- Osoba będąca radnym przez kilka kadencji jest bardzo zasłużona dla gminy. Czy przepisy umożliwiają uhonorowanie tej osoby, np. w formie symbolicznej nagrody bądź odznaki?
Tak.
Zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 17 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) zadania własne gminy obejmują m.in. sprawy wspierania i upowszechniania idei samorządowej. Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 4 listopada 2010 r. (sygn. III SA/Wr 565/10, LEX nr 758020) stwierdzono nieważność uchwały rady gminy o ustanowieniu nagrody okolicznościowej (z okazji jubileuszu samorządu terytorialnego) dla samorządowców wybranych przynajmniej 4 razy do pełnienia funkcji w organach samorządu miasta. W wyroku tym przyjęto, że choć fakt kilkakrotnego wyboru do pełnienia funkcji w organach samorządu jest wyrazem społecznej aktywności i jest godny uznania, to nie może być poczytany za przejaw upowszechniania idei samorządowej. „Wspieranie i upowszechnianie idei samorządowej" należy bowiem odnieść do działań skierowanych na zewnątrz, ku społeczności lokalnej, a nie w stosunku do samorządowców.
W wydanym w tej samej sprawie wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 kwietnia 2011 r. (sygn. II OSK 269/11, LEX nr 992533) zajęto jednak inne stanowisko. Zgodnie z tym wyrokiem art. 18 ust. 1 u.s.g. upoważnia radę gminy do podejmowania działań niewładczych, np. o charakterze programowym, intencyjnym, pozostających w granicach zadań gminy przewidzianych w przepisach prawa. Z art. 6 ust. 1 u.s.g. wynika, że do zakresu działania gminy należą sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Ustawodawca nie precyzuje co należy rozumieć przez publiczny charakter sprawy, ale można uznać, że taką sprawą jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb, których podstawowe rodzaje wymieniono w art. 7 ust. 1 u.s.g. NSA przyjął, że w rozpatrywanej sprawie ustanowienie nagrody stanowiło realizację zadań z zakresu wspierania i upowszechniania idei samorządowej, gdyż miało miejsce promowanie życia publicznego w ramach społeczności lokalnej. Poprzez nagrodzenie zasług wskazano na postawy społeczne godne naśladowania.
Także w wyroku NSA z 28 października 2008 r. (sygn. II OSK 1381/08, LEX nr 511463) przyjęto, że w sytuacji, gdy „nagroda miasta" stanowi wyróżnienie za wybitne zasługi w rozwoju miasta, to przesłanki jej przyznania mieszczą się w zakresie zadań własnych gminy. Warto również zwrócić uwagę, że zgodnie z art. 4 ust. 3 ustawy o odznakach i mundurach (dalej u.o.m.) organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego (rada gminy) może ustanowić odznakę honorową za zasługi w działalności państwowej lub społecznej na rzecz rozwoju tej jednostki. Ustalenie wzoru odznaki honorowej i sposobu jej noszenia wymaga zgody Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (art. 6 ust. 1 u.o.m.). ?
Podstawa prawna: art. 7 ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 994 ze zm.), art. 4 ust. 3, art. 6 ustawy z 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach (tekst jedn. DzU z 2016 r. poz. 38)
