W latach 1967 – 1971 około 2 tysięcy mieszkańców wysp, zwanych z francuska Ilois (kreolskie słowo oznaczające wyspiarza), zostało siłą wysiedlonych z Czagos (około 500 km na południe od Malediwów) będących częścią Brytyjskiego Terytorium Oceanu Indyjskiego. Na największej z wysp Diego Garcia powstała bowiem amerykańska baza wojskowa. Przesiedleni na Mauritius otrzymali później rekompensatę – około 14,5 miliona funtów.
Mieszkańcy Czagos długo walczyli o prawo do powrotu. W 2000 roku sąd zadecydował, że mogą wrócić na 65 wysp, ale nie na Diego Garcia. Ale w 2004 roku rząd brytyjski wykorzystał specjalne uprawnienia i w imieniu królowej unieważnił to orzeczenie. W 2007 roku jednak sąd anulował tę decyzję. Teraz trzech z pięciu lordów wydających wyrok stanęło po stronie rządu, a dwóch pozostałych – po stronie wyspiarzy.
– Mogę powiedzieć, że my, mieszkańcy Czagos, nie poddamy się. Będziemy kontynuować walkę we współpracy z prawnikami – powiedział jeden z organizatorów akcji mieszkańców Czagos Olivier Bancoult. Niewykluczone, że złożą skargę do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka. Na razie, by odwiedzić np. groby przodków, muszą uzyskać zezwolenie.
