Onkologia: Kosztowny sukces

Co cieszy jednych, dla drugich stanowi wyzwanie: poprawiające się wyniki leczenia powodują, że pacjenci żyją dłużej, ale wydatki NFZ rosną. O stanie polskiej hematoonkologii dyskutowali w redakcji „Rzeczpospolitej" polscy hematolodzy.

Dyskusję zdominowały problemy dwóch generujących odmienne wyzwania nowotworów – chłoniaka Hodgkina i szpiczaka mnogiego. Szacunkowe dane mówią, że zachorowań na chłoniaka Hodgkina jest co roku ok. 800–900, na szpiczaka zaś ok. 1,7 tys. Dzięki nowym terapiom ze szpiczakiem żyje dziś w Polsce ok. 8 tys. osób. Zachorowalność może być niedoszacowana, początek choroby bowiem jest niecharakterystyczny.

Chłoniak Hodgkina tak jak szpiczak nie daje specyficznych objawów. Połowa chorych jest prawidłowo i szybko diagnozowana. Druga rozpoczyna leczenie dopiero po roku od wystąpienia pierwszych objawów, trafiając do specjalistów z zaawansowaną chorobą, co znacząco pogarsza rokowania.

Prof. Jan Maciej Zaucha, hematolog z Gdyńskiego Centrum Onkologii Szpitala Morskiego im. PCK, apeluje: Jeśli młody człowiek zgłasza się do lekarza i sygnalizuje niepokojące objawy, to lekarz rodzinny powinien potraktować ów przypadek ze szczególną uwagą.

Leki podawane w chłoniaku Hodgkina w większości przypadków dają oczekiwany efekt terapeutyczny – pozwalają chorobę powstrzymać. Wyzwanie stanowią chorzy, u których wcześniej stosowane terapie nie zadziałały. Wówczas przeszczepia się im ich własne komórki krwiotwórcze. Ta metoda pozwala wyleczyć połowę z tej grupy chorych.

Zostaje jednakże część pacjentów z nawrotem choroby już po przeszczepieniu. Wybawieniem dla nich okazało się przeszczepienie szpiku od innej osoby, co jednak się powiedzie, jeśli nastąpi remisja choroby dzięki innymi metodom. Aby ją uzyskać, chory musi wykorzystać wszystkie możliwe leki chemioterapeutyczne i dostać lek o innym mechanizmie działania. Niestety, terapia, która daje ogromne szanse na tym etapie, a wręcz jest światowym przebojem terapeutycznym, wykorzystuje brentuximab vedotin, który nie jest u nas refundowany – dodaje prof. Jędrzejczak.

Z podobną sytuacją mieliśmy do czynienia w związku z pojawieniem się imatinibu, przełomowego leku w terapii przewlekłej białaczki szpikowej. Gdy okresy remisji stawały się coraz dłuższe, zaczęliśmy lek odstawiać. W przypadku brentuximabu vedotin może być podobnie. – Jest to leczenie ograniczone w czasie, dzięki czemu nie tak bardzo kosztowne – przypomina prof. Zaucha. Chorzy na chłoniaka Hodgkina to pacjenci potencjalnie wyleczalni. – Szpiczak mnogi to choroba przewlekła, której nie można wyleczyć. Wiadomo jednak, że 10 proc. chorych po zastosowaniu pierwszej linii leczenia pozostaje w remisji powyżej dziesięciu lat, czyli w dwójnasób spełnia onkologiczne kryterium wyleczenia – tłumaczy prof. Krzysztof Giannopoulos z Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej.

To właśnie w hematoonkologii pojawia się co roku najwięcej nowych, skutecznych terapii. Czemu tak się dzieje? Wyjaśnił to prof. Wiesław Jędrzejczak z WUM: – Nowotwory krwi dają szansę na pobieranie przez cały czas materiału diagnostycznego, jakim jest krew, i ocenianie jego parametrów. Możemy dzięki temu monitorować chorobę.

Jak wskazał zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Lekami w NFZ Andrzej Śliwczyński, od dziesięciu lat w Polsce hematoonkologia przeżywa prawdziwy rozkwit, jest coraz więcej leków, nasi pacjenci żyją coraz dłużej i są coraz wcześniej diagnozowani. Najdroższe są leki sieroce, tak częste w hematoonkologii.

Chorzy ze szpiczakiem mają dziś zapewnione leki. Dzięki temu będą żyli dłużej i lepiej. Oby tak pozostało po 31 października, gdy przestanie obowiązywać decyzja refundacyjna dla lenalidomidu. Apelowali o to podczas debaty pacjenci i lekarze.

Jeżeli chorzy na szpiczaka będą spokojni o swój los, warto byśmy pozwolili na ten komfort także chorym na nawrotowego chłoniaka Hodgkina – przekonywali lekarze.