Która część mózgu jest odpowiedzialna za mowę?
Grzegorz Bora: Ośrodki mowy u większości ludzi są zlokalizowane w korze w lewej półkuli mózgu. Dwa podstawowe to ośrodek słuchowy i ośrodek ruchowy mowy. To one są odpowiedzialne za to, jak rozumiemy i generujemy słowa w mowie intencjonalnej, świadomej, kiedy układamy myśli i artykułujemy je. Okazuje się jednak, że nie są to wszystkie obszary mózgu związane z wypowiadaniem słów. W niektórych sytuacjach również prawa półkula bywa zaangażowana w różne aspekty mowy. Lewa półkula – również w miejscach, w których zlokalizowane są podstawowe ośrodki mowy – to obszar, który bywa uszkodzony w trakcie udarów.
Małgorzata Bora: Ciekawe jest to, że kiedy mówimy, w lewej półkuli budujemy słowa i zdania, zaś prawa półkula odpowiada za generowanie słów w śpiewie. Tę właściwość mózgu można angażować w proces rehabilitacji osób, które przeszły udar z uszkodzeniem ruchowego ośrodka mowy. Okazuje się, że osoba z uszkodzeniem tego ośrodka, mimo że nie potrafi wyrecytować słów ulubionej piosenki, na przykład kolędy, może umieć ją zaśpiewać.
Czy to musi być piosenka, którą poznało się w dzieciństwie?
M.B.: Niekoniecznie. Najlepiej, aby była to piosenka, którą bardzo dobrze znamy i powiązana z jakimiś silnymi emocjami. Wspomniałam o kolędach, bo są one w naszej kulturze piosenkami najbardziej popularnymi i zazwyczaj niosącymi miłe wspomnienia. Równie dobrze mogą to być na przykład piosenki harcerskie. Fakt ten bywa wykorzystywany w rehabilitacji mowy po udarze. Potrzebny jest tylko terapeuta, który stopniowo, używając naturalnej melodii mowy, śpiewając wraz z pacjentem, jest w stanie nauczyć go komunikowania się ze światem słowami.