Kryteria uznawania wskazanych wyżej tworów za pomniki przyrody określono w rozporządzeniu ministra środowiska z 4 grudnia 2017 r. (dalej rozporządzenie), które weszło w życie 17 grudnia 2017 r. Przyjęto w nim m.in., że kryteriami uznawania drzew za pomniki przyrody są:
- obwód pnia – nie mniejszy niż minimalny obwód pnia mierzony na wysokości 130 cm, określony dla poszczególnych rodzajów i gatunków drzew w załączniku do rozporządzenia lub
- wyróżnianie się wśród innych drzew tego samego rodzaju lub gatunku w skali kraju, województwa bądź gminy, ze względu na obwód pnia, wysokość, szerokość korony, wiek, występowanie w skupiskach, w tym w alejach bądź szpalerach, pokrój (czyli ogólny kształt części nadziemnej drzewa) lub inne cechy morfologiczne, a także inne wyjątkowe walory przyrodnicze, naukowe, kulturowe, historyczne lub krajobrazowe.
Przepisów rozporządzenia nie stosuje się do pomników przyrody ustanowionych przed jego wejściem w życie.
W myśl art. 44 ust. 1 u.o.p. ustanowienie pomnika przyrody następuje w drodze uchwały rady gminy. W uchwale rady określa się nazwę danego obiektu, jego położenie, sprawującego nadzór, szczególne cele ochrony, w razie potrzeby ustalenia dotyczące jego czynnej ochrony, a także zakazy właściwe dla tego obiektu, wybrane spośród zakazów wymienionych w art. 45 ust. 1 u.o.p. (np. niszczenia, uszkadzania lub przekształcania obiektu, czy uszkadzania i zanieczyszczania gleby). Również zniesienie pomnika przyrody wymaga uchwały rady gminy (art. 44 ust. 3 i 4 u.o.p.). Projekt uchwały w sprawie ustanowienia bądź zniesienia pomnika przyrody wymaga uzgodnienia z właściwym regionalnym dyrektorem ochrony środowiska. Uzgodnień tych dokonuje się w trybie art. 106 kodeksu postępowania administracyjnego, z zastrzeżeniem że brak przedstawienia stanowiska w terminie miesiąca od dnia otrzymania projektu uchwały uważa się za uzgodnienie projektu (art. 44 ust. 3a i 3b u.o.p.).
Prawnik wyjaśnia
Anna Puszkarska, radca prawny
