Decyzja rządu z lipca br. w sprawie włączenia w granice Opola podopolskich miejscowości ma wejść w życie 1 stycznia. RPO Adam Bodnar zaangażował się w rozwiązanie sporu z tym związanego. Dwukrotnie był w Dobrzeniu Wielkim, którego dotyczy ta decyzja, i w Opolu. Rozmawiał z przedstawicielami władz miasta, lokalnych społeczności i Kościoła katolickiego. Zorganizował też spotkania w Warszawie, w tym spotkanie z ekspertami od prawa administracyjnego i spraw samorządów. W tej sprawie dostał ponadto wiele skarg – samorządowców, organizacji mniejszości narodowych, ale nade wszystko od mieszkańców gmin, których tereny mają 1 stycznia zostać przyłączone do Miasta Opola.
Rzecznik zwracał uwagę od lipca, że konflikt narastał, a rozmowy nie przynosiły rozwiązania, mnożyły się za to wątpliwości. Coraz więcej wskazywało na wadliwy tryb przyjęcia decyzji.
RPO podkreślał też, że rząd ma – w granicach przyznanych przez ustawy – dużą swobodę w kształtowaniu podziału terytorialnego państwa. Ale swoboda nie oznacza dowolności. Jeśli mieszkańcy zapytani o zdanie w konsultacjach sprzeciwiają się zmianom, to konieczne jest przedstawienie istotnych argumentów przemawiających za dokonaniem zmian wbrew ich woli.
Tak się nie stało.
Dlatego 2 grudnia Adam Bodnar przyłączył się do postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym z połączonych wniosków Rady Powiatu Opolskiego, Rady Gminy Dobrzeń Wielki, Rady Gminy Komprachcice, Rady Miejskiej w Prószkowie i Rady Gminy Dąbrowa.
Zdaniem RPO zwraca uwagę na kilka kwestii. Rada Ministrów w tej konkretnej sytuacji nie była uprawniona do dokonania zmiany granic Miasta Opola. Wniosek zawierał bowiem uchybienie formalne, a to już było w przeszłości powodem do odrzucania przez rząd premier Beaty Szydło podobnych wniosków z innych samorządów. Usterka polegała na tym, że o zmianę granicy nie wystąpiła Rada Miasta Opola, ale Prezydent Miasta (czyli organ wykonawczy).
- Nie było uchwały Rady, i fakt ten potwierdził także przedstawiciel rządu, czyli wojewoda opolski. Trudno sobie wyobrazić poważniejsze uchybienie formalne niż złożenie wniosku przez podmiot nieuprawniony – podkreśla RPO.
Zdaniem Rzecznika Rada Ministrów nie powinna była w ogóle rozpatrywać wniosku dotyczącego zmiany granic Miasta Opola.
- Byłoby to zresztą zgodne z ugruntowaną praktyką rządu, a tu sytuacja była wyjątkowa, gdyż zasadniczym przedmiotem sprzeciwu społecznego, objawiającego się również w manifestacjach, jest nieuwzględnienie przez Radę Ministrów wyników konsultacji społecznych, jakie w ramach procedury prowadzącej do wydania rozporządzenia zostały przeprowadzone w gminach: Dobrzeń Wielki, Komprachcice, Prószków i Dąbrowa. Konsultacje te zakończyły się wynikiem zdecydowanie negatywnym - podkreśla rzecznik.
Poradnik specjalny: Polski Ład - jak rozliczyć się z fiskusem
