- Zamierzamy wkrótce podjąć uchwałę w gminie sprawie dotowania różnych form opieki nad najmłodszymi dziećmi. Wysokość dotacji ma być uzależniona od stawki godzinowej (za godzinę: w żłobku – 2 zł, w klubie dziecięcym – 1 zł, dla opiekuna – 0,80 zł). Zakres opieki ma być ten sam. Czy regionalna izba obrachunkowa może podważyć takie zapisy?
Czytaj także: Wady w uchwałach dotacyjnych związanych z opieką nad dziećmi
Podstawę prawną przedstawionego zagadnienia znajdziemy w przepisach ustawy z 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. I tak, wspomniana ustawa w art. 2 ust. 1 określa, że opieka nad dziećmi w wieku do lat 3 może być organizowana w formie żłobka lub klubu dziecięcego, a także sprawowana przez dziennego opiekuna oraz nianię. W pytaniu chodzi m.in. o żłobki i kluby dziecięce prowadzone przez osoby fizyczne oraz osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej, czyli prywatne podmioty. Podmioty takie finansują ww. formy opieki nad dziećmi dotacjami, udzielanymi przez gminy na warunkach określonych w art. 60 ust. 1 i 2 ww. ustawy. Z tych regulacji wynika, że podmioty (o których mowa w art. 8 ust. 1), prowadzące żłobek lub klub dziecięcy lub zatrudniające dziennych opiekunów oraz dzienni opiekunowie prowadzący działalność na własny rachunek (tj. osoby, o których mowa w art. 36 ust. 1 pkt 1) mogą otrzymać na dziecko objęte opieką w żłobku lub klubie dziecięcym, lub przez dziennego opiekuna dotację celową z budżetu gminy.
Wysokość i zasady ustalania oraz rozliczania dotacji celowej, o której mowa w ust. 1, w tym kategorie dzieci, na które przyznawana jest dotacja, określa rada gminy w drodze uchwały. Właśnie w ww. uchwałach określana jest, w szczególności, wysokość dotacji dla ww. form opieki. Jednak, co istotne, uprawnienie dla rady gminy do ustalenia wspomnianej wysokości dotacji, nie oznacza zupełnej dowolności legislacyjnej dla tego organu stanowiącego.
Najbardziej trafna analiza podanego zagadnienia została przeprowadzona w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 marca 2017 r. (sygn. akt II GSK 1673/15). Przedmiotem oceny sądu były zbliżone zakresowo kwestie, które zostały zakwestionowane w orzeczeniu sądowym. Mianowicie, rada gminy również zamierzała zróżnicować wysokość dotacji, z uwzględnieniem kryterium liczby godzin pobytu dziecka w placówce lub pod opieką dziennego opiekuna, przy czym zakres zadań tych podmiotów był tożsamy. Sąd przede wszystkim wskazał, że wprowadzenie ww. kryterium (godzinowego), nie było uprawnione pod względem delegacji ustawowej z ww. art. 60 ustawy. Zaakcentowano tam: „Wprowadzenie stawki godzinowej relatywizowanej do liczby godzin sprawowania opieki nad dzieckiem przy ustalaniu wysokości dotacji prowadzi w istocie do tego, że dotacja zmienia charakter z celowej na podmiotową. Jej wysokość nie jest bowiem - jak tego wymaga ustawa – uzależniona od liczby dzieci pozostających pod opieką podmiotów, zawodowo trudniących się opieką na dziećmi do 3 lat, lecz w istocie od liczby godzin pobytu dziecka pod opieką tych podmiotów, a z uwagi na użycie nieprecyzyjnego sformułowania „pobyt dziecka" powstają dodatkowo (co zauważył sąd I instancji) uzasadnione wątpliwości co do tego, czy pod tym pojęciem należy rozumieć godziny deklarowanego czy faktycznego pobytu dziecka pod opieką tych podmiotów".
