Agent GRU zwerbował w Polsce 16-letniego Ukraińca. Eksperci: mamy problem

Z 16 członków największej w historii siatki rosyjskiego wywiadu działającej w Polsce, którą rozbiła ABW i lubelska Prokuratura Krajowa, aż 12 to obywatele Ukrainy. Część z nich – jak ustaliła „Rzeczpospolita” – ma w naszym kraju status uchodźców wojennych, a kilku było w Polsce już wcześniej.

Aktualizacja: 28.08.2023 07:13 Publikacja: 28.08.2023 03:00

ABW zatrzymała 16 osób podejrzanych o szpiegostwo na rzecz Rosji

ABW zatrzymała 16 osób podejrzanych o szpiegostwo na rzecz Rosji

Foto: ABW

Doniesienia „Washington Post” potwierdziliśmy w swoich źródłach w służbach, jak i to, że najmłodszym zwerbowanym jest 16-latek z Ukrainy. To m.in. studenci z Białorusi, jeden to Rosjanin – młody hokeista Zagłębia Sosnowiec. Wszyscy – amatorzy.

Skala mających działać w siatce szpiegowskiej Ukraińców pokazuje, że „Polska ma ogromny problem”. – Nasze służby powinny infiltrować środowiska obcokrajowców ze Wschodu, ich grupy w internecie – uważa gen. Waldemar Skrzypczak, były dowódca Wojsk Lądowych.

Czytaj więcej

"Washington Post": Rosyjscy agenci mieli wysadzać pociągi w Polsce

Stanisław Żaryn, zastępca ministra koordynatora służb specjalnych: – Jest tu analogia do werbunków dżihadystycznych, które znamy z ostatnich lat. Czyli stawianie pewnych zadań, coraz poważniejszych, na zlecenie „anonima”.

Od ulotek po sabotaż

W newralgicznym rejonie – na Podkarpaciu, gdzie jadą pociągi z pomocą dla walczącej Ukrainy – szpiedzy zwerbowani przez GRU, rosyjski wywiad wojskowy, na trasach kolejowych zakładali kamery i przygotowywali akty dywersji.

Pierwszych dziewięciu członków siatki ABW zatrzymało w marcu, później kolejnych – dziś to łącznie 16 osób. Sensacyjne informacje o tym, że trzonem grupy byli Ukraińcy, podał „Washington Post”, ujawniając też, że wśród rozkazów, jakie dostali, było m.in. wykolejenie pociągów wiozących broń do Ukrainy, podpalenia, a nawet zabójstwa.

Czytaj więcej

Zakażenia legionellą w Rzeszowie. ABW bada sprawę

Siatka została zdemaskowana, bo przechodzień zauważył obiektyw kamery na drzewach wzdłuż ważnego odcinka toru, w pobliżu mostu, gdzie pociągi muszą zmniejszyć prędkość. Kamera zasilana była energią słoneczną, przesyłała wideo online, które otwierano na hasło.

Dzięki danym z kamery i logowaniom telefonów polscy śledczy ustalili pierwszego członka siatki, a ten wskazał innych i „opiekuna”.

„Celem Rosji było przerwanie tranzytu broni biegnącego przez Polskę, z którego pochodzi ponad 80 procent sprzętu wojskowego dostarczonego Ukrainie” – ocenia gazeta, uznając, że to mogłoby zmienić przebieg wojny.

Polskie służby skrzętnie pilnowały informacji o tym, że 75 proc. siatki stanowili Ukraińcy, by nie wywołać nastrojów antyukraińskich. – Wśród osób, które z Ukrainy uciekały przed wojną, byli wysłannicy rosyjskich służb, którzy mieli lokalizować się w Europie. Rosja nie odpuściłaby sobie takiej okazji. I nie jest to jedyna sieć, którą ABW wykryła, szacuję, że jest ich kilkanaście – wyjaśnia gen. Skrzypczak.

Dlaczego GRU sięgnęło po amatorów?

– Niski „koszt uzyskania przychodu”. W razie wpadki ryzyko dla rosyjskiego wywiadu utraty wartościowych aktywów w postaci oficerów wywiadu jest praktycznie zerowe – wyjaśnia Jarosław Jakimczyk, dziennikarz, niezależny analityk ds. służb specjalnych. – Zadania i instruktaż były przekazywane zdalnie, wszystko koordynował bezpośrednio oficer GRU z Moskwy – podkreśla Jakimczyk. I uważa, że wykonanie przez amatorów tak poważnych działań jak wysadzanie pociągów, było realne.

Czytaj więcej

Nieuprawnione nadawanie sygnału radio-stop. Kolejarze słyszeli hymn Rosji?

Nasze źródło w służbach wskazuje, że chodziło o fizyczne niszczenie torów, nie podkładanie pod nie bomb.

Nie tylko pieniądze

Znaczna część ukraińskich uchodźców pochodzi ze wschodniej Ukrainy. I według naszych ustaleń z tych terenów są zwerbowani przez GRU szpiedzy. – To sugeruje, że nie tylko pieniądze legły u podstaw tej współpracy, ale i pochodzenie, sentymenty – uważa gen. Skrzypczak. Np. ojciec jedynego w siatce Rosjanina (hokeisty) – jak mieli ustalić śledczy – pracuje w biurze konstrukcyjnym Tupolewa.

Jak mówi Stanisław Żaryn, „problemem jest to, że siatka była złożona z cudzoziemców, którzy nie odznaczają się niczym specjalnym i są w Polsce codziennością”. – Tu nie było żadnych werbunków osobowych typowych dla służb. Było poszukiwanie ludzi, którzy za pieniądze wykonają konkretne zlecenie, udokumentuje je i otrzymają następne – mówi Żaryn, przyznając, że „część z członków siatki to osoby, które przybyły do Polski w ostatnich miesiącach”. Marek Biernacki, członek sejmowej Komisji Służb Specjalnych zaznacza: – Powinniśmy łapać agenturę rosyjską w naszym kraju, lepiej chronić infrastrukturę krytyczną, bo to dzisiaj kuleje. Polska powinna współpracować ze Służbą Bezpieczeństwa Ukrainy i policją – mówi.

– Zwracajmy uwagę na osoby, które nadmiernie interesują się transportami idącymi na wschód, wojskowymi jednostkami czy infrastrukturą energetyki – te obiekty są rozpracowywane przez rosyjskie służby – zaznacza Żaryn.

Sytuacja, ze względu na hybrydowe działania Rosji przeciwko Polsce (m.in. sterowanie sztucznie wywołaną falą migracyjną przez Białoruś), jest poważna. Ostatnio ABW włączono w wyjaśnienie przyczyn zakażeń legionellozą na Podkarpaciu. Dlaczego? Gen. Skrzypczak: – Elementarzem sabotażu, dywersji jest m.in. zatrucie źródeł wody. Dlatego uważam, że ta sprawa powinna być dogłębnie sprawdzona przez nasze służby.

Doniesienia „Washington Post” potwierdziliśmy w swoich źródłach w służbach, jak i to, że najmłodszym zwerbowanym jest 16-latek z Ukrainy. To m.in. studenci z Białorusi, jeden to Rosjanin – młody hokeista Zagłębia Sosnowiec. Wszyscy – amatorzy.

Skala mających działać w siatce szpiegowskiej Ukraińców pokazuje, że „Polska ma ogromny problem”. – Nasze służby powinny infiltrować środowiska obcokrajowców ze Wschodu, ich grupy w internecie – uważa gen. Waldemar Skrzypczak, były dowódca Wojsk Lądowych.

Pozostało 91% artykułu

Ten artykuł przeczytasz z aktywną subskrypcją rp.pl

Zyskaj dostęp do ekskluzywnych treści najbardziej opiniotwórczego medium w Polsce

Na bieżąco o tym, co ważne w kraju i na świecie. Rzetelne informacje, różne perspektywy, komentarze i opinie. Artykuły z Rzeczpospolitej i wydania magazynowego Plus Minus.

Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Służby
BMW szefa policji bez ubezpieczenia. Po wypadku idzie do kasacji
Służby
Pożar w Siemianowicach: to nie był przypadek. Rosyjskie służby zlecają podpalenia
Służby
Afera w RARS. Były dyrektor Biura Zakupów zatrzymany przez CBA
Służby
Dwa zarzuty dla byłego komendanta głównego policji. Chodzi o granatnik na komendzie