Podkreśla się, że wskazanie w programie konkretnego schroniska, gospodarstwa rolnego i podmiotu zobowiązanego do całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadku zdarzeń drogowych ma także znaczenie informacyjne dla mieszkańców. W myśl art. 9a u.o.z. każda osoba, która napotka porzuconego psa lub kota, ma obowiązek powiadomić o tym najbliższe schronisko dla zwierząt, straż gminną lub policję. Spełnienie tego obowiązku byłoby utrudnione w razie braku powszechnie dostępnej informacji o schronisku, które zapewnia taką opiekę.
Przykład:
W uchwale nr XLIV/371/2014 Rady Gminy Wilkowice w sprawie przyjęcia programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami na 2014 r. (DzUrz woj. śląsk. z 2014 r. poz. 1569) przyjęto m.in., że ilekroć w tym programie jest mowa o schronisku, należy rozumieć przez to schronisko dla zwierząt w Bielsku-Białej przy ul. Reksia 48. Natomiast jako gospodarstwo rolne, w którym jest zapewnione miejsce dla zwierząt gospodarskich, wskazano gospodarstwo Jacka Pezdy przy ul. Do Boru 62 w Wilkowicach.
W programie schronisko to zostało wskazane jako podmiot uprawniony m.in. do:
- odławiania bezdomnych zwierząt z terenu gminy Wilkowice oraz ich dowozu do schroniska (w przypadku rannych zwierząt – do zakładu leczniczego na terenie schroniska, a w przypadku zwierząt gospodarczych – do wskazanego wyżej gospodarstwa rolnego),
- prowadzenia działań zmierzających do pozyskiwania nowych właścicieli dla bezdomnych zwierząt, w tym akcji adopcyjnych i promocyjnych,
- zapewnienie całodobowej opieki weterynaryjnej w przypadkach zdarzeń drogowych z udziałem zwierząt, poprzez zapewnienie dyżuru lekarza weterynarii w schronisku,
- przeprowadzania zabiegów sterylizacji i kastracji zwierząt przyjętych do schroniska, a także
- usypiania ślepych miotów.
Takie postanowienia uchwały rady gminy uwzględniają stanowisko orzecznictwa wymagające, aby w programie opieki nad bezdomnymi zwierzętami indywidualnie oznaczono podmioty zobowiązane do realizowania zadań określonych w art. 11a u.o.z.
Wyłapywanie zwierząt
Należy pamiętać, że zasady i warunki wyłapywania bezdomnych zwierząt są określone w rozporządzeniu ministra spraw wewnętrznych i administracji z 26 sierpnia 1998 r. Przewidziano w nim, że wyłapywanie takich zwierząt ma charakter stały lub okresowy, w zależności od treści uchwały podjętej przez radę gminy.
Zgodnie z tym rozporządzeniem organ gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta) podaje do publicznej wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty na danym terenie co najmniej na 21 dni przed planowanym terminem rozpoczęcia wyłapywania bezdomnych zwierząt:
- termin ich wyłapywania i teren, jaki ono obejmie,
- adres schroniska, z którym uzgodniono umieszczenia zwierząt po wyłapaniu oraz
- podmiot, który to będzie robił (umowę w tym zakresie można zawrzeć z prowadzącym schronisko lub przedsiębiorcą).
Ważne
Zabrania się odławiania bezdomnych zwierząt bez zapewnienia im miejsca w schronisku, chyba że zwierzę stwarza poważne zagrożenie dla ludzi lub innych zwierząt.
Odławianie bezdomnych zwierząt odbywa się wyłącznie na podstawie uchwały rady gminy w sprawie programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami. Rada gminy nie może określić w uchwale tylko minimalnego okresu pobytu zwierząt w schronisku. Ustawowe wymogi ochrony zwierząt zakładają bowiem bezterminową opiekę gminy nad bezdomnymi zwierzętami (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 6 marca 2012 r., sygn. II OSK 2622/11).
Przykład:
W uchwale nr XXXII/220/2014 Rady Miejskiej w Wągrowcu w sprawie przyjęcia programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami w 2014 r. (DzUrz woj. wielkopolsk. z 2014 r. poz. 1665) przyjęto m.in., że na terenie tego miasta wprowadza się odławianie bezdomnych zwierząt: stałe w przypadku interwencji oraz okresowe po wcześniejszym ogłoszeniu. Odławianie interwencyjne dotyczy pojedynczych zwierząt, w szczególności chorych lub stwarzających zagrożenie dla otoczenia. Odławianie jest realizowane przez pracowników schroniska oraz przeszkolonych przedstawicieli organizacji społecznych, których statutowym celem jest ochrona zwierząt, a w szczególnych przypadkach niecierpiących zwłoki przez straż miejską.
Wejście w życie uchwały
Jak wyjaśnił WSA w Krakowie w wyroku z 3 grudnia 2013 r. (sygn. II SA/Kr 852/13), akty planowania mają różny charakter prawny. Najczęściej, choć nie zawsze, są to akty prawa wewnętrznego. Nie zawsze jest to oczywiste. Czasem charakter danego aktu należy wyprowadzić w drodze wykładni. Wystarczy, aby choć jedno postanowienie uchwały miało generalno-abstrakcyjny charakter, aby cały akt miał przymiot aktu prawa miejscowego. Zamieszczenie w treści uchwały w sprawie określenia programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami postanowień o konkretnym charakterze, wskazujących indywidualnie oznaczone podmioty jako zobowiązane do realizowania określonych zadań, samo przez się nie pozbawia więc takiej uchwały charakteru aktu prawa miejscowego (por. także wyrok NSA z 13 marca 2013 r., sygn. II OSK 37/13, ONSAiWSA 2014/6/100 oraz wyrok WSA w Opolu z 16 września 2014 r., sygn. II SA/Op 335/14).
Zgodnie z ustawą z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych akty prawa miejscowego stanowione przez radę gminy ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Zasadą jest, że wchodzą one w życie po upływie 14 dni od dnia ich ogłoszenia, chyba że określono w nich dłuższy termin.
Przykład:
W uchwale nr XXXIV/315/2014 Rady Gminy Pokój dot. przyjęcia programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami w 2014 roku (DzUrz woj. opolskiego z 2014 r. poz. 1709) stwierdzono m.in., że gmina zapewnia bezdomnym zwierzętom miejsca w schronisku dla zwierząt Psia Chata znajdującym się w Chorzowie przy ul. Antoniów 1. Natomiast w uchwale nr XLI/331/2014 Rady Miejskiej Gminy Rawicz (Dz.Urz. woj. wielkopolskiego z 2014 r. poz. 1967) zawarto postanowienie, zgodnie z którym ilekroć w tej uchwale jest mowa o schronisku, rozumie się przez to międzygminne schronisko dla bezdomnych zwierząt w m. Henrykowo, gm. Święciechowa. Takie postanowienia uchwał uwzględniają stanowisko orzecznictwa wymagające, aby w programie opieki nad bezdomnymi zwierzętami indywidualnie oznaczono podmioty zobowiązane do realizowania określonych zadań, co samo przez się nie pozbawia takiej uchwały charakteru aktu prawa miejscowego. Obie wskazane wyżej uchwały weszły w życie po upływie 14 dni od ich ogłoszenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym.
podstawa prawna: art. 4 pkt 16, 17 i 25, art. 9a, art. 11, art. 11a ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 856 ze zm.)
podstawa prawna: art. 1 pkt 1 lit. j, art. 5 ust. 1 pkt 2, ust. 6 i ust. 9, art. 11 ustawy z 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt (tekst jedn. DzU z 2014 r., poz. 1539)
podstawa prawna: art. 4 ust. 1, art. 13 pkt 2 ustawy z 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (tekst jedn. DzU z 2011 r. nr 197, poz. 1172 ze zm.)
podstawa prawna: rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 26 sierpnia 1998 r. w sprawie zasad i warunków wyłapywania bezdomnych zwierząt (DzU nr 116, poz. 753)
Co mówią przepisy gminne
W uchwale nr XXXIV/315/2014 Rady Gminy Pokój dotycząca przyjęcia programu opieki nad bezdomnymi zwierzętami w 2014 r. (DzUrz woj. opolsk. z 2014 r., poz. 1709) przewidziano, że opieka nad wolno żyjącymi kotami jest realizowana m.in. poprzez:
- ustalenie miejsc (w tym obiektów budowlanych), w których przebywają takie koty, oraz stałe monitorowanie tych miejsc,
- dokarmianie oraz dostarczanie wody pitnej w miejscach przebywania kotów poprzez zakup i wydawanie karmy ich społecznym opiekunom,
- w uzasadnionych wypadkach wydawanie skierowań na leczenie tych zwierząt, w ramach umów zawartych z lekarzem weterynarii (wzór takiego skierowania został załączony do programu).
W uchwale nr 8/XXXI/14 Rady Gminy Wiskitki (DzUrz woj. mazow. z 2014 r., poz. 4256) stwierdzono m.in., że opieka nad wolno żyjącymi kotami jest realizowana poprzez: ustalanie miejsc, w których przebywają te koty, zapewnienie dokarmiania i wody pitnej w miejscach ich bytowania oraz wydawanie skierowań na wykonywanie zabiegów weterynaryjnych.
Rada gminy nie powinna natomiast regulować w programie opieki nad bezdomnymi zwierzętami takich spraw jak podejmowanie interwencji w sprawach dotyczących znęcania się nad zwierzętami czy też formułować zapisów dotyczących edukacji społecznej w tym zakresie.