Kwestia prawa do odliczenia VAT związanego z wydatkami poniesionymi przez gminę na termomodernizację budynków użyteczności publicznej była przedmiotem interpretacji dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dyrektor KIS) z 14 maja 2018 r. (sygn. 0111-KDIB3-2.4012.148.2018. 2.AR). Sprawa dotyczyła gminy, która realizowała projekt polegający na modernizacji energetycznej budynków, mający na celu zmniejszenie zużycia energii cieplnej oraz ograniczenie niskiej emisji, a także wzrost wykorzystania odnawialnych źródeł energii.

Czytaj także: Jak się zmieni unijny system VAT

Opisany projekt był realizowany z wykorzystaniem dofinansowania ze środków europejskich w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2014-2020. Inwestycją zostały objęte trzy budynki: dwa budynki szkół podstawowych oraz jeden budynek wielofunkcyjny. W ramach projektu miały zostać wykonane prace, takie jak wymiana instalacji c.o., ocieplenia stropów i ścian, a także wymiana stolarki okiennej i drzwi. Co do sposobu wykorzystania budynków objętych projektem, gmina podała, że budynek wielofunkcyjny po modernizacji będzie wykorzystywany wyłącznie na potrzeby warsztatów terapii zajęciowej oraz Ochotniczej Straży Pożarnej. W pozostałych budynkach funkcjonują szkoły podstawowe, przy czym w jednym z budynków gmina wydzierżawia miejsce parkingowe oraz jedno z pomieszczeń na potrzeby zespołu ratownictwa medycznego.

Tym samym, jak wskazała gmina, przedmiotowe budynki będą wykorzystywane głównie do czynności nieopodatkowanych VAT, częściowo do czynności zwolnionych z VAT, a w bardzo niewielkim stopniu do czynności podlegających opodatkowaniu VAT. W konsekwencji, wartość prewspółczynnika VAT uregulowanego w art. 86 ust. 2a ustawy o VAT wyniosła 1 proc., wobec czego gmina dla celów rozliczeń przyjęła, iż wynosi on 0 proc.

We wniosku gmina zadała pytanie, czy przysługuje jej prawo do odliczenia VAT związanego z kosztami poniesionymi na realizację opisanego projektu modernizacji energetycznej budynków. Zdaniem gminy, takie prawo jej nie przysługuje. Uzasadniając swoje stanowisko gmina podała, że głównym celem zakupów dokonywanych w ramach opisanego projektu jest wykonywanie zadań własnych gminy, które nie podlegają opodatkowaniu VAT. Gmina podkreśliła również, że dokonywana modernizacja nie ma celu zwiększenia dochodów z dzierżawy, czy wykorzystania komercyjnego obiektów objętych inwestycją. Wskazała również, że wykorzystanie w niewielkim zakresie pomieszczeń w budynkach do czynności opodatkowanych nie może przesądzać o przyznaniu prawa do odliczenia VAT, gdyż zdaniem gminy, związek pomiędzy dokonywanymi zakupami a czynnościami opodatkowanymi jest zbyt nieuchwytny i mało konkretny, aby pozwalał na skorzystanie z prawa do odliczenia VAT.

Dyrektor KIS uznał stanowisko gminy za nieprawidłowe. Organ w uzasadnieniu skupił się na analizie przepisów ustawy o VAT regulujących zastosowanie prewspółczynnika i współczynnika VAT, a także rozporządzenia dotyczącego sposobu określania prewspółczynnika w przypadku niektórych podatników, m.in. jednostek samorządu terytorialnego. Konfrontując przywołane przepisy ze stanem faktycznym sprawy, dyrektor KIS doszedł do wniosku, iż w związku z tym, że w jednym z budynków część pomieszczeń jest odpłatnie wydzierżawiona, gminie w istocie będzie przysługiwało prawo do odliczenia VAT, chociaż jedynie w części wyliczonej na podstawie prewspółczynnika i współczynnika VAT. Organ przyznał jednocześnie, że w praktyce gmina będzie mogła przyjąć, że z uwagi na niską wartość prewspółczynnik wynosi 0 proc.

Komentarz eksperta

Janina Fornalik, doradca podatkowy, partner w MDDP

Stanowisko organu podatkowego zaprezentowane w omawianej interpretacji jest moim zdaniem słuszne. Gminie przysługuje prawo do odliczenia VAT od wydatków na inwestycję, ponieważ w pewnym, chociaż w praktyce niewielkim stopniu, inwestycja będzie wykorzystywana do czynności opodatkowanych (dzierżawa miejsca parkingowego oraz pomieszczeń w szkole). Rodzi to problem dla gminy związany z rozliczeniem dotacji. Podatek VAT może być bowiem kosztem kwalifikowalnym (objętym dotacją) jedynie wówczas, gdy gmina nie ma prawnej możliwości jego odliczenia. Jeśli prawnie taka możliwość istnieje, to nie ma podstaw do uznania całej kwoty podatku VAT za koszt kwalifkowalny, nawet jeśli gmina nie zamierza stosować odliczenia z uwagi na niski prewspółczynnik (poniżej 1 proc.). Co istotne, stosowanie prewspółczynnika i współczynnika jest problematyczne, ponieważ nie jest możliwe określenie z góry kwoty VAT podlegającej odliczeniu, a ostateczna kwota odliczenia znana będzie dopiero po 10 latach (w przypadku nieruchomości obowiązuje 10-letni okres korekty VAT). Stąd w praktyce gminy często rezygnują z ubiegania się o dotację na pokrycie podatku VAT, gdyż nie są w stanie z góry określić jaka część tego podatku może być pokryta z dotacji.