Senat podejmie inicjatywę ustawodawczą w sprawie kancelarii odszkodowawczych. Taka decyzja zapadła na posiedzeniu Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.

Często pomagają, czasem szkodzą

Branża odszkodowawcza kwitnie. Jak szacują ubezpieczyciele, kancelarie pomagają już w dochodzeniu 80 proc. odszkodowania z komunikacyjnego OC, w których poszkodowany dochodzi wypłaty za szkodę osobową (gdy w wypadku zginął albo został ranny człowiek). Według danych Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego w 2017 r. z tego tytułu towarzystwa wypłaciły 1,33 mld zł.

Działania pośredników nie ograniczają się do pomocy przy uzyskaniu odszkodowania z OC. Firmy te, pobierające wynagrodzenie w postaci prowizji, najczęściej oscylującej wokół 25 proc., działają wszędzie tam, gdzie mają szanse na spory zarobek, czyli także przy dochodzeniu odszkodowań za błędy medyczne, wypadki przy pracy czy niesłuszne pozbawienie wolności. Pomogły one wielu oszukanym przez ubezpieczycieli, ale ich działania często są kontrowersyjne, poczynając od reklam wieszanych na cmentarnych murach i poszukiwaniu klientów w szpitalach, a na zawieraniu w imieniu klientów niekorzystnych ugód czy nieprzekazywaniu poszkodowanym pieniędzy otrzymanych od ubezpieczycieli kończąc.

Dziś pośrednikiem odszkodowawczym może zostać każdy, nie ma żadnych wymogów odnośnie do wiedzy i wykształcenia. Zdarzył się nawet przypadek, że prowadzeniem kancelarii zajął się przedsiębiorca pogrzebowy, którego atutem był dostęp do bazy klientów.

Klient lepiej chroniony

Dlatego senatorowie proponują ustalenie maksymalnych stawek wynagrodzenia firmy odszkodowawczej i naliczanie kwotowe wynagrodzenia pobieranego od wygranych spraw dotyczących kosztów leczenia i rent. To ważne z punktu widzenia poszkodowanych, gdyż obniżenie wypłaconych przez ubezpieczyciela pieniędzy o 25 proc. prowizji kancelarii może sprawić, że rannego w wypadku może nie być stać na leczenie. Prowizja od rent natomiast pobierana jest, dopóki wypłacana jest renta, często więc oznacza obciążenie poszkodowanego do końca życia.

Interes klientów ma zabezpieczyć też obowiązek uzyskania od nich zgody na zawarcie ugody, co uniemożliwiałoby kancelariom zrzekanie się roszczeń w imieniu klientów. Osoby, które zawrą umowę poza lokalem przedsiębiorstwa, czyli np. w szpitalu, będą miały dłuższy termin na odstąpienie od niej. Senatorowie chcą też, żeby odszkodowanie od ubezpieczyciela wpływało bezpośrednio na konto klienta, a nie kancelarii, a pośrednik posiadał polisę OC zawodowego.

Uregulowanie działalności kancelarii odszkodowawczych od dawna postuluje rzecznik finansowy, ale zgłoszony dwa lata temu projekt utknął w ministerstwach Sprawiedliwości i Finansów. Teraz zainteresowane podmioty spodziewają się szybkich działań.

Kontrowersyjny pomysł

Postulat senatorów nie ucieszył ani kancelarii odszkodowawczych, ani adwokatów, choć każdego z innego powodu. – Jest dla nas jasne, że najbardziej zainteresowani proponowanymi rozwiązaniami są nie konsumenci, ale ubezpieczyciele, którzy liczą na zmniejszenie aktywności kancelarii odszkodowawczych – komentuje Justyna Halaś, dyrektor Biura Polskiej Izby Doradców i Pośredników Odszkodowawczych (PIDiPO), zrzeszającej część podmiotów.

Zastrzeżenia budzi zakaz pobierania prowizji od renty. –W przypadku gdy przedmiotem ich roszczeń będzie wyłącznie renta, ograniczenia związane z wynagrodzeniem za reprezentowanie w takich sprawach doprowadzą do pozbawienia tych osób realnej pomocy – uważa Justyna Halaś.

Autopromocja
ORZEŁ INNOWACJI

Konkurs dla startupów i innowacyjnych firm

WEŹ UDZIAŁ

Obawy pośredników budzi postulat, aby odszkodowanie wpływało bezpośrednio na konto poszkodowanego.

– Dziś w takich przypadkach egzekwowanie należnych kancelarii środków finansowych od osób poszkodowanych jest niezwykle trudne i udaje się zaledwie w 10 proc. przypadków – wskazuje radca prawny Joanna Smereczańska-Smulczyk, prezes izby Pomoc Poszkodowanym, zrzeszającej niektóre kancelarie. – Zbyt daleko idące ograniczenia mogą zlikwidować branżę lub zmusić kancelarie do przekształcenia się w firmy windykacyjne – dodaje Smereczańska-Smulczyk.

Tymczasem adwokaci obawiają się, że skutki mogą być odwrotne. – To jest bardzo dobrze zdefiniowany problem społeczny i bardzo źle zaproponowane rozwiązania – mówi adwokat Przemysław Rosati, członek Naczelnej Rady Adwokackiej. – Naprawiamy patologię, cywilizując tę patologię – dodaje Rosati. Zdaniem adwokatów nie ma potrzeby tworzenia nowego samorządu zawodowego, tym bardziej że za tym nie idzie wprowadzenie wymogu posiadania odpowiednich kwalifikacji ani kodeksu etyki dla pośredników.

Stracić mogą na tym klienci korzystający z ich usług, ale także radcowie prawni i adwokaci, gdyż nie pozyskują oni agresywnie klientów, tak jak robią to kancelarie odszkodowawcze, poza tym ich wynagrodzenie nie może być zależne tylko od wygranej sumy. Z działań senatorów cieszą się natomiast wyjątkowo zgodnie rzecznik finansowy i ubezpieczyciele.

– Dobrym rozwiązaniem byłby także publiczny rejestr tego typu firm – uważa Jan Grzegorz Prądzyński, prezes Polskiej Izby Ubezpieczeń. – Nie chodzi o to, aby ograniczać dostęp do wykonywania zawodu, ale pożądane byłyby obowiązkowe szkolenia dla pracowników branży odszkodowawczej – dodaje Prądzyński.

Opinia

Aleksander Daszewski, radca prawny w Biurze Rzecznika Finansowego

Cieszymy się z tej inicjatywy, bo rzecznik finansowy od lat postuluje uregulowanie tego segmentu rynku. Priorytetem powinno być zdjęcie z klientów ryzyka defraudacji czy upadłości kancelarii odszkodowawczej. Poszkodowani muszą mieć pewność, że uzyskane od ubezpieczyciela pieniądze trafią do nich. Dlatego apelujemy o upowszechnienie modelu, w którym świadczenia uzyskane przez kancelarię są od razu wypłacane przez ubezpieczyciela w określonej części na konto klienta, a reszta – odpowiadająca prowizji – na konto kancelarii.