Małpki i słodkie napoje będą droższe

Rząd zaakceptował dziś projekt ustawy wprowadzającej podatek od słodkich napojów oraz od małych butelek z wódką, tzw. małpek. Ta rewolucja wzbogaci NFZ i samorządy o blisko 3 mld zł.

Aktualizacja: 04.02.2020 15:34 Publikacja: 04.02.2020 14:56

Małpki i słodkie napoje będą droższe

Foto: Fotorzepa, Michał Walczak

Choć jeszcze wczoraj wieczorem program dzisiejszych obrad rządu nie przewidywał, by ministrowie mieli się zająć tematem podatku od słodkich napojów oraz opłatą od małpek – dziś nieoczekiwanie punkt ten pojawił się w programie Rady Ministrów.

Czytaj także: Walka o to, co będą pić Polacy w 2020 r.

I zgodnie z oczekiwaniami, rząd przyjął projekt ministerstwa zdrowia.  Teraz projekt ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z promocją prozdrowotnych wyborów konsumentów, przedłożony przez ministra zdrowia, trafi do sejmu.

- Celem projektu jest wykorzystanie instrumentów polityki fiskalnej o udowodnionej skuteczności jako narzędzia walki z nadwagą i otyłością przez nałożenie dodatkowej opłaty dla napojów słodzonych – informuje KPRM.

W ostatniej chwili wprowadzono kolejne zmiany do wysokości podatku od małpek. I tak, opłata wynosi 25 zł od litra stuprocentowego alkoholu sprzedawanego w opakowaniach o objętości do 300 ml. A to znaczy, że tzw. setka (butelka z wódką o pojemności 100 ml) podrożeje o złotówkę, o 2 zł podrożeje butelka z wódką o pojemności 200 ml. Nieco tańsze mają być wina, butelki z winem o pojemności 250 ml podrożeją o 0,88 zł. Opłata będzie pobierana w momencie sprzedaży do sklepu, czyli przez hurtownie.

Tzw. podatkiem cukrowym zostaną obciążone napoje z dodatkiem monosacharydów, disacharydów oraz kofeiny lub tauryny. Zwolnione są z niego alkohole, nawet jeśli, jak piwa smakowe, zawierają cukier, czy zarejestrowane suplementy diety. Napoje zawierające co najmniej 20 proc. soku owocowego lub warzywnego zapłacą jedynie opłatę za zawartość cukru powyżej 5 gram na 100 ml.

W projekcie znalazły się też pieniądze na dodatkowe zajęcia sportowe u dzieci i młodzieży, NFZ ma przekazywać rocznie na ten cel 117 mln zł, w pierwszym roku działania ustawy kwota jest proporcjonalnie mniejsza i wyniesie 87,8 mln zł.

KPRM przypomina, że Polska dołącza do dość licznej grupy krajów, które opłatę cukrową wprowadziły wcześniej. Dania jako pierwsza w 2011 r. opodatkowała tłuszcze nasycone w żywności. Następne taki podatek wprowadziły Węgry (dot. żywności o niskiej gęstości odżywczej). We Francji wdrożono Narodowy Program Żywienia i Zdrowia, od 2011 r. obowiązuje podatek od napojów słodzonych, a w 2017 r. obowiązuje zakaz sprzedaży nieograniczonej ilości napojów bezalkoholowych w ofercie „tyle, ile możesz wypić". Portugalia wprowadziła w 2017 r. podatek na słodzone bezalkoholowe napoje, rok później na ten krok zdecydowała się Wielka Brytania.

Biznes krytykuje

Przypomnijmy, pomysł na opodatkowanie słodkich napoi oraz małpek zbiera gromy ze strony producentów napojów słodkich, wódek oraz organizacji biznesu, natomiast chwalą go instytucje z sektora  ochrony zdrowia, a nawet związkowcy NFZ. - Szacuje się, że łączne wpływy z opłat powinny wynieść około 3 mld zł rocznie, z czego około 2,7 mld zł stanowiłyby wpływy do Narodowego Funduszu Zdrowia, 237 mln zł dla gmin oraz  168 mln zł dla budżetu państwa – napisał resort zdrowia w uzasadnieniu.

Ten projekt dotyka w Polsce trzech dużych grup interesów. Podatek od małpek zapłacą głównie producenci wódek, roczna sprzedaż małpek jest warta według Nielsena ok. 3,6 mld zł. Rynek napojów słodkich jest warty ok 28 mld zł. Po drugiej stronie barykady stoi potrzeba ochrony zdrowia publicznego i tyjące w szybkim tempie społeczeństwo, co jest sporym obciążeniem dla systemu ochrony zdrowia i przekłada się choćby na sięgające 1,5 mld zł wydatki na leczenie cukrzycy. Dyskurs jest trudny, bo podatek ma ograniczyć popyt na te dwa rodzaje napoi, a branża argumentuje, że to rozwiązanie społeczeństwa nie odchudzi. Podatek od słodkich napojów oraz opłaty od małpek zmienią ceny produktów, których roczna sprzedaż jest warta miliardy. Przypomnijmy, małpki to ok. 30 procent rynku wódki, wartego 12,1 mld zł. Wedlug danych Nielsena, w ciągu roku sklepy sprzedają 877 mln butelek wódki, z czego małpki odpowiadają za 60 proc., czyli 561 mln butelek. Najpopularniejsze są setki, których sprzedaje się blisko 296 mln, za nimi tzw. „duże małpki" o pojemności 200 ml, których sprzedaje się 217 mln sztuk rocznie. Średnio co dzień do rąk klientów trafia 1,5 mln małpek.

Świetlaną przyszłość miał według analityków także sektor napojów słodzonych. Euromonitor International ocenia wartość tego rynku w Polsce na 28 mld zł, z perspektywą wzrostu do 29,4 mld zł w 2020 r. Największy udział w rynku mają oczywiście napoje gazowane – 9,3 mld zł, za nimi soki – 6,5 mld zł, roczna sprzedaż napojów energetycznych jest warta ok. 2 mld zł, woda aromatyzowana – 1,2 mld, a napoje sportowe to rosnący rynek warty pół miliarda zł.

Choć jeszcze wczoraj wieczorem program dzisiejszych obrad rządu nie przewidywał, by ministrowie mieli się zająć tematem podatku od słodkich napojów oraz opłatą od małpek – dziś nieoczekiwanie punkt ten pojawił się w programie Rady Ministrów.

Czytaj także: Walka o to, co będą pić Polacy w 2020 r.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Przemysł spożywczy
Polacy oszczędzają i nie marnują żywności
Przemysł spożywczy
Kakao droższe od miedzi. Zyskuje na wartości szybciej niż bitcoin
Przemysł spożywczy
Chude lata dla alkoholi. Uderzyła je akcyza
Przemysł spożywczy
Kakao drożeje szybciej niż bitcoin
Przemysł spożywczy
Wielka Brytania grozi zakazem importu polskiego drobiu z powodu salmonelli