Ankieta "Rzeczpospolitej": Jarosław Gowin (Polska Razem, miejsce 1, okręg nr 10, Kraków)

1. Przyszłość integracji. Czy Unia Europejska powinna pozostać dalej związkiem państw, zmierzać w kierunku federalizacji, czy też stawać się w dłuższej perspektywie superpaństwem?

Unia Europejska jako obszar wolnego handlu, obszar swobodnego przepływu ludzi, kapitału, towarów i usług to było wielkie osiągnięcie powojennej Europy. I takiej Unii należy bronić. Niestety ta wspaniała idea została w pewnym momencie wypaczona. Została wypaczona przez szkodliwą wiarę, że polityka powinna mieć prymat nad ekonomią, że więcej regulacji to droga do dobrobytu.  Skończyło się tym, że dziś mamy setki tysięcy szkodliwych przepisów ograniczających wolność gospodarczą. Nie możemy dać sobie wmówić, że więcej centralizacji jest ratunkiem. Wręcz przeciwnie, Europa, podobnie jak Polska, potrzebuje dziś więcej wolności. Dlatego stanowczo sprzeciwiamy się wszelkim pomysłom zmierzającym w kierunku federalizacji UE czy budowy europejskiego superpaństwa. Trzeba uzdrowić obecny związek państw przez powrót do wartości, które legły u podstaw integracji europejskiej. Tylko w ten sposób, a nie w wyniku centralizacji, Unia Europejska może wrócić na drogę wzrostu gospodarczego i zwiększyć swoje znaczenie w polityce międzynarodowej.

2. Euro. Kiedy i na jakich warunkach Polska powinna przystąpić do Unii Walutowej i przyjąć Euro?

Kryzys w strefie euro wbrew zapewnieniom Komisji Europejskiej jest daleki od końca. Reformy wymuszone na państwach Europy południowej okazały się nieskuteczne i doprowadziły do katastrofalnego poziomu bezrobocia. Kryzys prowadzi do odrodzenia się nacjonalizmów i wrogości do imigrantów, w tym Polaków. Trzeba powiedzieć wprost – kryzys jest w bardzo dużym stopniu spowodowany przez wspólną walutę. Utrata konkurencyjności krajów południa Europy względem państw północnych jest w znacznym stopniu konsekwencją przyjęcia euro. Co więcej, przynależność do strefy euro uniemożliwia tym krajom wyjście z kryzysu przez dewaluację. Problemy związane z pozbawieniem się własnej waluty są boleśnie odczuwane nie tylko przez te kraje, ale też Francję czy Holandię. Kryzys strefy euro ma też oczywiście olbrzymi wpływ na kraje, które do strefy nie należą, ale są jej ważnymi partnerami handlowymi, takie jak Polska czy Wielka Brytania.

Dziś euro zagraża fundamentom integracji europejskiej. Jedynym rozwiązaniem jest kontrolowany demontaż strefy euro i powrót do walut narodowych. Powinniśmy przełamać polityczną poprawność i rozpocząć debatę w Europie o tym, jakie byłyby koszty takiej operacji i w jaki sposób maksymalnie ograniczyć straty związane z tym procesem. Jest wysoce wątpliwe czy unia monetarna przetrwa w obecnej formie najbliższe lata. Dlatego zajmujemy jednoznaczne stanowisko, że Polska nie powinna wchodzić do strefy euro.

3. Unia Bankowa. Czy, kiedy i na jakich warunkach Polska powinna wejść do Unii Bankowej?

Polska nie powinna przystępować do unii bankowej. Przede wszystkim rezygnacja ze złotego i wstąpienie do strefy euro jest sprzeczne z polską racją stanu. Nie leży też w naszym interesie wzmacnianiu roli Europejskiego Banku Centralnego kosztem polskiego nadzoru. Wreszcie polski sektor bankowy, jako jeden z najzdrowszych w UE, w żadnym razie nie powinien się składać na przewidziany w unii bankowej fundusz ratunkowy dla banków. Nie można wprowadzać solidarnej odpowiedzialności za błędną politykę na koszt polskich podatników. Jednym z kluczowych błędów popełnionych w czasie kryzysu finansowego było właśnie ratowanie banków za pieniądze podatników. Naturalnym elementem zdrowej gospodarki jest to, że firmy nieodpowiedzialnie zarządzane, choćby największe, bankrutują i robią miejsce tym, które są zarządzane roztropnie. Rozwiązania sprowadzające się do prywatyzacji zysków przy nacjonalizacji strat są fundamentalnie niesprawiedliwe i niedopuszczalne.

Trzeba  też pamiętać, że stosunkowo łagodne przejście przez kryzys polskiej gospodarki było w dużej mierze wynikiem osłabienia złotówki i zwiększenia tym samym atrakcyjności cenowej produktów polskich firm. Efekt ten był możliwy do uzyskania tylko dzięki temu, że mamy narodową walutę.

4. Polityka energetyczna i klimatyczna. Co ważniejsze: środowisko czy gospodarka. Jakie powinny być polskie priorytety w sprawie bezpieczeństwa energetycznego i wspólnej polityki energetycznej UE. Czy Europa powinna być bardziej niezależna energetycznie – jak to osiągnąć. Czy Unia Europejska powinna iść w kierunku dalszego zaostrzenia prawa ochrony środowiska, bez względu na koszty jakie poniosą państwa/ przedsiębiorcy?

Jednym z największych obciążeń europejskiej, a więc i polskiej gospodarki są ceny energii i paliw, będące skutkiem nieskutecznej i  drogiej unijnej polityki energetyczno-klimatycznej. To właśnie ceny energii i paliw wypychają firmy poza Europę. Wpływa na to zasadniczo irracjonalna unijna polityka klimatyczna i wysokie stawki za import ropy i gazu. Będziemy popierać takie rozwiązania, które zagwarantują najniższą cenę za emisje gazów cieplarnianych i zapewnią niskie ceny za import surowców energetycznych.

Wielką szansą na niezależność energetyczną jest dla Polski wydobycie gazu łupkowego. Dlatego będziemy stanowczo sprzeciwia

się wszelkim próbom regulowania na poziomie europejskim zasad jego wydobycia. Natomiast podstawą polskiej energetyki jest węgiel. I będziemy bronić prawa do używania tego surowca w sposób zgodny z interesami polskiej gospodarki.

Co do ochrony środowiska, to kiedy państwa zachodnie były na tym etapie rozwoju co Polska teraz, nie obowiązywały w nich tak rygorystyczne przepisy, bo po prostu nie byłoby ich na nie stać. Przepisy te są obecnie tak rozbudowane, że powodują nadmierne koszty, hamują inwestycje infrastrukturalne, i przez to utrudniają nam osiągnięcie poziomu rozwoju państw zachodnich. O środowisko powinniśmy dbać, ale należy zachowywać zdrowy rozsądek i nie zapominać, że zapewnienie godnego poziomu życia Polakom jest ważniejsze niż tunele dla żab czy mosty dla saren przy budowie dróg. Dostrzegamy szerokie pole do deregulacji w zakresie przepisów ochrony środowiska.

Inną kwestią jest wykorzystanie odnawialnych źródeł energii, jako (miedzy innymi) jednego ze sposobów na budowanie niezależności energetycznej Polski.

5. Unia gospodarcza. Jak daleko powinna sięgać współpraca gospodarcza. Czy powinno dojść do harmonizacji podatkowej i budżetowej w ramach państw członkowskich UE?

Jesteśmy za konkurencją podatkową między państwami członkowskimi UE. Uważamy jej skutki za korzystne dla przedsiębiorczości. Wyścig państw członkowskich w obniżaniu stawek nominalnych CIT i PIT, a w rezultacie spadek znaczenia tych podatków dla budżetów krajowych, oceniamy pozytywnie. PRJG jest przeciw działaniom mającym na celu dalsze ujednolicenie europejskiego prawa podatkowego, a w szczególności przeciw projektowi uchwalenia wspólnej skonsolidowanej bazy podatkowej dla przedsiębiorców. Polska Razem będzie też dążyła do obniżenia minimalnych stawek akcyzy na paliwa. Dzięki temu zmniejszą się ceny tych paliw w stosunku do najbardziej konkurencyjnych gospodarek światowych, w szczególności Stanów Zjednoczonych.

Jeśli chodzi o współpracę w zakresie polityki gospodarczej powinniśmy przede wszystkim budować koalicję na rzecz deregulacji prawa unijnego, zbytnio ograniczającego swobodę działalności gospodarczej. Powinniśmy w tym zakresie współpracować szczególnie z takimi państwami jak Wielka Brytania, Holandia czy Szwecja. W ministerstwie sprawiedliwości rozpocząłem zresztą działania w tym kierunku przez wymianę doświadczeń z urzędnikami brytyjskimi zajmującymi się deregulacją prawa gospodarczego. A o tym, że możliwe jest skuteczne inspirowanie polityki europejskiej świadczy choćby to, że właśnie w wyniku rozpoczęcia deregulacji zawodów w Polsce Bruksela zaangażowała się ostatnio w promowanie tej idei wobec innych państw członkowskich.

6. Wspólny rynek i swoboda przepływu osób. Jakie wysiłki należy podjąć na rzecz wzmocnienia wspólnego rynku w UE? Jak przeciwdziałać coraz silniej pojawiającym się w UE tendencjom do ograniczenia jednej z fundamentalnych zasad UE – swobodnego przepływu osób?

Polacy mają prawo być traktowani jak wszyscy inni pracownicy w UE. Będziemy pilnować zasady wolnego przepływu osób i nie pozwolimy jej ograniczyć w żadnym stopniu. Konieczna jest liberalizacja rynków pracy poprzez pełną implementację czterech swobód. Niedopuszczalne jest by Polacy byli wykorzystywani przez zachodnich polityków jako symbol zabierania pracy lokalnym społecznościom. Trzeba głośno i twardo mówić o korzyściach, które odniosła Wielka Brytania, Holandia czy Irlandia dzięki otwarciu rynku pracy dla Polaków. Jako pracownicy wykonujący te same zadania nie możemy być traktowani gorzej niż inni. Równocześnie kluczowa staje się ochrona polskich pracowników za granicą. Nie możemy sie zgadzać na szykanowanie ich przez władze innych państw unijnych.

7. Polityka rolna. Czy należy utrzymać na obecnym poziomie pomoc dla rolnictwa w krajach UE? Czy UE powinna rozważyć inną alokację tych środków np. na rozwój  innowacyjnej gospodarki.

Przeciwstawianie rolnictwa i szerzej przemysłu rolno-spożywczego innowacyjności jest nieuzasadnione, szczególnie w kontekście wyników jakie sektor ten (w Polsce) uzyskuje w międzynarodowej wymianie handlowej. Rolnictwo jest i powinno pozostać ważnym działem gospodarki. Potrzeba jego wspierania ma swoje uzasadnienie nie tylko historyczne. W dalszym ciągu niezmiernie istotna jest kwestia zapewnienia suwerenności żywnościowej tak Polski jak i całej UE.

Nie oznacza to jednak bezkrytycznego podejścia do mechanizmów wsparcia. Wspólna Poloityka Rolna musi zostać ujednolicona i co ważne musi też zostać gruntownie uproszczona.

8. Budżet UE. Jak duży budżet powinna mieć Unia Europejska. Jeśli większy niż dziś, to proszę wskazać źródła dochodów (podatek europejski, podatek od transakcji finansowych, większy udział w dochodach podatkowych państw UE?). Czy powinien powstać osobny budżet strefy Euro.

Nie widzimy potrzeby zwiększania budżetu UE, bo Polska i Europa potrzebuje teraz więcej wolności gospodarczej a nie większej redystrybucji w ramach UE. Sprzeciwiamy się oczywiście wszelkim pomysłom na podatki europejskie, bo to jest najlepsza droga do budowy europejskiego superpaństwa. To oznacza także , że strefa euro osobnego budżetu mieć nie powinna.

9. Rozszerzenie UE. Czy opowiada się Pan/Pani za rozszerzeniem UE na nowe kraje (jeśli tak to jakie? np. Ukrainę, Mołdowę, Gruzję, Turcję), nawet kosztem zmniejszenia funduszy strukturalnych dla  Polski w przyszłości.

Europa to nie tylko Unia Europejska. Mimo, że mur berliński runął, pozostał w wielu głowach. Dlatego naszym celem powinna być pełna jedność Europy, pomyślność jej narodów a nie dobrostan tej czy innej instytucji UE. Polską racją stanu jest by za naszą wschodnią granicą żyły wolne i dostatnie społeczeństwa. Dlatego opowiadamy się za podpisaniem (lub pogłębieniem) umów stowarzyszeniowych z Ukrainą, Mołdawią i Gruzją, a w przyszłości za poszerzeniem Unii. Uważamy, że udział naszych wschodnich sąsiadów w inicjatywach unijnych stanowi istotny czynnik dla budowy praworządności w tych państwach. Jednocześnie rozszerzenie UE powinno oczywiście iść w parze z odrzuceniem prób budowy federacji czy superpaństwa europejskiego i głęboką reformą Unii Europejskiej w kierunku odnowy wartości, które leżały u podstaw integracji.

10. Polityka wschodnia i polityka obronna. Jakie powinny być polskie priorytety w sprawie wspólnej polityki wschodniej Unii Europejskiej. Jakimi instrumentami powinno się posługiwać państwa i/lub Unia Europejska w celu wzmocnienia możliwości obronnych Polski i Unii.

Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa UE odniesie sukces, gdy nie będzie na siłę wyręczać państw członkowskich. Jesteśmy przeciw powoływaniu sił zbrojnych na poziomie europejskim. Polityka zagraniczna, a zwłaszcza kwestie obronności powinny pozostać w kompetencji państw członkowskich.

UE nie jest w stanie stworzyć efektywnego systemu zapewnienia bezpieczeństwa dla swoich członków. Nie ma potrzeby tworzenia nowych i kosztownych struktur obronnych i duplikowania istniejących. Osobne siły wojskowe UE generowałyby koszty, które powinny być przeznaczone na wzmacnianie armii narodowych oraz programy współpracy miedzy nimi. Podstawowym systemem zbiorowego bezpieczeństwa powinno pozostać NATO. Jednocześnie należy inwestować we współpracę między siłami zbrojnymi państw UE. Potrzebny jest również rozwój współpracy wojskowej z sąsiadami Unii na Wschodzie – Ukrainą, Gruzją czy Mołdawią.

Powinniśmy budować regionalną oś współpracy państw Europy Środkowej. Te państwa łączy wiele wspólnych interesów. Polska może i powinna być liderem koalicji państw regionu, choćby w sprawie polityki energetycznej. Jesteśmy za perspektywą członkostwa dla wschodnich sąsiadów oraz zniesieniem wiz dla obywateli państw Partnerstwa Wschodniego.

11. Polityka demograficzna. Jaka powinna być odpowiedź państwa i instytucji UE na pogarszającą się sytuację demograficzną Polski? Obecnie UE nie ma kompetencji w tej dziedzinie. Czy powinno się to zmienić czy pozostawić na poziomie krajowym?

Niekorzystne zmiany demograficzne są zagrożeniem dla Polski oraz innych krajów Europy Środkowej a w związku z tym dla całej Unii.  Starzenie się społeczeństw osłabia Europę i jest jedną z jej najważniejszych barier rozwojowych. W Europie są regiony, które całkowicie się wyludniają. W interesie całej Unii jest by do tego nie dopuścić. Postulujemy więc ustalenie tzw. 'demographic agenda' dla krajów Europy Środkowej. Stałe sprawozdanie Parlamentu Europejskiego o sytuacji demograficznej Europy będzie wskazywało na zagrożenia związane z tymi zmianami.