Przygotowywany obecnie projekt mapy drogowej transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym (dalej: GOZ) ma być kompleksowym zestawem działań, które przyczynią się do przejścia polskiej gospodarki na tory obiegu zamkniętego.
Projekt ten ma w szczególności za zadanie zidentyfikować działania na rzecz zwiększenia wydajności wykorzystania zasobów, ograniczenia powstawania odpadów oraz ich zagospodarowania. To, co odróżnia GOZ od dotychczasowej tzw. gospodarki linearnej, opierającej się na zasadzie „weź – wyprodukuj – zużyj – wyrzuć", to umiejscowienie etapu odpadu w cyklu życia. W podejściu GOZ, jeżeli odpad już powstanie, powinien być przede wszystkim traktowany jak surowiec wtórny i wykorzystany do ponownej produkcji. A temu ma służyć nie tylko właściwe postępowanie z odpadem, ale przede wszystkim mechanizmy na wcześniejszych etapach cyklu życia, czyli już od pozyskania surowca, przez projektowanie, produkcję, konsumpcję i zbieranie odpadów. To wszystko ma spowodować wydłużenie czasu korzystania z produktów lub zastępowanie ich materialnymi lub niematerialnymi substytutami, podnieść innowacyjność polskich przedsiębiorców, wdrożyć nowe modele biznesowe i przyczynić się do zmiany świadomości środowiskowej społeczeństwa.
Już na wstępie trzeba podkreślić, że nie startujemy w Polsce od zera. W wielu miejscach poszczególne elementy GOZ są już w tej chwili realizowane, choć często inaczej nazwane. Tworzone dotychczas pod hasłem zielonej gospodarki, zrównoważonego rozwoju albo w ramach rozwiązań niskoemisyjnych, działania te częściowo już dzisiaj realizowane są w obiegach zamkniętych. Ich podstawowym celem jest to, żeby produkt był jak najbardziej wydajnie produkowany i wykorzystywany, a odpad po nim zagospodarowany w odpowiedni ekonomicznie i środowiskowo sposób. Propozycją opracowania mapy drogowej GOZ dokonujemy próby zebrania wszystkich elementów realizujących to podejście w jednym miejscu, dostosowania ich do obecnych realiów i wymagań prawa UE.
Wyzwania dla Polski
Niezwykle istotne jest zapewnienie spójności działań zaproponowanych w mapie drogowej GOZ z propozycjami z innych obszarów. Właśnie dlatego dokument ten ma być jednym z projektów strategicznych strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, a więc ma się wpisać w całościową wizję rozwoju kraju. W trakcie prac nad projektem strategii zidentyfikowano szereg wyzwań stojących przed Polską. Wśród nich należy wymienić nierównowagę na rynkach surowców oraz rywalizację cenową ich eksporterów grożącą destabilizacją gospodarczą i spadkiem innowacyjności, a także zagrożenie osłabienia dynamiki rozwoju gospodarki światowej, a przede wszystkim zaostrzenia problemów najważniejszych partnerów gospodarczych Polski, w tym rozwój sytuacji w UE. Już dzisiaj można założyć, że koncepcja GOZ będzie próbowała stawić czoło powyżej wskazanym wyzwaniom.
