NSA o przepisie pozwalającym wójtowi odwołać dyrektora szkoły bez wypowiedzenia

Naczelny Sąd Administracyjny oddalił 19 października kasację wójta gminy Markusy, w której ten domagał się stwierdzenia, że wydane przez niego zarządzenie zwalniające z pracy dyrektora szkoły w trakcie roku szkolnego i w trybie szczególnym przewidzianym przepisami ustawy o systemie oświaty (dalej uso) było prawidłowe.

NSA uznał jednak, że zastosowanie wobec dyrektora szkoły, podejrzanego m.in. o mobbing, art. 38 ust. 2 uso nie znajduje uzasadnienia.

– Przepis ten stanowi, że w przypadkach szczególnie uzasadnionych wójt może odwołać nauczyciela ze stanowiska dyrektora szkoły bez wypowiedzenia – przypomniał Paweł Tarno, sędzia NSA. – A to oznacza, że można go zastosować jedynie wówczas, gdy dyrektora w normalnym trybie zwolnić nie można – wskazywał sędzia.

Skargi na dręczyciela

W badanej przez NSA sprawie wójt gminy Markusy odwołał bez wypowiedzenia nauczyciela jednej ze szkół ze stanowiska jej dyrektora. Jako przyczyny wskazał m.in. podejrzenia o mobbing, na co dowodem miały być skargi nauczycieli.

– Te zaczęły wpływać do wójta i rady po wyborach samorządowych z 2014 r., kiedy to wraz ze starym wójtem odszedł także jego zastępca, prywatnie mąż zwolnionej dyrektor – mówił na rozprawie Dominik Witkowski, radca prawny reprezentujący gminę. – Sprawą mobbingu zainteresowała się także prokuratura, a sąd karny wydał wyrok nakazowy stwierdzający winę dyrekcji. Został jednak uchylony na skutek wniesionego sprzeciwu – podkreślał mecenas Witkowski.

Sądy są konsekwentne

Na zwolnienie dyrektora w trybie nagłym zgodził się też kurator oświaty. W ocenie wójta Markus te argumenty przemawiały za tym, że ma on do czynienia z sytuacją szczególną, która uzasadnia zastosowanie wobec dyrektora art. 38 ust. 2 uso.

Natomiast w ocenie wojewody, WSA w Olsztynie oraz NSA do zastosowania art. 38 ust. 2 uso podstaw w badanej sprawie nie było, ponieważ nie był to przypadek szczególnie uzasadniony.

– NSA ustawicznie wskazuje, że użyte w art. 38 ust. 2 uso pojęcie „szczególnie uzasadnione przypadki" powinno być rozumiane wąsko i oznaczać sytuacje, w których nie jest możliwe pełnienie przez nauczyciela funkcji kierowniczej – wskazywał sędzia Tarno. – Przepis ten znajdzie zastosowanie, np. gdy dyrektor popełnia przestępstwo (np. kradzież). W badanej sprawie są natomiast podejrzenia o mobbing, ale dowodów brak, bo uchylonego wyroku nakazowego za dowód mobbingu brać nie sposób – wskazywał sędzia.

Paweł Tarno wskazał także, dlaczego NSA w swoich orzeczeniach stosuje wąską wykładnię tego przepisu.

– Nie możemy od niej odejść, ponieważ sądy administracyjne nie mogą dopuścić do sytuacji, w której przepis ten stanie się narzędziem wykorzystywanym przez wójtów, burmistrzów czy prezydentów miast do personalnych rozgrywek – wskazywał sędzia Tarno.

Innymi słowy, do usuwania po wygranych wyborach z dyrektorskich stanowisk nauczycieli powołanych przez wójta, który wybory przegrał.