W obliczu wyzwań związanych ze zmianami klimatu coraz większego znaczenia nabiera kwestia, w jaki sposób firmy uwzględniają ryzyko zmian klimatycznych w ramach prowadzonej działalności, a także w jaki sposób monitorują oraz raportują kwestie z nim związane.

ESG na korzyść firm

Trendy rynkowe, presja społeczna i inwestorska związana z transparentnością firmy w obszarze zrównoważonego rozwoju wymuszają na firmach chcących osiągnąć swoje cele biznesowe konieczność wdrożenia usystematyzowanego procesu zarządzania ryzykiem. Uwzględnianie aspektów społecznych, środowiskowych i z zakresu ładu korporacyjnego w ramach systemu zarządzania ryzykiem może usprawnić organizację, a także wspierać decyzje w zakresie efektywnego wykorzystywania zasobów. Istnieje coraz więcej dowodów wskazujących na to, że czynniki ESG mają wpływ na zwrot finansowy i stanowią okazję do osiągnięcia długofalowego wzrostu wartości firmy.

Wśród istotnych ryzyk niefinansowych trudno uniknąć odniesienia się do ryzyk związanych ze zmianami klimatu. Najnowszy „Global Risks Report" opublikowany przez Światowe Forum Ekonomiczne (The Global Risks Report 2019, 14th Edition, World Economic Forum, 2019) wśród najważniejszych pięciu zagrożeń pod względem prawdopodobieństwa ich wystąpienia wymienia aż trzy związane ze zmianami środowiskowymi – ekstremalne zjawiska pogodowe (np. powodzie czy burze), słabe dostosowanie się do zmian klimatycznych, katastrofy naturalne (np. trzęsienia ziemi, tsunami, erupcje wulkanów czy burze geomagnetyczne). Dlatego też coraz częściej spogląda się w kierunku przedstawicieli biznesu mających ogromny wpływ na oddziaływanie na środowisko oraz zmiany klimatyczne. W obliczu rosnącej presji społecznej jednym z najważniejszych zadań zarządów firm staje się zdefiniowanie istotnych ryzyk oraz ustalenie procesu monitorowania i ujawniania danych w tym zakresie.

Nowe wytyczne w zakresie zmian klimatu

W czerwcu 2018 r. Komisja Europejska powołała grupę ekspertów – Technical Expert Group on Sustainable Finance – odpowiedzialną m.in. za opracowanie nowych wytycznych dotyczących raportowania kwestii w zakresie zmian klimatycznych. Po sześciu miesiącach prac, w styczniu br., opublikowano projekt nowych wytycznych wskazujących sposób, w jaki spółki powinny raportować zagadnienia z zakresu zmian klimatu. Stanowią one uzupełnienie ogólnych wytycznych ujawniania danych pozafinansowych z 2017 r. i mają wejść w życie w czerwcu 2019 r. Zgodnie z zaleceniami grupy ekspertów nowe wytyczne kierowane są nie tylko do spółek wywierających istotny wpływ na środowisko naturalne oraz narażonych na skutki zmian klimatu, ale także do wszystkich pozostałych spółek (zgodnie z projektem wytycznych „Report on Climate-related Disclosures", Komisja Europejska, styczeń 2019).

Jedną z najważniejszych zmian uwzględnionych w ramach wytycznych jest kwestia raportowania emisji gazów cieplarnianych (w t eCO2) w ramach trzech zakresów (Scope 1,2 oraz 3). Zakres pierwszy (Scope 1) obejmuje emisje bezpośrednie pochodzące z procesów spalania paliw, które są w posiadaniu lub są kontrolowane przez organizację. Zakres drugi (Scope 2) obejmuje emisje pośrednie związane ze spalaniem paliw wykorzystywanych w procesie wytworzenia energii, która nabywana jest przez spółkę od zewnętrznego dostawcy. Zakres trzeci (Scope 3) dotyczy natomiast wszystkich pozostałych emisji pośrednich (nieuwzględnionych w ramach zakresu drugiego), które występują na zewnątrz organizacji. Są to emisje powstające w łańcuchu wartości, tj. emisje wynikające z zakupionych produktów lub usług, transportu i dystrybucji towarów i usług do organizacji od producentów/dostawców, sprzedażą oraz dalszym użytkowaniem produktów i usług, a także związane m.in. z dojazdem pracowników do pracy czy emisje pochodzące z procesów organizacji kompostowania odpadów. Ujawnienie właśnie tych informacji może okazać się ogromnym wyzwaniem dla wielu organizacji.

Poza wytycznymi dotyczącymi ujawniania danych w zakresie emisji zalecenia grupy ekspertów obejmują również przedstawienie informacji na temat wyznaczonych celów redukcji emisji (o ile procent spółka chciałaby ograniczyć całkowite emisje w ciągu określonego czasu w stosunku do roku bazowego) oraz wskaźnika intensywności emisji (o ile procent spółka chciałaby ograniczyć emisje na jednostkę produktu lub przychodu w ciągu określonego czasu).

Ważny element wartości firmy

Kwestia minimalizowania negatywnego wpływu na środowisko staje się jednym z najbardziej kluczowych aspektów funkcjonowania firm, szczególnie tych wywierających istotny wpływ na środowisko naturalne. Informacje dotyczące tego wpływu to cenna wiedza nie tylko dla konsumentów, klientów, ale przede wszystkim dla samej firmy.

Współpraca przy definiowaniu i aktualizowaniu mapy ryzyk oraz kluczowych interesariuszy, a także omawianie korzyści związanych z ujawnianiem danych niefinansowych m.in. w zakresie danych środowiskowych, to dobra okazja do zwiększenia wiedzy zarządu na temat tego, w jaki sposób ekonomiczne czynniki budowania wartości przedsiębiorstwa (wzrost przychodu, efektywność operacyjna, wartość marki, koszt kapitału, zarządzanie ryzykiem) są powiązane z czynnikami niefinansowymi, w tym dotyczącymi środowiskowej sfery działalności przedsiębiorstw. Innymi słowy, w jaki sposób dbałość o zrównoważony rozwój przekłada się na wynik biznesowy.

- Rafał Rudzki jest starszym menedżerem w zespole ds. zrównoważonego rozwoju w Deloitte

- Marta Orzęcka jest starszym konsultantem w zespole ds. zrównoważonego rozwoju w Deloitte