Urodzenie przez surogatkę nie może blokować transkrypcji zagranicznego aktu urodzenia

Takie też stanowisko podtrzymał Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Hinduski akt urodzenia zawiera jedynie imię i nazwisko ojca. Przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz Prawa o aktach stanu cywilnego nie przewidują możliwości sporządzenia aktu urodzenia, który nie zawierałby danych matki. Nie ma też w tych przepisach instytucji „matki zastępczej", ani umów o „zastępcze macierzyństwo". Przyjmuje się natomiast, że taka umowa, jako sprzeczna z zasadami współżycia, jest nieważna.

Ojciec małoletniego zaskarżył ten wyrok do Naczelnego Sądu Administracyjnego. Podważał twierdzenie, że wpisanie hinduskiego aktu urodzenia do rejestru stanu cywilnego byłoby sprzeczne z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP. Podkreślił, że ów akt spełniał wszystkie wymogi formalne, a jego wpis do rejestru nie byłby sprzeczny z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP. W 2015 r. weszła bowiem w życie ustawa o leczeniu niepłodności, która uregulowała stan prawny i pochodzenie dziecka, które urodziło się w następstwie procedury in vitro i medycznie wspomaganej prokreacji.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zarówno wyrok WSA, jak i poprzedzające decyzje. Uzasadniając wyrok, wyszedł poza przepisy polskiego prawa, i sięgnął do konwencji międzynarodowych, głównie do konwencji o prawach dziecka oraz do konwencji o ochronie praw człowieka. Nadrzędną zasadę polskiego systemu prawa rodzinnego stanowi bowiem nakaz ochrony dobra dziecka — przypomniał. Zdaniem NSA. nie wyjaśniono w przekonujący sposób, dlaczego transkrypcja hinduskiego aktu urodzenia miałaby być sprzeczna z podstawowymi zasadami porządku prawnego RP w sytuacji, gdy przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego regulują stan prawny i pochodzenie dziecka, które urodziło się w następstwie procedury medycznie wspomaganej prokreacji. Skoro hinduski akt urodzenia stwierdza, że dane matki są nieznane, to taki właśnie zapis należałoby umieścić w polskim akcie urodzenia, bądź w ogóle tę rubrykę pominąć — stwierdził sąd. Przypomniał także, iż zagraniczne dokumenty urzędowe, w tym akty stanu cywilnego, mają moc dowodową na równi z polskimi dokumentami urzędowymi. A zgodnie z przepisami ustawy-Prawo o aktach stanu cywilnego, transkrypcja dokumentu stanu cywilnego jest obligatoryjna, jeżeli obywatel polski ubiega się o polski dokument tożsamości.

Wyrok ( sygn. II OSK 2129) obrazujący, że również polskie sądy mogą być wciągnięte w orbitę spraw, znanych w Polsce dotychczas jedynie z zagranicznych przekazów, jest prawomocny. A ponieważ przy ponownym rozpoznaniu sprawy trzeba będzie uwzględnić oceną prawną i wskazania NSA, wiele przemawia za tym, że będzie ona załatwiona po myśli wnioskodawcy.