Nawet półroczna blokada pieniędzy na rachunku bankowym w trakcie postępowania organów ścigania może oznaczać kłopoty. Wypowie się o tym wkrótce Sąd Najwyższy, bo z pytaniem prawnym zwrócił się doń jeden z wrocławskich sądów.

Czasowe zamrożenie

Chodzi o interpretację art. 86 ust. 13 ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy. Brzmi on: „Wstrzymanie transakcji lub blokada rachunku upada, jeżeli przed upływem 6 miesięcy, licząc od dnia otrzymania zawiadomienia (o podejrzeniu popełnienia przestępstwa), nie zostanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym lub postanowienie w przedmiocie dowodów rzeczowych". Chodzi o to, czy przepis ma być interpretowany w sposób ścisły, tzn. przy uwzględnieniu przedstawionych właściwości dowodów rzeczowych oraz przy założeniu jego gwarancyjnej funkcji? Czy też przepis ma być interpretowany szerzej – a co za tym idzie, czy sześciomiesięczny okres blokady rachunku ma służyć temu, aby prokurator ustalił, czy doszło do popełnienia przestępstwa, i przedstawił zarzuty jego popełnienia? I czy aby, w konsekwencji takiego postanowienia, środki pieniężne na rachunku objętym postanowieniem prokuratora o jego blokadzie mogły się stać przedmiotem zabezpieczenia majątkowego w trybie procedury karnej?

Czytaj także: Blokada rachunków bankowych przez skarbówkę

Wrocławski sąd chce, by SN ocenił, czy przepis pozwala na przyjęcie, że ustawodawca w żadnym razie nie sformułował wymogu przejścia postępowania w fazę in personam (przeciwko konkretnej osobie) jako jedynej możliwości dalszego wykorzystania pieniędzy pochodzących z blokady rachunku bankowego? I idąc dalej: jeśli ustawodawca wyraził zgodę na uznanie tych środków pieniężnych za dowody rzeczowe, to czy należy przesądzić, kiedy prokurator zyskuje uprawnienie do prowadzenia śledztwa powyżej pół roku?

Adwokat Stanisław Kubiak uważa, że prokuratura od wielu lat wykorzystuje ten instrument do walki z przestępczością gospodarczą w ramach walki z przestępstwami VAT-owskimi, akcyzowymi i zwykłymi oszustwami w ramach obrotu międzynarodowego. – Niezależnie od stopnia skomplikowania spraw terminy, w których blokowane są środki na rachunkach bankowych, wykorzystywane są najczęściej do czasu postawienia zarzutów właściwym osobom, a czas, w którym dochodzi do ich blokady, ma pozwolić organom ścigania zgromadzić dowody przeciwko konkretnym osobom zaangażowanym w proceder – mówi „Rz" adwokat Kubiak.

Blokada trwa do chwili wydania postanowienia ws. zabezpieczenia majątkowego, które jest możliwe po postawieniu zarzutów karnych wobec osoby podejrzanej, i wówczas środki mogą być nadal blokowane.

W trosce o finanse

Banki mają ustawowy obowiązek przekazywać do generalnego inspektora nie tylko dane o rachunkach, ale też informować o wszelkich transakcjach, które budzą podejrzenia w zakresie swej prawidłowości.

W praktyce zdarza się, że nagłe ruchy na rachunkach bankowych w postaci wysokich wpłat gotówkowych i takich samych wypłat wywołują zainteresowanie ze strony właściwych służb i mogą spowodować stosowną blokadę środków finansowych.

Również nagłe wpłaty na nowe konta bardzo wysokich sum pieniężnych mogą wywołać również podobne reakcje ze strony właściwych służb.

Adwokat Paweł Ignatjew z Kancelarii Dąbrowska Poręcki Ignatjew mówi „Rz", że takie środki i ich stosowanie przez prokuraturę są potrzebne. Ważne, żeby nie były nadużywane – uważa.