– Rozumiemy, że może to być dla niektórych bolesne, ale w tym wypadku dobrem nadrzędnym jest jawność. Zdecydowaliśmy się na ten krok, by wreszcie przeciąć wszelkie spekulacje, jakie narosły wokół zapisów z czarnych skrzynek i okoliczności tego tragicznego wypadku – przekonuje „Rz” rzecznik rządu Paweł Graś.

Zapewnia, że wtorkowe przyspieszenie publikacji zapisów rozmów nie ma żadnego związku z kampanią wyborczą. – W tym kontekście każdy termin byłby zły. I właśnie dlatego uznaliśmy, że im wcześniej, tym lepiej – tłumaczy.

[srodtytul]Gotowe materiały[/srodtytul]

Premier Donald Tusk jeszcze w poniedziałek mówił w TVP 2, że upublicznienia stenogramu z rozmów w kokpicie prezydenckiego samolotu, który rozbił się pod Smoleńskiem, można się spodziewać 7 czerwca.

Dlaczego dzień później zdecydował o ich ujawnieniu?

– Premier był jeszcze przed spotkaniem z ministrem Jerzym Millerem, który przywiózł materiały z Moskwy. Nie wiedział, w jakim one są stanie i jaki mają kształt – tłumaczy poniedziałkową zapowiedź szefa rządu Graś. – Nagrania wymagają jeszcze obróbki, ale się okazało, że same stenogramy w każdej chwili nadają się do upublicznienia. Nie było więc na co czekać. Po konsultacjach z ministrem sprawiedliwości oraz prokuratorem generalnym stenogramy zostały ujawnione w pierwszym możliwym terminie. Doszukiwanie się tu jakichkolwiek podtekstów politycznych jest nieuprawnione.

W związku z szybszą publikacją zapisów przyspieszono też posiedzenie Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Premier deklarował bowiem, że chce, by ostateczna decyzja o publikacji tych materiałów zapadła przy udziale polityków zasiadających w RBN. Choć formalnie ich głos nie miałby znaczenia.

– Rada nie podejmie żadnych decyzji w sprawie upublicznienia zapisów, ale wszyscy będą się mogli wypowiedzieć w sprawie, którą żyje opinia publiczna – zapowiadał wykonujący obowiązki prezydenta marszałek Sejmu Bronisław Komorowski.

Pierwotnie RBN miała się w tej sprawie zebrać w piątek. Nadzwyczajne zebranie rady zwołano jednak na wtorek.

[wyimek][b][link=http://grafik.rp.pl/grafika2/500987]Przeczytaj zapis rozmów[/link][/b] (PDF, ~230kB)[/wyimek]

– Jej członkowie zapoznają się z zapisami czarnych skrzynek i będą mogli przedstawić swoje opinie w sprawie sposobu ich upublicznienia – zapowiadał przed posiedzeniem rady Krzysztof Luft, szef sejmowego biura prasowego.

Decyzja o nagłym zwołaniu rady nie spodobała się opozycji.

Jej posiedzenie opuścił lider Sojuszu Lewicy Demokratycznej Grzegorz Napieralski. – Tu nie powinno być żadnego uprzywilejowanego grona. Albo to zobaczymy wszyscy, albo nie powinien tego widzieć nikt oprócz osób, które prowadzą śledztwo – argumentował.

W ogóle na posiedzenie RBN nie przyszedł prezes PiS Jarosław Kaczyński. – Cieszę się, że mamy kopie skrzynek, ale oczekuję, że w Polsce znajdą się ich oryginały. Polskie śledztwo nie powinno być kopią rosyjskiego – komentował kandydat PiS na prezydenta. Stwierdził też, że pierwszeństwo w poznaniu materiałów powinny mieć rodziny ofiar i ich pełnomocnicy.

Powiedział też, że nie przyjmuje zasady „pełnego zaufania w sprawie prowadzonego przez Rosję śledztwa”.

[srodtytul]Kaczyński wysłał mecenasa[/srodtytul]

Szef PiS do Belwederu w swoim zastępstwie wysłał we wtorek mecenasa Rafała Rogalskiego, pełnomocnika rodzin kilku ofiar katastrofy smoleńskiej. – Mam nadzieję, że marszałek uchyli przed nim drzwi – mówił Kaczyński.

Rogalski nie został jednak wpuszczony na posiedzenie rady. Jacek Michałowski, p. o. szefa Kancelarii Prezydenta, wyjaśnia „Rz”, że nie ma formuły prawnej, która by umożliwiła mecenasowi udział w posiedzeniu Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Dlaczego? Ponieważ nie został do niej powołany.

– Pytaliśmy prawników, czy może uczestniczyć. Mówią, że to niemożliwe – przekonywał Michałowski.

– Nie ma takiej formuły – mówił też Bronisław Komorowski.

W zarządzeniu dotyczącym trybu działania RBN, które marszałek Sejmu podpisał 24 maja, wyraźniej jest jednak zaznaczony zapis, że do udziału w jej pracach mogą zostać dopuszczeni nie tylko byli prezydenci oraz byli premierzy, ale „również inne osoby, których udział jest wskazany ze względu na przedmiot rozpatrywanych spraw”.

Dlaczego w tym wypadku marszałek nie zdecydował się skorzystać z tego zapisu? Luft wyjaśnia, że do udziału w pracach rady można zapraszać osoby spoza niej, ale w zapisie tym nie chodzi o postronne osoby. – Tu cały czas chodzi jednak o funkcjonariuszy państwa lub ekspertów – podkreśla.

Szef Klubu PO Grzegorz Schetyna nieobecność Kaczyńskiego ocenił, jako „niepotrzebną demonstrację”. – Zostawmy to, co dotyczy bezpieczeństwa, zapisów skrzynek, przyczyn katastrofy, analizie Rady Bezpieczeństwa Narodowego. Kwestie postępowania, pełnomocnictwa rodzin to zupełnie inne sprawy – powiedział.

Ok. godziny po posiedzeniu RBN zapis rozmów z rejestratora prezydenckiego samolotu został umieszczony na stronach internetowych Kancelarii Premiera i MSWiA. – Nikt nie wyraził sprzeciwu wobec tej decyzji – zapewnił marszałek.

[ramka]

[srodtytul]Opinia: dr Artur Wołek, politolog z Polskiej Akademii Nauk[/srodtytul]

Widać, że Donald Tusk postanowił przejąć inicjatywę na scenie politycznej. Wobec pojawiających się oskarżeń, że rząd nie prowadzi dobrze śledztwa dotyczącego katastrofy i coś przed Polakami ukrywa, premier postanowił ujawnić zapisy z czarnych skrzynek, aby przeciąć te spekulacje. To dobry ruch, który zdecydowanie utrudni opozycji krytykowanie rządu w tej sprawie. Ruch przy tym nieco zaskakujący, jeśli przypomnimy sobie wypowiedzi niektórych ministrów i polityków sprzed kilku dni, z których wynikało, że do ujawnienia zbyt szybko nie dojdzie. O ile ujawnienie zawartości czarnych skrzynek to dobre posunięcie ze strony PO, o tyle ciągłe zwoływanie przez Bronisława Komorowskiego Rady Bezpieczeństwa Narodowego jest lekką przesadą. Sam pomysł jej powołania był dobry i pomógł zaprezentować Komorowskiego jako męża stanu, który konsultuje ważne sprawy z opozycją. Zwoływanie jej raz za razem musi jednak budzić skojarzenia z kampanią wyborczą. Trudno się dziwić, że Jarosław Kaczyński i Grzegorz Napieralski nie chcieli w niej uczestniczyć. —js[/ramka]

[ramka][srodtytul]Opinia: dr Ryszard Piotrowski, konstytucjonalista z UW[/srodtytul]

Konstytucja mówi, że Rada Bezpieczeństwa Narodowego jest jedynie organem doradczym głowy państwa. Nie jest więc ciałem decyzyjnym i nie podejmuje żadnych decyzji. Tym bardziej zaś w sprawie upublicznienia zapisu z czarnych skrzynek, ponieważ to nawet nie należało do prezydenta.

Moim zdaniem istnieje jednak uzasadnienie, że rada się tym zajmowała. W jej kompetencjach leżą bowiem wszelkie sprawy związane z bezpieczeństwem państwa. A wyjaśnienie okoliczności katastrofy smoleńskiej oraz rozwianie wątpliwości i spekulacji, jakie wokół tego narosły, bez wątpienia jest istotne z punktu widzenia bezpieczeństwa kraju.

Rada jest organem doradczym prezydenta i członkostwo w niej ma taki charakter, że wydaje się wykluczone wykonywanie tej funkcji za pośrednictwem innych osób. A zatem nie byłoby właściwe, żeby wykonywanie funkcji członka rady powierzono pełnomocnikowi. Jak to wynika z artykułu 135 konstytucji, funkcja ta powinna być bowiem sprawowana osobiście przez osoby, którym prezydent powierzył zadania doradców. —mns[/ramka]

[ramka][srodtytul]Opinia: Joanna Gepfert, ekspert od wizerunku politycznego[/srodtytul]