Czy żołnierz zwolniony z zawodowej służby wojskowej otrzyma dwie odprawy?

Przed pytaniem tym stają pracodawcy, do których wystąpiono o wypłatę odprawy emerytalnej, w sytuacji gdy ich pracownik otrzymał wcześniej odprawę wojskową. I choć problem ten rozważany był w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego – wciąż budzi wątpliwości.

Wątpliwości te dotyczą m.in. charakteru wcześniej wypłaconej odprawy na podstawie ustawy z dnia 30 czerwca 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych (następnie ustawy z dnia 11 września 2003 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, a obecnie ustawy z dnia 11 marca 2022 r. o Obronie Ojczyzny), czy wyłącza ona prawo do odprawy emerytalnej, o jakiej mowa w art. 92 (1) Kodeksu Pracy, a także czy warunkiem uznania prawa do tej odprawy jest nabycie prawa do emerytury w rozumieniu powszechnie obowiązujących przepisów, tj. w rozumieniu ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Przede wszystkim wskazać należy, że na przestrzeni lat doszło do zmian w prawie materialnym. W związku z nowelizacją Kodeksu pracy dokonaną ustawą z dnia 2 lutego 1996 r. o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz o zmianie niektórych ustaw, wprowadzono do Kodeksu pracy art. 92(1), ustanawiający prawo pracownika do odprawy emerytalno-rentowej, gdy traci swój status pracowniczy w związku z przejściem na rentę lub emeryturę, mocą której odprawa stała się powszechnym świadczeniem w prawie pracy. W związku z tym na tle tej regulacji ukształtowało się współczesne orzecznictwo Sądu Najwyższego, niekoniecznie jednolite (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 11.02.2021 r., II PSKP 9/21).

Czytaj więcej

Służby mundurowe

Były wojskowy z prawem do dwóch odpraw

Pobrana przed laty odprawa na zakończenie służby nie pozbawia byłego żołnierza odprawy emerytalnej.

Odprawa emerytalna a odprawa z tytułu zwolnienia ze służby wojskowej

Sąd Najwyższy wielokrotnie zwracał uwagę na odmienny charakter i cel, jakiemu służy odprawa emerytalna i odprawa w związku ze zwolnieniem z zawodowej służby wojskowej.

Już w uchwale z dnia 31.05.1989 r., III PZP 52/88, Sąd Najwyższy wskazał, że odprawa emerytalna ma charakter świadczenia socjalnego związanego z przejściem na emeryturę lub rentę i ma na celu ułatwienie pracownikowi przystosowanie się do nowych warunków, natomiast odprawa pieniężna przysługująca żołnierzowi zwolnionemu ze służby odrywa się od przyczyny zaprzestania służby i nie oznacza braku przyszłej aktywności zawodowej.

Także obecnie przyjmuje się, że odprawa przyznawana w związku z zakończeniem służby wojskowej (nawet jeżeli jej zakończenie wiązało się z nabyciem uprawnień emerytalnych), nie jest w istocie odprawą emerytalną tożsamą z przewidzianą w art. 92 (1) § 1 Kodeksu Pracy.

Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9 grudnia 2015 r., I PK 1/15, wskazał, że żołnierz zawodowy nie jest pracownikiem, a odprawa przewidziana w art. 84 ustawy z 1970 r. o służbie wojskowej żołnierzy zawodowych w związku z art. 17 ustawy z 1974 r. o uposażeniu żołnierzy w brzmieniu obowiązującym przed 1 lipca 2004 r., nie jest świadczeniem ze stosunku pracy, do którego prawo zostało ustanowione w art. 92 (1) § 1 Kodeksu Pracy.

W konsekwencji otrzymanie odprawy przysługującej z tytułu zwolnienia ze służby wojskowej, niezależnie od charakteru tego świadczenia, nie wyłącza – na podstawie art. 92 (1) § 2 Kodeksu Pracy – prawa do odprawy emerytalnej przysługującej pracownikowi z tytułu ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę i związanej z tym utraty statusu pracownika.

To zaś oznacza, że otrzymanie przez żołnierza zawodowego zwolnionego ze służby wojskowej odprawy, nie pozbawia go prawa do odprawy emerytalnej przysługującej pracownikowi w związku z przejściem na emeryturę.

Czytaj więcej:

Płace

Sąd Najwyższy: odprawa emerytalna czasem dwa razy

Otrzymanie odprawy „wojskowej" przez...

Pro