Reklama

O jaką kwotę rada gminy może obniżyć wynagrodzenie wójtowi

Decyzja o wysokości pensji zarządcy gminy należy do jej organu stanowiącego. Sąd może kontrolować prawidłowość korekty w dół, ale nie może wchodzić w kompetencje gminy.

Publikacja: 15.11.2018 01:00

O jaką kwotę rada gminy może obniżyć wynagrodzenie wójtowi

Foto: Fotorzepa, Robert Gardziński

Rafał Krawczyk

Reklama

Wkrótce zacznie się ustalanie wysokości pensji wybranym w ostatnich wyborach wójtom, burmistrzom i prezydentom. Jednak ustalone wynagrodzenie nie każdemu zarządcy gminy jest dane na zawsze. Czasem może być ono obniżone.

Czytaj także: Ustalenie wynagrodzenia wójta to kompetencje rady gminy

Prawo do zmiany...

Przepis art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym stanowi, że ustalanie wynagrodzenia wójta należy do właściwości rady gminy. W związku z tym – jak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 9 listopada 2004 r. (OSK 873/04) – do rady gminy należy również zmiana wynagrodzenia pracownika samorządowego. Odebranie radzie prawa do ustalenia wynagrodzenia poprzez jego zmianę w zależności od ilości i jakości świadczonej pracy podważałoby jej ustawowe kompetencje.

Podobną argumentację zaprezentował Sąd Najwyższy w wyroku z 20 czerwca 2001 r. (I KN 488/00, OSNP 2003 Nr 10, poz. 242). Wskazał, że pracodawca zatrudniający pracownika samorządowego z wyboru ma możliwość swobodnego ustalania wysokości jego wynagrodzenia w granicach określonych ustawą i wykonawczymi przepisami rozporządzenia.

... oraz oceny pracy

Organem uprawnionym do oceny jakości pracy świadczonej na stanowisku z wyboru jest organ stanowiący gminy. Rada gminy ma zatem prawo oceniać jakość pracy świadczonej przez wójta, zaś przepisem kompetencyjnym jest tu art. 4 pkt 1 ustawy o pracownikach samorządowych.

Reklama

Z kolei art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym przyznaje radzie uprawnienie do kształtowania wynagrodzenia w znaczeniu materialnoprawnym. To właśnie na tej podstawie organ stanowiący gminy może jednostronnie zmienić (obniżyć) wynagrodzenie.

Jednostronna decyzja

Powstaje pytanie, czy zmiana stosunku pracy z wyboru w zakresie warunków wynagradzania (obniżenie pensji) wymaga dla swej skuteczności w każdym przypadku zgodnego oświadczenia woli stron (art. 11 k.p.). Odpowiedź jest negatywna. Przyjmuje się bowiem, że umieszczenie regulacji prawnej dotyczącej ustalania wynagrodzenia wójta w samorządowej ustawie ustrojowej (art. 18 ust. 2 pkt 2) i przyznanie radzie gminy kompetencji do podejmowania rozstrzygnięć w tym zakresie oznacza, że ten element stosunku pracy wójta jest definiowany jednostronnym władczym oświadczeniem woli organu stanowiącego gminy, działającego za pracodawcę (art. 31 k.p.).

Kwestię ustalania wynagrodzenia wójta reguluje w sposób wyczerpujący art. 18 ust. 2 pkt 2 ustawy o samorządzie gminnym. Konsekwencją całościowej regulacji z tego przepisu jest panująca w doktrynie i orzecznictwie zgoda, że do stosunku pracy na podstawie wyboru nie mają zastosowania przepisy k.p. dotyczące zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, w szczególności regulujące wypowiedzenie warunków pracy i płacy (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 24 września 1997 r., II SA 941/97, PP 1998 nr 1, s. 42, wyrok Sądu Najwyższego z 4 grudnia 1979 r., I PR 93/79, OSNCP 1980 Nr 6, poz. 122, uchwała Sądu Najwyższego z 18 lutego 1994 r., I PZP 60/93, PiZS 1994 nr 7, s. 78).

Kontrola sądu...

Mimo tak jednoznacznych uprawnień rady gminy, jej decyzja nie pozostaje poza kontrolą sądu lub oceną w trybie nadzoru sprawowanego przez wojewodę (wyrok SN z 3 października 2008 r., II PK 30/08).

Jednak kontrola sądu powszechnego w zakresie oceny zmiany wynagrodzenia wójta jest ograniczona tylko do funkcji gwarancyjnej przepisów płacowych, a więc do oceny, czy ustalone na nowo wynagrodzenie mieści się w granicach bezwzględnie obowiązujących przepisów – stawek minimalnych i maksymalnych, wysokości wynagrodzeń wynikających z przepisów prawa dotyczącego wynagrodzeń samorządowców oraz ewentualnego naruszenia przepisów o zakazie dyskryminacji i równym traktowaniu pracowników w zatrudnieniu.

... w ograniczonym zakresie

Sąd nie ma natomiast umocowania do sprawdzenia, czy wynagrodzenie wójta spełnia wymagania z art. 78 § 1 k.p. – a zatem, czy odpowiada ono w szczególności rodzajowi wykonywanej pracy i kwalifikacjom wymaganym przy jej wykonywaniu, a także czy uwzględnia ilość i jakość świadczonej pracy.

Reklama

Jest tak po pierwsze dlatego, że przepisy kodeksu cywilnego odnoszące się do ustalenia wysokości wynagrodzenia nie znajdują zastosowania w przypadku pracowników samorządowych zatrudnionych na podstawie wyboru. Po drugie – ustalanie tej wysokości w przewidzianych prawem granicach należy wyłącznie do rady gminy jako organu stanowiącego gminy. Tylko ten organ, a nie sąd, ma prawo oceniać czynniki wpływające na wysokość wynagrodzenia, takie jak m.in. jakość i ilość świadczonej pracy. Przyjęcie innej interpretacji prowadziłoby do sytuacji, w której ostatecznie to sąd, a nie rada gminy, oceniałby, jakie wynagrodzenie (w ramach obowiązujących przepisów) należy się wójtowi za wykonywana pracę zgodnie art. 78 § 1 k.p. Taka interpretacja doprowadziłaby do tego, że uprawnienia rady gminy w tym zakresie miałyby charakter iluzoryczny. Jej decyzja zawsze mogłaby bowiem zostać podważona. ?

Rafał Krawczyk sędzia Sądu Okręgowego w Toruniu

Ciekawym argumentem podnoszonym przez samorządowców, których pensje są korygowane w dół, jest zarzut dyskryminacji płacowej z powodów politycznych z powołaniem się na art. 18 § 2 k.p. i art. 113 k.p. Sąd Najwyższy w swym orzecznictwie wyraża pogląd, że co do zasady trzeba się zgodzić, że obniżenie wynagrodzenia jedynie z powodu poglądów politycznych stanowi dyskryminację w zatrudnieniu. Dyskryminacja (art. 113 k.p.), w odróżnieniu od „zwykłego" nierównego traktowania (art. 112 k.p.; por. wyrok SN z 11 kwietnia 2018 r., III PK 33/17), oznacza nieusprawiedliwione obiektywnymi powodami gorsze traktowanie pracownika ze względu na niezwiązane z wykonywaną pracą cechy lub właściwości dotyczące go osobiście i istotne ze społecznego punktu widzenia, przykładowo wymienione w art. 183a § 1 k.p., bądź ze względu na zatrudnienie na czas określony lub nieokreślony albo w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy (postanowienie SN z 7 stycznia 2014 r., I PK 174/13). W praktyce trudno byłoby jednak podnieść tego typu argumenty przez wójta (prezydenta, burmistrza), szczególnie, że jest on jedynym pracownikiem zajmującym na terenie gminy tego rodzaju stanowisko.

>Bez gwarancji warunków zatrudnienia

Ustawa o pracownikach samorządowych nie reguluje kwestii zmiany (obniżenia) wysokości wynagrodzenia pracownika samorządowego z wyboru. Sąd Najwyższy w wyroku z 9 czerwca 2008 r. (II PK 330/07, OSNP 2009 nr 21-22, poz. 278) uznał jednak, że nie oznacza to niedopuszczalności zmiany wysokości wynagrodzenia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) przez radę gminy (radę miasta) w okresie trwania jego mandatu. Przepisów gwarantujących stabilność warunków zatrudnienia wójta (wynagrodzenia) nie zawiera bowiem ani ustawa o samorządzie gminnym, ani o pracownikach samorządowych, ani kodeks pracy.