Długi spadkowe: urząd poda w decyzji całą kwotę zaległości

Istota odpowiedzialności za podatkowe obowiązki spadkodawcy sprowadza się do określenia, jakie są przejmowane prawa i obowiązki majątkowe spadkodawcy i kto je przejmuje. Na tym etapie urząd nie ustala, jak podzielony zostanie majątek zmarłego ze względu na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza.

Tak wynika z wtorkowego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawie odpowiedzialności dwóch synów za zobowiązania zmarłego ojca.

Naczelnik urzędu skarbowego ustalił, że spadkodawca pozostawił po sobie niezapłacone należności podatkowe z tytułu VAT, PIT, podatku od spadków i darowizn oraz odsetki od tych zaległości. Był też winny fiskusowi koszty upomnień i postępowań egzekucyjnych prowadzonych wobec niego do jego śmierci.

Synowie przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza, a naczelnik określił wysokość znanych urzędowi zobowiązań spadkodawcy. Jako odpowiedzialnych solidarnie za te nie wskazał dwóch synów, uznając, że odpowiadają do stanu czynnego spadku, tj. prawie 74 tys. zł.

Organ drugiej instancji uchylił to rozstrzygnięcie w znacznej części, dochodząc do wniosku, że ponad 70 tys. zł długów spadkodawcy z tytułu VAT i odsetek się przedawniło.

Utrzymał natomiast w mocy decyzję w części dotyczącej określenia pozostałych zobowiązań w niższej wysokości i stwierdził, że orzeczone kwoty nie przekraczają wartości czynnego spadku.

Organ odwoławczy wskazał, że kwestią sporną w sprawie jest to, czy gdy istnieją inne długi spadkodawcy, spadkobiercy odpowiadają za całą kwotę zaległości podatkowych. Zobowiązania wobec fiskusa nie były bowiem jedynymi długami, jakie spadkodawca po sobie zostawił.

W tej kwestii izba skarbowa wyjaśniła, że przepisy ordynacji podatkowej nie zawierają nakazu ograniczenia odpowiedzialności za zobowiązania podatkowe ze względu na istnienie innych długów spadkowych.

Ordynacja odsyła do przepisów kodeksu cywilnego o przyjęciu i odrzuceniu spadku oraz o odpowiedzialności za długi spadkowe. Z tych zaś wynika, że w razie przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza spadkobierca ponosi odpowiedzialność za długi spadkowe tylko do wartości stanu czynnego spadku.

Sąd pierwszej instancji podważył tę decyzję, ale NSA uchylił wyrok i oddalił skargę. Powołał się na wyrok z kwietnia 2014 r. (sygn. II FSK 1239/12), zgodnie z którym organy podatkowe powinny skoncentrować swoją uwagę na postępowaniu podatkowym, tj. określeniu odpowiedzialności podatkowej i przypisaniu jej odpowiednim osobom. Ustalanie wartości spadku to przedmiot innego postępowania.

sygnatura akt: II FSK 1723/15