Separacja pozbawi odszkodowania po zmarłym mężu

- Mój mąż był górnikiem. 20 lat temu lekarze wykryli u niego pylicę charakterystyczną właśnie dla pracowników kopalń węgla. W tym roku zmarł. Czy jako żona mam z tego tytułu prawo do odszkodowania? Czy choroba męża należała do zawodowych? Dodam, że od roku byliśmy w separacji

– pyta czytelniczka.

Członkowie rodziny mają prawo do jednorazowego odszkodowania z ZUS z tytułu śmierci ubezpieczonego, jeśli powodem była choroba zawodowa. Zatem schorzenie, które było przyczyną zgonu, musi zostać uznane za taką chorobę.

Przede wszystkim musi więc powstać w związku z wykonywaniem pracy, wskutek czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy. Schorzenie to musi też wymieniać załącznik do rozporządzenia Rady Ministrów z 30 czerwca 2009 r. w sprawie chorób zawodowych (DzU nr 105, poz. 869).

Rozporządzenie to zawiera nie tylko wykaz chorób zawodowych, ale również wskazuje:

- okres, w którym wystąpienie udokumentowanych objawów chorobowych upoważnia do rozpoznania choroby zawodowej mimo wcześniejszego zakończenia pracy w narażeniu zawodowym,

- sposób i tryb postępowania dotyczący zgłaszania podejrzenia, rozpoznawania i stwierdzania chorób zawodowych.

W pytaniu czytelniczka wskazała pylicę. Załącznik do rozporządzenia wymienia wśród chorób zawodowych kilka jej typów: krzemową, pylico-gruźlicę, spawaczy, azbestową, pozostałe pylice krzemianowe, talkową, grafitową, pylice wywołane pyłami metali oraz pylicę górników kopalń węgla.

Jeżeli jedna z tych odmian pylic powstała u ubezpieczonego wskutek wystąpienia czynników szkodliwych występujących w środowisku pracy, to jest to choroba zawodowa.

Pieniądze dla rodziny

W razie śmierci ubezpieczonego wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej członkom jego rodziny przysługuje jednorazowe odszkodowanie. Tak wskazuje art. 13 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (tekst jedn. DzU z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.). Należy się również w sytuacji, gdy z tego powodu zmarła osoba uprawniona do renty z ubezpieczenia wypadkowego.

Istotne jest przy tym, kto w świetle tej ustawy jest członkiem rodziny >patrz ramka.

Członkiem rodziny ubezpieczonego czy rencisty jest m.in. jej małżonek. Nie dotyczy to jednak osób pozostających w formalnej separacji. Jeśli zatem czytelniczka pozostawała z mężem w separacji orzeczonej prawomocnym wyrokiem sądu, wyklucza to jej prawo do jednorazowego odszkodowania z tytułu śmierci męża.

Kwota rekompensaty

Wysokość jednorazowego odszkodowania przyznanego członkom rodziny zależy od kategorii uprawnionych do niego osób. Jeżeli ma je otrzymać tylko jeden członek rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty i jest nim małżonek lub dziecko, dostanie je w wysokości 18-krotnego przeciętnego wynagrodzenia. Od 1 kwietnia 2012 r. jest to kwota 61 191 zł (tj. 18 x 3399,50 zł). Mniejszą rekompensatę – tj. w wysokości 9-krotności przeciętnego wynagrodzenia – otrzyma uprawniony inny członek rodziny (obecnie 30 596 zł).

Gdy prawo do odszkodowania przysługuje jednocześnie małżonkowi i dziecku (dzieciom), ZUS wypłaci je w wysokości zależnej od liczby osób >patrz tabelka.

Do ustalenia wysokości jednorazowego odszkodowania przyjmuje się przeciętne wynagrodzenie obowiązujące w dniu wydania decyzji o przyznaniu odszkodowania przez ZUS.

Co istotne, jednorazowe odszkodowanie z tytułu śmierci ubezpieczonego lub rencisty, który zmarł wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej, pomniejsza się o kwotę jednorazowego odszkodowania z tytułu stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu, wypłaconego temu ubezpieczonemu lub renciście.

Lista uprawnionych