Przybywa dłużników z wyboru

Największy dłużnik komunalny w Krakowie jest winny za mieszkanie ponad 580 tys. zł. W Gdańsku rekordzista zalega miastu z zapłaceniem 325 tys. zł.

Aktualizacja: 09.07.2016 19:34 Publikacja: 09.07.2016 12:58

Wynagrodzenie dłużnika odpracowującego zaległości czynszowe zwykle wynosi od 10 do 12 zł za godzinę

Wynagrodzenie dłużnika odpracowującego zaległości czynszowe zwykle wynosi od 10 do 12 zł za godzinę

Foto: Fotorzepa

Z roku na rok rośnie zadłużenie najemców lokali komunalnych w dużych miastach. Gminy mają różne pomysły na ułatwienie lokatorom spłaty długu.  Sprawdziliśmy w kilku gminach, jak radzą sobie z dłużnikami zarządy budynków komunalnych i jak dużo są winni lokatorzy.

Ile jest dłużników

W Gdańsku jest 16,7 tys. lokali komunalnych. Lokatorzy 9 tys. mieszkań nie płaca regularnie czynszu.  Około 5,2 tys. osób zalega z opłatami powyżej trzech miesięcy, pozostałe 3,8 tys. nie płaci regularnie.

W Łodzi na koniec marca 2016 r. było wynajętych 37,5 tys. gminnych lokali. Długi miało ponad 18 tys. osób. To blisko połowa wszystkich gminnych najemców.

W Szczecinie w mieszkaniach Zarządu Budynków i Lokali Komunalnych (ZBiLK)  mieszka około 16,5 tys. rodzin. Jedna czwarta z nich ma zaległości czynszowe przekraczające 1 tys. zł. W tej grupie są osoby, które od lat nie płacą czynszu oraz te, które dopiero zaczęły mieć kłopoty z regularnymi opłatami.

W Warszawie na koniec 2015 r. zaległości mieszkaniowe powyżej trzech miesięcy miało ponad 27 tys. osób. W przypadku 11,6 tys. gospodarstw dług dotyczy lokali już nie zajmowanych przez dłużników, przekazanych miastu do ponownego najmu.

W Krakowie najemcy ponad 3,5 tys. mieszkań komunalnych zalegają z czynszem powyżej trzech miesięcy.

Wrocław ma ok. 37 tys. komunalnych lokali, a z płatnościami zalega ok. 12 tys. najemców.

Ile są winni miastom

W Gdańsku na koniec maja tego roku długi lokatorów wynosiły ok. 186 mln zł (wraz z odsetkami). Dłużnik rekordzista zalega ze spłatą 237 tys. zł. Do tego ma jeszcze 88 tys. zł odsetek (zaległość z kilkunastu lat).

W Łodzi i Krakowie zaległości komunalnych dłużników wynoszą po 200 mln zł. Krakowski rekordzista winien jest miastu ponad 580 tys. zł.

W Szczecinie suma zadłużenia wszystkich najemców komunalnych wynosi 168 mln zł.

W Warszawie liczba dłużników się zmniejsza. W 2015 roku - w stosunku do 2010 roku -  widać spadek o ponad 28 proc. Choć w stolicy ogólna kwota zadłużenia z tytułu czynszów wzrosła, to - jak informuje urząd miasta - w ostatnich latach widać zahamowanie tempa jej wzrostu. Średnie statystyczne zadłużenie w przeliczeniu na gospodarstwa posiadające dług, wynosi ok. 8 tys. zł (obejmuje ono również opłaty za media).

We Wrocławiu dłużnicy są winni miastu ok. 120 mln złotych.

Jak odpracować długi

Zapytaliśmy miasta, czy osoby, które zalegają z czynszem, mogą odpracować swoje zobowiązania. Większość samorządów przygotowała specjalne programy dla dłużników.

W Gdańsku od 2007 r. do dziś z tzw. programu oddłużeniowego skorzystało ok. 1971 osób, które odrobiły zaległości na łączną kwotę ok. 8 mln zł. W ramach odpracowania długu można wykonywać prace porządkowe, które są wycenione po 12 zł za godzinę. Gdańszczanin, aby skorzystać z programu, powinien zgłosić się do Biura Obsługi Mieszkańców właściwego dla miejsca zamieszkania, i tam ustalić warunki współpracy. Warto wiedzieć, że porozumienia są zawierane z dłużnikami, których zaległość nie przekracza kwoty 20 tys. zł.

„Odpracuj dług" -  tak nazywa się program w Szczecinie. Działa od połowy 2010 roku. Jak mówią urzędnicy na przestrzeni lat liczba osób, które chcą odpracować dług, maleje. W 2016 r. zainteresowanie udziałem w programie wyraziło zaledwie kilkanaście osób. - W ramach zleconych prac dłużnicy np. sprzątają ulice, zamiatają chodniki, porządkują gminne grunty, odgarniają śnieg. W zamian za to otrzymują stosowną zapłatę, z której 25 proc. przeznaczane jest na spłatę długu czynszowego. Reszta pensji wpływa już bezpośrednio do kieszeni dłużników -mówi Marcin Nieradka, rzecznik Zarządu Budynków i Lokali Komunalnych w Szczecinie. Aby skorzystać z programu oddłużeniowego, należy być najemcą lub użytkownikiem lokalu komunalnego i zalegać z opłatami za użytkowanie lokalu lub być osobą bezrobotną zarejestrowaną w urzędzie pracy. Osoba, która znajduje się w trudnej sytuacji materialnej lub życiowej, musi mieć potwierdzenie wydane przez ośrodek pomocy społecznej o swojej sytuacji.

Warszawa również oferuje rozwiązania, które mogą ułatwić spłatę długu za mieszkanie komunalne. W grę wchodzą tzw. świadczenie niepieniężne, zamiana lokum na lokal o niższych kosztach utrzymania, obniżka czynszu, dodatek mieszkaniowy, porozumienie, co do spłaty zadłużenia w ratach. Najczęściej dłużnicy wykonują prace związane z utrzymaniem czystości, roboty ogrodnicze, drobne remonty. Wynagrodzenie zwykle wynosi od 10 do 12 zł za godzinę. Do stołecznego programu mogły przystąpić osoby, które 30 września 2014 r. miały zadłużenie, nie dewastowały zajmowanego lokalu lub nie wykraczały przeciwko porządkowi domowemu i do 21 września 2015 r. złożyły wniosek o umorzenie - podaje urząd miasta.

Z kolei w Krakowie Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej wspólnie z Zarządem Budynków Komunalnych organizuje cotygodniowe spotkania dla potencjalnych kandydatów do udziału w programie „Odpracuj dług". W sumie  uczestniczyło w nim już 735 osób. Ale od stycznia do maja br. zgłosiło się tylko 59 osób, spośród których podania o udział w programie złożyły jedynie 23 osoby. - W Krakowie osoby zalegające z opłatami za mieszkania komunalne  mogą  ubiegać się o pomoc w spłacie powstałego zadłużenia w formie rozłożenia na raty lub umorzenia - informuje urząd miasta.

We Wrocławiu też jest program wsparcia dla osób zalegających z opłatami za mieszkania komunalne. Dla dłużników przygotowano ponad 600 umów o odpracowanie zaległości, ale połowa nie jest realizowana. Mieszkańcy albo nie zgłosili się w ogóle do miejsca pracy, albo szybko zrezygnowali z niej lub porzucili podjęte zajęcie. - Wśród umów realizowanych sto  zostało już zakończonych, a 160 jest w trakcie realizacji - podaje urząd miasta. We Wrocławiu chętni do pracy za dług kierowani są do prostych robót porządkowych, ogrodniczych, konserwatorskich lub prostych pomocniczych prac administracyjnych w różnych częściach miasta. - Z danych na koniec maja 2016 r. wynika, że w ramach programu lokatorzy odpracowali już 2,5 mln długu czynszowego - podaje Urszula Hamkało, rzecznik prasowy Zarządu Zasobu Komunalnego we Wrocławiu.

W Łodzi - od września 2015 r. do dzisiaj - zgłosiło się 200 osób, które chcą odpracować swoje długi. I każdego dnia pojawiają się kolejni lokatorzy. - Ponad 100 osób odpracowało ćwierć miliona złotych, w tym 24 osoby całe swoje zadłużenie -  mówi Jolanta Baranowska z biura prasowego prezydenta Łodzi. Informuje, że dłużnik może pracować w wielu instytucjach miejskich: zarówno wykonując proste czynności konserwatorskie czy remontowe, jak i w szkole. Na przykład para plastyków pracuje w szkole jako asystenci nauczyciela.

Kim jest dłużnik?

- W Szczecinie długi odpracowują przeważnie osoby bezrobotne w wieku ok. 50 lat - mówi Marcin Nieradka.

W przypadku dłużników, którzy nie wykazują chęci współpracy i nie odpowiadają na wezwania miasta, wypowiadane są umowy najmu i kierowane sprawy do sądu - o zapłatę i o eksmisje. Dziś w Szczecinie około 2,5 tysiąca gospodarstw domowych czeka na realizację wyroku eksmisyjnego.

Czy dłużnik może odpracować zaległy czynsz kolejny raz? W Szczecinie istnieje możliwość podpisania kolejnej umowy w przypadku wywiązania się z poprzedniej.

W Gdańsku zdarzają się indywidualne przypadki, w których dyrektor Gdańskiego Zarządu Nieruchomości Komunalnych wyraża zgodę na ponowne odpracowanie długu.

Także w Warszawie porozumienia z dłużnikami mogą być zawierane wielokrotnie.

- Okazuje się, że w wielu przypadkach przyczyną zadłużenia nie są skrajne ubóstwo i życiowe tragedie, ale po prostu niechęć do realizacji swoich zobowiązań - opowiada Marcin Nieradka.

Z roku na rok rośnie zadłużenie najemców lokali komunalnych w dużych miastach. Gminy mają różne pomysły na ułatwienie lokatorom spłaty długu.  Sprawdziliśmy w kilku gminach, jak radzą sobie z dłużnikami zarządy budynków komunalnych i jak dużo są winni lokatorzy.

Ile jest dłużników

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Rząd przyjął program tanich kredytów. Klienci już rezerwują odpowiednie mieszkania
Nieruchomości
Wielki recykling budynków nabiera tempa. Troska o środowisko czy o portfel?
Nieruchomości
Opada gorączka, ale nie chęci
Nieruchomości
Klienci czekają w blokach startowych
Nieruchomości
Kredyty mieszkaniowe: światełko w tunelu