Trzydzieści dni na oświadczenie o majątku

Chcą też, aby radni mogli odwołać się do sądu od zarządzeń zastępczych wojewody stwierdzających wygaśnięcie ich mandatu.

Senat uchwalił 6 marca dwa projekty ustaw, które poprawiają przepisy po wyrokach Trybunału Konstytucyjnego.

TK w orzeczeniu z 19 marca 2007 r. stwierdził niezgodność z konstytucją przepisów, które m.in. stanowiły, że złożenie oświadczeń majątkowych po terminie skutkuje wygaśnięciem mandatu wójta i radnego. Orzekł też, że zróżnicowane określenie terminów złożenia oświadczenia majątkowego (30 dni od dnia ślubowania) oraz oświadczenia o działalności gospodarczej małżonka (30 dni od dnia wyboru) jest niechlujnością legislacyjną.

Zaproponowana przez Senat regulacja ma wyeliminować lukę prawną po uchyleniu przez TK przepisów o terminie składania oświadczeń o działalności gospodarczej małżonka. Projekt ujednolica terminu składania deklaracji majątkowych i tych o działalności gospodarczej małżonka – trzeba będzie je złożyć w ciągu 30 dni od ślubowania (radny, wójt) albo od powołania na stanowisko lub zatrudnienia w samorządzie.

Dokumenty te muszą przedstawiać: radni, wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast i ich zastępcy, członkowie zarządów powiatu i województwa, sekretarze i skarbnicy, kierownicy samorządowych jednostek organizacyjnych, osoby zarządzające samorządowymi osobami prawnymi oraz urzędnicy wydający decyzje administracyjne.

Niezłożenie tych oświadczeń w terminie oznaczałoby utratę diety przez radnego, a w wypadku przedstawicieli władz wykonawczych samorządu oraz urzędników – utratę wynagrodzenia do czasu przedstawienia wymaganych deklaracji. Identyczne zasady mają obowiązywać w gminie, powiecie i województwie.

Senatorowie chcą też przyznać radnym, których wygaśnięcie mandatu stwierdził w zarządzeniu zastępczym wojewoda, prawo do zaskarżenia tego rozstrzygnięcia do sądu administracyjnego.

Drugi senacki projekt ustawy jest wykonaniem wyroku TK z 17 lipca 2007 r. o niezgodności artykułu ustawy o samorządzie gminnym w zakresie, w jakim uniemożliwia radnemu zaskarżenie takiego zarządzenia. Radny został bowiem pozbawiony sądowej ochrony, a tymczasem dotyczy ono jego interesu prawnego lub uprawnienia.

Wojewoda może wydać zarządzenie m.in. w razie bezczynności rady jednostki samorządu zobowiązanej do podjęcia uchwały o wygaśnięciu mandatu radnego, który wbrew ustawowemu zakazowi prowadził działalność gospodarczą z wykorzystaniem mienia jednostki samorządu, w której miał mandat. Zarządzenie jest środkiem nadzoru nad działalnością samorządu terytorialnego. Jeśli rada zaniecha obowiązku podjęcia uchwały o wygaśnięciu mandatu, to wojewoda zapewnia przestrzeganie prawa.

Radny może zaskarżyć taką uchwałę rady do sądu administracyjnego, ale nie ma tego prawa, jeśli wygaszenie mandatu stwierdził wojewoda w zarządzeniu zastępczym. Skargę do sądu na tę decyzję może złożyć wyłącznie rada. Skoro skutki są takie same, to sytuacja prawna radnego nie powinna być różnicowana w zależności od tego, czy jest adresatem uchwały rady gminy czy zarządzenia wojewody – argumentował TK.

Projekt Senatu dotyczy zarówno radnych gminy, jak i powiatu oraz sejmiku województwa.