Ta surowa ocena sztandarowego projektu rządu Donalda Tuska nie jest wyłącznie wynikiem analizy błędów popełnionych w PIR. Podstawowy zarzut dotyczy pomysłu, by urzędnicy państwowi samodzielnie podejmowali ryzyko gospodarcze.
Polski urzędnik państwowy (publiczny) to człowiek zazwyczaj kompetentny, ale w żadnym razie nieprzygotowany do podjęcia jakiegokolwiek ryzyka, nawet gdyby mogło to przynieść korzyści jego instytucji czy państwu. W najlepszym bowiem razie w końcu spotka się on z inspektorem NIK, a w skrajnych sytuacjach sprawę zacznie badać prokurator. Co gorsza, jest duża szansa, że osoby badające jego decyzje będą do tego nieprzygotowane merytorycznie.
Ten brak możliwości podejmowania ryzyka gospodarczego szczególnie dotyczy styku sfery publicznej z prywatną. Tu prokurator jest obecny stale. A więc nie jest przypadkiem, że wszystkie trzy projekty, do których PIR przystąpił do połowy ubiegłego roku, dotyczyły wyłącznie sfery publicznej.
Opisywany przez „Rzeczpospolitą" raport NIK też zawiera co najmniej jeden wątpliwy fragment, który stwierdza, że PIR nie mógł stosować dźwigni finansowej, ponieważ nie był bankiem. Tymczasem dźwignia finansowa, czyli korzystanie z zewnętrznych źródeł finansowania, jest dostępna dla każdego podmiotu.
Jeżeli rząd chce wykorzystać państwowy majątek do finansowania rozwoju kraju (co jest dobrym pomysłem), najpierw musi stworzyć naprawdę niezależną firmę, a nie jakąś dziwną instytucję rządzoną przez kłócących się o władzę polityków. Nie wystarczy zatrudnić menedżerów z dużym doświadczeniem. Trzeba jeszcze dać im w miarę wolną rękę, pozwolić na podejmowanie ryzyka i rozliczać w okresach paroletnich.
