Składki na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne można ująć w zeznaniu rocznym, pomniejszając odpowiednio dochód lub wysokość należnej daniny. Składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe pomniejszają podstawę opodatkowania. Część składki zdrowotnej, tj. 7,75 proc. podstawy jej obliczania, pomniejsza natomiast podatek.

Odliczenia tego powinien dokonać płatnik, np. pracodawca. Oczywiście dotyczy to tylko składek potrącanych od wypłacanych przez płatnika wynagrodzeń. Podatnik może jednak w niektórych przypadkach samodzielnie w składanym zeznaniu rocznym dokonać stosownego odpisu. Dotyczy to np. nieodliczonej składki zdrowotnej od tzw. małych zleceń, tj. do 200 zł, od których zleceniodawca zobowiązany jest pobrać zryczałtowany 18-proc PIT. Potrącając od tego typu wypłaty składkę zdrowotną – jak informuje Ministerstwo Finansów w broszurze dotyczącej rozliczenia PIT za 2016 r. – nie może jej uwzględnić przy obliczaniu zryczałtowanego podatku, tzn. nie może odliczyć tej składki od wyliczonego 18-proc. zryczałtowanego podatku.

Składkę zdrowotną podatnik może odliczyć w zeznaniu samodzielnie, pod warunkiem że wykaże podatek do zapłaty z innego tytułu, np. PIT z dochodów z pracy czy z najmu nieruchomości itp.

Innym sposobem jest też rozliczenie z małżonkiem, który osiągnął dochód. W takim przypadku podatek jest określany na imię obojga małżonków. W konsekwencji, nawet jeśli podatnik sam nie uzyskał dochodów podlegających opodatkowaniu według skali podatkowej, wystąpi u niego podatek, od którego może dokonać odliczenia.

Kwota składki zdrowotnej, o którą zmniejsza się PIT, oprócz limitu 7,75 proc. podstawy jej wymiaru ograniczona jest wysokością należnego PIT i zasadą, że odliczamy wyłącznie składki faktycznie zapłacone.

Limitu nie ma przy składkach na ubezpieczenia społeczne. Można je odliczyć w całości. W tym przypadku ograniczeniem jest tylko wysokość dochodu lub przychodu oraz, tak jak w przypadku składek zdrowotnych, konieczność faktycznego poniesienia tego wydatku.

Jak przypomina resort finansów, prawo do odliczenia dotyczy wyłącznie składek opłacanych na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Nie podlegają odliczeniu m.in. składki opłacane w ramach indywidualnych polis ubezpieczeniowych oraz tzw. trzeciego filara czy też ubezpieczenie wpłacone do Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego (KRUS), którego podstawą była działalność rolnicza nieobjęta ustawą o PIT. Jednak prowadzący działy specjalne produkcji rolnej obciążeni PIT mają prawo odliczenia składek KRUS od PIT.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora: m.maj@rp.pl