22 września – czterdzieści lat później…

Czterdzieści lat temu – 22 września 1980 roku – powstało Niezależne Zrzeszenie Studentów – organizacja, ruch społeczny i środowisko, które silnie wpłynęło na najnowszą historię Polski.

Aktualizacja: 22.09.2020 14:47 Publikacja: 22.09.2020 14:37

22 września – czterdzieści lat później…

Foto: Fot. Wiktor Zowczak

NOTA HISTORYCZNA

Oprócz znaczących zasług w opozycji komunistycznej, NZS wykreował jednostki, które do dziś nadają kierunek rozwoju polityki, tworzą światowej klasy kulturę i wyznaczają standardy medialne. Szkoła NZS-u po dziś dzień uczy studentów brać odpowiedzialność za zmianę na swoje barki, chociażby drobną zmianę. 2020 jest rokiem obchodów 40-lecia organizacji tworzonej przez Pokolenia Przemian.

Wiatr odnowy

Przenieśmy się na chwilę do września 1980 roku. Pod bramą nr 2 Stoczni Gdańskiej stoją dwaj studenci historii. Z lekkim drżeniem w głosie, aczkolwiek z wyczuwalną determinacją, ogłaszają powstanie pierwszego w Polsce Tymczasowego Komitetu Założycielskiego Niezależnego Zrzeszenia Studentów Uniwersytetu Gdańskiego. Przemawiający w imieniu koleżanek i kolegów studenci to Jacek Jancelewicz (następnie przewodniczący NZS UG) oraz Donald Tusk.

Wystąpienie Jancelewicza i Tuska rozpoczęło budowę struktur pierwszego w Europie środkowo-wschodniej niezależnego od władz komunistycznych ruchu studenckiego. Już 22 września 1980 roku w Warszawie – dokładnie 40 lat temu – miało miejsce zebranie Tymczasowych Komitetów Założycielskich Niezależnego Zrzeszenia Studentów, gdzie ustalono ogólnopolski charakter organizacji i przyjęto wspólny statut (w jego pisaniu gdańscy studenci zostali wsparci między innymi przez Lecha Kaczyńskiego, NZS-owi pomagali także Anna Walentynowicz czy Bogdan Borusewicz).

Środowisko przemian

Mimo jednego sztandaru, trudno było nazwać NZS środowiskiem spójnym. Organizacja była – i wciąż pozostaje – przestrzenią ścierania się wielkich idei i wizji, lecz dzięki temu wykreowała liderów, których mimo różnic poglądów łączy poczucie społecznej odpowiedzialności i potrzeba ciągłego wprowadzania zmian na lepsze. 22 września stał się umownym symbolem młodzieżowego buntu.

Pierwsi członkowie NZS-u organizowali strajki, dystrybuowali opozycyjne materiały, co prowadziło do ich internowania i represji politycznych. W efekcie zniesiono przymus nauczania języka rosyjskiego i przedmiotów indoktrynujących, zezwolono na wybór lektoratów i zniesiono cenzurę w wydawnictwach oraz zalegalizowano samorządy studenckie. Działalność podziemna odcisnęła jednak piętno na ich życiorysach. Jednakże dzięki temu środowisko NZS zespaja silne poczucie przynależności i przywiązanie. Byli członkowie – Alumni NZS – do dziś utrzymują kontakt z kolejnymi pokoleniami działaczy, uczestniczą w spotkaniach okolicznościowych i wspierają studentów w ich inicjatywach.

Czterdzieści lat później

Dzisiejszy NZS jest świadomy fundamentów, na których funkcjonuje. Obchody 40-lecia organizacji są okazją do zatrzymania się i uświadomienia roli dziedzictwa pozostawionego przez kreatorów ruchu. NZS porusza najistotniejsze tematy; buduje pole współpracy; sumiennie i konsekwentnie wprowadza język merytoryki do debaty publicznej. Mamy wpływ na otoczenie, a zbiór cichych głosów może zmienić się w krzyk – i to studenci pokazują swoimi działaniami.

W ramach obchodów 40-lecia Niezależnego Zrzeszenia Studentów na łamach "Rzeczpospolitej" ukaże się cykl wywiadów z osobami, na których życiorysy wpływ wywarła działalność w NZS-ie. Do najbardziej rozpoznawalnych Alumnów należą: Jan Rokita, Jarosław Guzy, Ryszard Czarnecki, Jacek Czaputowicz, Donald Tusk, Konstanty Radziwił, Mariusz Kamiński, Adam Bielan, Grzegorz Schetyna, Mateusz Morawiecki, Tomasz Siemoniak, Jarosław Gowin, Adam Lipiński, Bogdan Klich, Mariusz Błaszczak, Aleksandra Dulkiewicz; ale także osoby spoza świata polityki: Włodek Pawlik (laureat nagrody Grammy), Cezary Gmyz, Marcin Meller, Maciej Orłoś, Hirek Wrona, Jarosław Gugała i Kuba Sienkiewicz, czy Agnieszka Romaszewska-Guzy.

Marcin Waryszak – Sekretarz Generalny Niezależnego Zrzeszenia Studentów, student matematyki i ekonomii na Uniwersytecie Warszawskim.  Współzałożyciel start-upu Calmsie zajmującego się tworzeniem i wdrażaniem innowacyjnych rozwiązań do sektora ochrony zdrowia psychicznego.

Kamila Pasternak –  Wiceprzewodnicząca ds. Wizerunku i Promocji Niezależnego Zrzeszenia Studentów, studentka marketingu i komunikacji rynkowej na Uniwersytecie Ekonomicznym w Krakowie oraz ekonomii społecznej na Uniwersytecie Pedagogicznym w Krakowie. Analizuje wpływy ruchów społecznych i social mediów na ekonomię i gospodarkę.

NOTA HISTORYCZNA

Oprócz znaczących zasług w opozycji komunistycznej, NZS wykreował jednostki, które do dziś nadają kierunek rozwoju polityki, tworzą światowej klasy kulturę i wyznaczają standardy medialne. Szkoła NZS-u po dziś dzień uczy studentów brać odpowiedzialność za zmianę na swoje barki, chociażby drobną zmianę. 2020 jest rokiem obchodów 40-lecia organizacji tworzonej przez Pokolenia Przemian.

Pozostało 91% artykułu
Wydarzenia
Bezczeszczono zwłoki w lasach katyńskich
Materiał Promocyjny
GoWork.pl - praca to nie wszystko, co ma nam do zaoferowania!
Wydarzenia
100 sztafet w Biegu po Nowe Życie ponownie dla donacji i transplantacji! 25. edycja pod patronatem honorowym Ministra Zdrowia Izabeli Leszczyny.
Wydarzenia
Marzyłem, aby nie przegrać
Materiał Promocyjny
Przewaga technologii sprawdza się na drodze
Materiał Promocyjny
4 letnie festiwale dla fanów elektro i rapu - musisz tam być!
Walka o Klimat
„Rzeczpospolita” nagrodziła zasłużonych dla środowiska