Zapaść strefy euro: Niemcy toną, Włochy i Francja na dnie

Zapaść w gospodarce strefy euro, która rozpoczęła się w marcu i już wtedy miała bezprecedensową skalę, w kwietniu jeszcze się pogłębiła. We Francji i na południu Europy sytuacja jest jeszcze bardziej dramatyczna niż w Niemczech.

Aktualizacja: 23.04.2020 19:31 Publikacja: 23.04.2020 11:04

Zapaść strefy euro: Niemcy toną, Włochy i Francja na dnie

Foto: AFP

Grzegorz Siemionczyk

O tym, w jak głęboką recesję wpędziła gospodarkę strefy euro epidemia koronawirusa,, świadczą wstępne odczyty PMI, wskaźników koniunktury bazujących na ankiecie wśród menedżerów logistyki przedsiębiorstw.

Zbiorczy PMI, obejmujący sektor przemysłowy i usługowy, tąpnął w kwietniu w strefie euro do 13,5 pkt z 29,7 pkt w marcu. Już ten ostatni odczyt był najniższy w historii tego wskaźnika, sięgającej 1998 r. Poprzednie minimum PMI wyznaczył w 2009 r., w apogeum recesji spowodowanej globalnym kryzysem finansowym, ale wtedy nie spadł poniżej 35 pkt.

Każdy odczyt PMI poniżej 50 pkt oznacza, że gospodarka (albo dany sektor) kurczy się w ujęciu miesiąc do miesiąca. Dystans od tej granicy to miara tempa tych zmian. Kwietniowy wynik sugeruje, że gospodarka strefy euro kurczy się w tempie nienotowanym we współczesnej historii. To wpisuje się w oceny ekonomistów. Przykładowo, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, który zwykle jest zachowawczy w prognozach, spodziewa się w tym roku spadku PKB strefy euro o 7,5 proc.

Dane IHS Markit, która oblicza serię PMI, potwierdzają, że odróżnieniu od wcześniejszych recesji, tym razem w najgorszej sytuacji jest sektor usługowy, bezpośrednio dotknięty ograniczeniami aktywności ekonomicznej wprowadzonymi w celu stłumienia epidemii koronawirusa.

Główna składowa usługowego PMI w strefie euro (pełny wskaźnik zostanie opublikowany na początku maja), wyrażająca zmianę poziomu bieżącej aktywności firm, zanurkowała do poziomu 11,7 pkt, z 26,4 pkt w marcu. Dla porównania, główna składowa przemysłowego PMI, wyrażająca zmianę produkcji w porównaniu do poprzedniego miesiąca, spadła do 18,4 pkt z 38,5 pkt w marcu.

Ankietowane przez IHS Markit firmy ze strefy euro zgłosiły w kwietniu największą skalę zwolnień pracowników od co najmniej 1998 r., przy czym w przemyśle była ona największa od 11 lat. Stało się tak pomimo powszechnych w krajach UE rządowych dopłat do zatrudnienia. „Program ochrony miejsc pracy przynosi pożądane efekty i ogranicza skalę zwolnień. Zatrudnienie zmalało w kwietniu w znacznie mniejszym stopniu niż produkcja" – skomentował Phil Smith, ekonomista z IHS Markit, odnosząc się do danych z Niemiec.

W samych Niemczech zbiorczy PMI zmalał w kwietniu do 17,1 pkt, z 35 pkt w marcu. We Francji wskaźnik ten zanurkował do 11,2 pkt, z 28,9 pkt w marcu, a w pozostałych krajach strefy euro do 11,5 pkt z 25 pkt miesiąc wcześniej.

Część ekonomistów zwraca uwagę, że z powodu swojej konstrukcji wskaźniki PMI nie nadają się do oceny głębi załamania gospodarczego, pokazują jedynie jego zakres. Wyrażają bowiem różnice między odsetkiem firm, które odnotowały pogorszenie koniunktury, a odsetkiem firm, które odnotowały poprawę. Nie dają natomiast wglądu w to, jak duże zmiany popytu, produkcji i zatrudnienia odnotowały ankietowane firmy. Mimo to, ekonomiści nie mają wątpliwości, że gospodarka strefy euro kurczy się nawet szybciej, niż może sugerować PMI.

IHS Markit ocenia, że historyczne zależności między PMI a PKB wskazują że ten drugi wskaźnik – najpopularniejsza miara aktywności w gospodarce – maleje w strefie euro w tempie około 7,5 proc. kwartał do kwartału. – Przypuszczamy, że gospodarka kurczy się znacznie szybciej – skomentował Jack Allen-Reynolds, starszy ekonomista z firmy analitycznej Capital Economics. W ocenie Clausa Vistesena, głównego ekonomisty ds. Europy w Pantheon Macroeconomics, PKB strefy euro już w I kwartale zmaleje o około 5 proc., a w II kwartale może skurczyć się o 15 proc., nawet jeśli PMI w maju i czerwcu nieco się odbije.