NIK: Słaba ochrona ludności Polski

Nowa Strategia Bezpieczeństwa Narodowego powinna uwzględniać przyjęcie ustawy o zarządzaniu bezpieczeństwem narodowym, która przemodeluje sposób działania administracji państwowej w czasie zagrożenia, np. wojny czy kataklizmów.

Prace nad strategią nie są jawne. Rekomendacje do niej złożyło już m.in. BBN, co ujawnił niedawno Paweł Soloch. Biuro zakłada np. utworzenie stałego komitetu Rady Ministrów ds. bezpieczeństwa narodowego. Nowy dokument zakłada też przyjęcie nowej ustawy o obronie cywilnej.

Strategia, której celem jest wzmocnienie odporności państwa na różne zagrożenia, przygotowywana jest przez Radę Ministrów (rekomendacje zbiera MON) i zostanie zatwierdzona przez prezydenta. Na razie nie wiadomo, kiedy to się stanie.

Razem dla bezpieczeństwa

Z informacji „Rz” wynika, że w KPRM prowadzone są analizy związane ze stworzeniem systemu obrony terytorialnej. Konsultowane są one z różnymi komórkami. Nad taką koncepcją pracuje np. Biuro do spraw Tworzenia Obrony Terytorialnej w MON.

System ma określić współdziałanie różnych instytucji na określonym terenie. Teraz obrona cywilna jest w zasadzie oparta na jednostkach ratowniczo-gaśniczych straży pożarnej. Nowe rozwiązanie zakłada ścisłą współpracę m.in. z Wojskami Obrony Terytorialnej, samorządami, policją, przedsiębiorcami, firmami ochroniarskimi, organizacjami społecznymi.

Prekursorem takiego spojrzenia na wzmocnienie lokalnego bezpieczeństwo jest stowarzyszenia Obronanarodowa.pl, które już cztery lata temu stworzyło schemat Krajowego Systemu Obrony Narodowej. Zakładał on współdziałanie – od ochrony mienia, po likwidację skutków klęsk żywiołowych, a w przypadku wojny ochronyludności i obrony terytorium.

Zmiany są potrzebne, bo system, którego celem jest ochrona ludności, zakładów pracy, a także urządzeń użyteczności publicznej w czasie wojny oraz klęsk żywiołowych, szwankuje. To wynika z najnowszego raportu NIK na temat obrony cywilnej.

Podobne zastrzeżenia Izba formułowała zresztą w trakcie kontroli z 2012 r., gdy u władzy był rząd PO i PSL. Wtedy stwierdziła, że „obrona cywilna funkcjonuje tylko na papierze”.

Od tego czasu niewiele się zmieniło, a niektóre zjawiska się pogłębiły. Na przykład w ciągu trzech lat spadła liczba członków formacji terenowych OC: w 2015 było ich 73 tys., a 2017 – 62 tys.

Izba popędza premiera

Z kontroli wynika, że rzadko przeprowadzano ćwiczenia i szkolenia „z zakresu zarządzania kryzysowego, których obowiązek organizowania nałożono na wszystkie organy zarządzania kryzysowego na szczeblu lokalnym”.

Najgorzej wyglądało to w powiatach i gminach. Niektóre z nich do niedawna nie stworzyły nawet komórek odpowiedzialnych za zarządzanie kryzysowe, a plany na wypadek reakcji na różne zdarzenia, np. katastrofy, od lat nie były aktualizowane.