Polska: ziemia obiecana dla imigrantów

Rzeczpospolita: Dane Urzędu ds. Cudzoziemców pokazują, że coraz więcej osób ze wschodu, które mają polskie korzenie i są w posiadaniu Karty Polaka, stara się o stały pobyt w Polsce. Co ich motywuje?

Marta Kindler: Przyczyn jest wiele. Z reguły są one bardzo pragmatyczne. Karta Polaka traktowana jest nieco instrumentalnie, co zresztą zrozumiałe. Jest ona gwarantem łatwego wjazdu do Polski, dostępu do rynku pracy; dzięki niej imigranci mogą dostać wizę krajową, uprawniającą do wielokrotnego przekraczania granicy. Posiadając Kartę Polaka, mamy dostęp do opieki zdrowotnej czy możliwość założenia własnej działalności gospodarczej na takich samych warunkach jak Polacy. Ponadto upraszcza ona drogę do uzyskania obywatelstwa, o które z kartą w ręku można się ubiegać już po roku pobytu w naszym kraju.

A może kierują się oni także pobudkami patriotycznymi?

Jeśli chodzi o imigrantów z rzeczywistych środowisk polonijnych w krajach byłego Związku Sowieckiego, to jest to możliwe. Natomiast jeśli chodzi o emigrację z Ukrainy, która w tej chwili jest dla Polski najważniejsza, to czynnikiem decydującym jest czysty pragmatyzm.

Jak można uzyskać Kartę Polaka?

Są dwie drogi. Po pierwsze, wykazując – poprzez stosowne dokumenty – polskie korzenie. Po drugie, wykazując zaangażowanie w działalności środowisk polonijnych. W drugim przypadku pojawia się jednak ryzyko występowania nadużyć. Dokumenty potwierdzające nasze zaangażowanie na rzecz Polonii można bowiem zdobyć na czarnym rynku.

Wspomniała pani o łatwej drodze ubiegania się o polskie obywatelstwo. Imigranci rzeczywiście z tego korzystają?

Różnie z tym bywa. Odbyłam ciekawą rozmowę z imigrantami z Ukrainy, którzy mówili, że przyjezdny przebywający w Polsce przez rok nie ma za bardzo motywacji, by zostać tu na stałe. Świat stoi otworem. Ale jest też wielu Ukraińców, którzy wcześniej osiedlili się na podstawie zezwolenia na pobyt tymczasowy, obecnie są tu na stałe, nawiązali w Polsce więzi, wysłali do szkoły swoje dzieci, mają pracę, więc są tutaj zakotwiczeni. Polska dla przyjezdnych ze wschodu jest pod wieloma względami atrakcyjna.

Jak odnajdują się w naszej kulturze?

To zależy od konkretnych ludzi. Środowisko imigrantów ze wschodu jest bardzo zróżnicowane. W zeszłym roku mieliśmy w Polsce ok. 30 tys. studentów z Ukrainy, którzy zwykle po ukończeniu uczelni płynnie wchodzą na rynek pracy.

Większość przyjezdnych trafia do Polski bez Karty Polaka: podejmują się prac sezonowych, domowych, takich jak sprzątanie czy opieka nad dziećmi i osobami starszymi, pracują też na budowie. Część z nich stara się o pozwolenie o pracę. Często mamy tu jednak do czynienia z quasi- -legalnością.