Można zmieniać samorządową mapę Polski

To Rada Ministrów mocą rozporządzeń ma prawo tworzyć, łączyć, dzielić i likwidować gminy i powiaty oraz określać ich granice, ustalać i zmieniać nazwy oraz siedziby ich władz.

Także Rada Ministrów nadaje gminie lub miejscowości status miasta i ustala jego granice.

Zainteresowane rady gminy (powiatu) mogą wystąpić do sądu z wnioskiem o dokonanie zmiany w podziale terytorialnym i wydanie stosownego rozporządzenia.

[srodtytul]Przesuwanie granic[/srodtytul]

Ustawy o samorządzie gminnym i powiatowym regulują zasadnicze warunki, jakie muszą być spełnione przy przekształceniach terytorialno-organizacyjnych. Przede wszystkim więc zmiana granic tych jednostek samorządu jest możliwa, jeśli nie naruszy jednorodności układu osadniczego i przestrzennego terytorium gminy czy powiatu. Nie może też prowadzić do zerwania dotychczasowych więzi społecznych, gospodarczych i kulturowych. Musi natomiast zapewniać wszystkim jednostkom podziału administracyjnego zdolność wykonywania zadań publicznych, jakie im przypisuje prawo.

[srodtytul]Najpierw konsultacje[/srodtytul]

Zanim rada wystąpi z wnioskiem o wydanie rozporządzenia, obowiązana jest przeprowadzić w sprawie proponowanej zmiany konsultacje z mieszkańcami. [b]Sam wniosek musi zaś być uzasadniony oraz wyposażony w niezbędne dokumenty, mapy i informacje, które potwierdzają jego zasadność.[/b]

Wśród wymaganych dokumentów są opinie rad gmin (powiatów), których obszaru dotyczy wniosek, oparte na przeprowadzonych przez te rady konsultacjach z mieszkańcami; jeśli zmiana granic gminy naruszałaby granice powiatów lub województw – potrzebna jest opinia ich rad lub sejmików. W przypadku zmian dotyczących terytorium powiatu wymagane są także opinie rad gmin z terenu tego powiatu, których wniosek dotyczy.

Wreszcie swoją opinię musi wydać także wojewoda.

Gdy zobowiązany do tego organ nie przedstawi opinii w terminie trzech miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o nią, wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony. Takie rozwiązanie ma przeciwdziałać blokowaniu inicjatywy zmiany przez te samorządy, które są jej niechętne.

Tryb postępowania przy składaniu wniosków dotyczących zmian terytorialnych gmin i powiatów oraz wymagane dokumenty precyzują rozporządzenia Rady Ministrów.

Rada występuje z wnioskiem do ministra spraw wewnętrznych i administracji publicznej za pośrednictwem wojewody. Czas na to jest do 31 marca. Wojewoda ma 30 dni, aby przekazać go wraz ze swoją opinią. Wnioski są rozpatrywane w ciągu roku od złożenia, najpóźniej do 31 lipca roku poprzedzającego rok budżetowy, w którym ma nastąpić zmiana. Zmiany wchodzą w życie 1 stycznia.

[srodtytul]Prawa miejskie[/srodtytul]

W pewnym stopniu odmienne rozwiązania dotyczą nadawania gminie lub miejscowości praw miejskich. Przekształcenie miejscowości w miasto jest uzasadnione, [b]jeśli posiada ona odpowiednią infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy.[/b] Za uznaniem za miasto przemawiają: miejski charakter przestrzenno-urbanistyczny (zwarta zabudowa, wyodrębniona infrastruktura techniczna), posiadanie niegdyś przez dłuższy czas praw miejskich, liczba mieszkańców (jako kryterium minimalne przyjmuje się 2 tys.) oraz fakt że 50 – 60 proc. utrzymuje się z pracy poza rolnictwem.

Wniosek w sprawie nadania statusu miasta i ustalenia jego granic powinien – oprócz podstawowych elementów (patrz ramka) – zawierać dodatkowo:

- rys historyczny gminy lub miejscowości,

- informację dotyczącą zabytków architektonicznych, kulturowych, wyznaniowych, charakteru i stanu technicznego zabudowy,

- dane o strukturze zatrudnienia w gminie.

Należy do niego dołączyć również inne dokumenty lub publikacje zawierające informacje o gminie lub miejscowości, takie jak monografie, szkice, foldery.

[ramka][b]Co napisać we wniosku[/b]

[b]Wniosek samorządu w sprawie utworzenia, połączenia, podziału, zniesienia gminy (powiatu), ustalenia ich granic oraz nadania miejscowości praw miejskich powinien zawierać:[/b]

- treść proponowanej zmiany i jej uzasadnienie,

- stanowisko wnioskodawcy dotyczące spełnienia ustawowych przesłanek zmiany,

- dane o liczbie ludności oraz powierzchni obszaru, którego dotyczy wniosek,

- szacunek kosztów (jednorazowych i stałych) zmiany,

- szacunkowe plany dochodów i wydatków w następnym roku budżetowym jednostek objętych wnioskiem,

- dokładne liczbowe wyniki konsultacji z mieszkańcami.