Rzecznik praw dziecka: za mało psychiatrów, młodzi ratują się telefonem zaufania

Ostatni rok kadencji Mikołaja Pawlaka, byłego już rzecznika praw dziecka upłynął między innymi pod znakiem wyznań, jakie na polską szkołę spadły w wyniku przyjazdu do naszego kraju ukraińskich dzieci, które należało włączyć w polski system edukacji. 

I mimo że – jak wynika z przedstawionej w czwartek w Sejmie informacji z działalności RPD za rok ubiegły – sama trwająca za granicą wojna, jak i wcześniejsza pandemia nie zrujnowały psychiki dzieci i młodzieży, to niestety nie sposób mówić o mniejszej niż dotąd skali zaburzeń psychicznych oraz myśli i prób samobójczych – a także i samobójstw. Najmłodsi Polacy, choć deklarujący, że autorytetem wciąż pozostają dla nich rodzice i nauczyciele, czują się coraz bardziej samotni.

Za mało psychiatrów i seksuologów. Rzecznik praw dziecka alarmuje

Nierozwiązanym wciąż problemem jest zbyt mała liczba specjalistów. RPD alarmuje, że od dłuższego już czasu napływają do niego informacje, iż polskie sądy walczą z problemem przy dopuszczaniu dowodów z opinii biegłych sądowych psychiatrów i seksuologów. Według zebranych przez rzecznika danych liczba biegłych z zakresu psychiatrii dziecięcej w ubiegłym roku wyniosła 69, biegłych seksuologów dziecięcych działało zaś 11 – jest ich więc mniej w porównaniu z dwoma poprzednimi latami. - Znikoma liczba biegłych sądowych z zakresu psychiatrii dziecięcej i seksuologii dziecięcej jest tylko częścią większego problemu, jakim jest psychiatria dziecięca – alarmuje rzecznik.

W tym kontekście Monika Horna-Cieślak, przedstawiając w Sejmie wyniki raportu przygotowanego przez swojego poprzednika apelowała o uchwalenie ustawy o zawodzie psychologa, bo w tym zakresie nadal nie mamy właściwych regulacji prawnych. - Cały czas bardzo ważna, potrzebna i pilna jest reforma sądownictwa rodzinnego. Teraz na rozpatrzenie sprawy czeka się kilkanaście miesięcy, co jest niedopuszczalne. A sytuacja dziecka jest bardzo dynamiczna i bardzo ważne jest, żeby sądy podejmowały kroki i interwencje jak najszybciej – wskazywała.

Czytaj więcej

Prawo rodzinne

Psychiatria dzieci i młodzieży w katastrofalnej sytuacji

Mamy zapaść w psychiatrii dzieci i młodzieży – sytuacja wymaga nie tylko działań długofalowych i na przyszłość, ale działań natychmiastowych, na tu i teraz – powiedział Rzecznik Praw Dziecka Marek Michalak, otwierając spotkanie lekarzy psychiatrów z mediami. Na każdym oddziale są dostawki, jest więcej potrzeb niż można zabezpieczyć. Liczba pacjentów oczekujących pomocy i wsparcia jest ogromna – dodał, zaznaczając, że nie chodzi tylko o kwestię braku lekarzy, personelu pielęgniarskiego i wyposażenia, ale także procedur, które są niedoszacowane.

I choć z dostępnych danych wynika, że liczba psychiatrów specjalizujących się w leczeniu dzieci i młodzieży w latach ciągu ostatniej dekady wzrosła z 346 do 532, to jednak trudno mówić o wystarczającej ich liczbie. Taki właśnie stan rzeczy przekłada się bezpośrednio na znikomą liczbę biegłych i - zdaniem rzecznika najmłodszych - wymaga pilnej interwencji. – Obecna sytuacja zdecydowanie nie służy dobru małoletnich i nieletnich – ocenia.

Ratunku najmłodsi szukają też w kontakcie z Dziecięcym Telefonem Zaufania, z którego najczęściej korzystają nastolatkowie, między 12 a 18 rokiem życia. Współpracujący z nim eksperci przeprowadzili prawie 860 interwencji związanych z bezpośrednim zagrożeniem życia i zdrowia dzieci. Jeszcze więcej, bo ponad 1230 zgłoszeń wymagało sprawdzenia ich sytuacji opiekuńczo-wychowawczej. Eksperci ściśle współpracują przy tym z policją, co w razie konieczności pozwala jej na natychmiastową interwencję. Pomoc dostępna jest też dla dzieci i ich opiekunów posługujących się językiem ukraińskim lub rosyjskim.

Zdrowie psychiczne dzieci. Nauczyciele pod lupą rzecznika 

Rzecznik pod lupę wziął też nauczycieli i około pół tysiąca postępowań dyscyplinarnych oraz wyjaśniających. Podobnie jak w latach poprzednich, dotyczyły one m.in. różnych form przemocy wobec dzieci i molestowania, ale także – co widoczne stało się dopiero w roku ubiegłym – niezapewnienia przez dyrektorów organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej, czy przekraczania przez nauczycieli dopuszczalnych granic relacji w kontakcie z uczniem (niestosowna korespondencja, poufałość, komentarze dotyczące jego wyglądu czy zachowania).

Monika Horna-Cieślak podkreśliła, że dzieci coraz częściej same zwracają się do swojego rzecznika, podnosząc niejednokrotnie kwestię statutów szkolnych.

Czytaj więcej

Diagnostyka i terapie

W kolejce do psychiatry dziecko poczeka nawet siedem lat

W Polsce jest zaledwie 555 dziecięcych psychiatrów. By się do nich dostać na NFZ, trzeba czekać w kolejce nawet kilka lat. W tym czasie niektóre dzieci zdążą już dorosnąć lub umrzeć.

- W tym zakresie osoby młode podnoszą to, że nie rozumieją zasad nagród i kar, które obowiązują w szkołach. Mają wątpliwości, co do używania telefonów komórkowych; wątpliwości, co do zakresu i zobowiązań wynikających z tego, jak powinny ubierać się będąc w szkole – wyliczała.