Geny sprawności umysłowej nareszcie znalezione

Pierwszy raz naukowcom udało się wskazać fragmenty DNA odpowiedzialne za władze poznawcze.

Aktualizacja: 24.12.2015 19:30 Publikacja: 23.12.2015 17:05

Geny sprawności umysłowej nareszcie znalezione

Foto: 123RF

Badacze z brytyjskiego Imperial College w Londynie i amerykańskiej Szkoły Medycznej Duke-NUS twierdzą, iż długofalowy efekt ich odkrycia będzie taki, że kiedyś wszyscy będziemy bystrzy, bo lekarze nauczą się, jak uaktywniać geny inteligencji.

Naukowcy od dawna wiedzieli, że sprawność umysłowa w dużym stopniu jest dziedziczna. Kiedyś mówiło się o 50-proc. wpływie genów, teraz uważa się, że jest to raczej 65–75 proc. Tak wynika z badań nad bliźniakami jednojajowymi, które wychowywały się w różnych warunkach.

Jak dotąd nie powiodły się próby wskazania, które konkretnie geny grają tu kluczową rolę. Badania naukowców opublikowane w piśmie „Nature Neuroscience" są pod tym względem przełomowe. Wyniki ich dociekań wskazują na kilkaset genów powiązanych w dwie grupy (które nazywają M1 i M3). Jak mówi dr Michael Johnson, te grupy genów są jak drużyny piłkarskie, w których wszyscy zawodnicy muszą działać razem.

Badania rozpoczęto od analizy zamrożonych próbek mózgu pobranych od ludzi przy okazji operacji neurochirurgicznych (przede wszystkim od chorych na padaczkę). Wszystkie próbki (było ich 122) pochodziły z hipokampu. Jest to część mózgu, której podstawowym zadaniem jest przetwarzanie treści pamięci krótkotrwałej w dobrze ugruntowane wspomnienia w pamięci długotrwałej. Jest to władza dla sprawności umysłowej fundamentalna.

Naukowcy sprawdzili, jakie geny są w hipokampie szczególnie aktywne. Następnie przeanalizowali próbki pod względem podobieństw i różnic w DNA. Nie badali konkretnych aktywnych genów, lecz próbowali znaleźć całe ich konglomeraty; jest to nowatorskie podejście, nazywane genetyką systemową.

Po zidentyfikowaniu kilku grup genów naukowcy sprawdzili, jaki wpływ ich aktywność może mieć na władze poznawcze człowieka zdrowego. Jak już wspomniano, dwie grupy genów okazały się szczególnie istotne. Ważniejsza jest druga z nich, nazwana M3. Składa się z ok. 150 genów i wpływa na dwa rodzaje inteligencji: tzw. skrystalizowaną oraz płynną. Inteligencja skrystalizowana to zdolność radzenia sobie w sytuacjach podobnych do już nam znanych – czyli stosowania pewnych wzorów postępowania. Inteligencja płynna to umiejętność odnajdywania się w sytuacji zupełnie nowej. Grupa genów M3 ma wpływ na obie.

Po co nam wiedza o tym, które grupy genów odpowiadają za sprawność umysłową? Przecież gdyby to był jeden gen, można by go próbować włączyć (np. terapią genową), ale skoro są ich setki? Naukowcy z Imperial College twierdzą, że jest to przeszkoda, lecz tylko na razie. Te grupy genów, zapewniają, mają pewne włączniki, które trzeba znaleźć. Innymi słowy: genetyczna drużyna piłkarska ma trenera.

– Jest możliwe wpływanie na te grupy genów, by modyfikować inteligencję – twierdzi dr Johnson. – Ale na razie to możliwość tylko teoretyczna. Zrobiliśmy pierwszy krok na bardzo długiej drodze.

Badacze z brytyjskiego Imperial College w Londynie i amerykańskiej Szkoły Medycznej Duke-NUS twierdzą, iż długofalowy efekt ich odkrycia będzie taki, że kiedyś wszyscy będziemy bystrzy, bo lekarze nauczą się, jak uaktywniać geny inteligencji.

Naukowcy od dawna wiedzieli, że sprawność umysłowa w dużym stopniu jest dziedziczna. Kiedyś mówiło się o 50-proc. wpływie genów, teraz uważa się, że jest to raczej 65–75 proc. Tak wynika z badań nad bliźniakami jednojajowymi, które wychowywały się w różnych warunkach.

Pozostało 82% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nauka
Człowiek poznał kolejną tajemnicę orangutana. Naczelny potrafi się leczyć
Nauka
Czy mała syrenka musi być biała?
Nauka
Nie tylko niesporczaki mają moc
Nauka
Kto przetrwa wojnę atomową? Mocarstwa budują swoje "Arki Noego"
Nauka
Czy wojna nuklearna zniszczy cała cywilizację?
Materiał Promocyjny
Dzięki akcesji PKB Polski się podwoił