Nowe kompetencje dla gminnej policji

Rozwiązania takie wprowadza nowelizacja zawarta w ustawie z 22 maja 2009 r. o zmianie ustawy o strażach gminnych, [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=315386]ustawy o policji oraz ustawy – Prawo o ruchu drogowym (DzU nr 97, poz. 803)[/link], która weszła w życie w Wigilię Bożego Narodzenia.

Kontroli osobistej oraz przeszukania toreb i plecaków strażnicy nie mogą przeprowadzać dowolnie. Uprawnienie takie przysługuje im jedynie w ściśle określonych przypadkach, które zostały wymienione w dodanym do art. 12 punkcie 3a.

Mianowicie takie czynności funkcjonariusze tych formacji mogą podejmować jedynie w [b]przypadku istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary (wykroczenia, przestępstwa).[/b]

Z tej kompetencji strażnik może także skorzystać w przypadku ujęcia osób stwarzających w sposób oczywisty bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzkiego, a także dla mienia, jak również w przypadku doprowadzenia osób nietrzeźwych do izby wytrzeźwień lub do miejsca zamieszkania (art. 11 ust. 7 ustawy).

W tym ostatnim przypadku czynności te strażnicy mogą wykonywać jedynie wtedy, gdy powezmą uzasadnione podejrzenie, że nietrzeźwy ma przy sobie przedmioty niebezpieczne dla życia lub zdrowia ludzkiego.

[srodtytul]Szczegóły w rozporządzeniu[/srodtytul]

Ustawa z 22 maja 2009 r. uchyliła natomiast punkt 10 art. 12.

Nie oznacza to jednak, że straże gminne utraciły prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych zdarzeń w miejscach publicznych. Obecnie upoważnienie takie wynika bowiem z dodanego do art. 10 ust. 2.

W związku z realizowaniem zadań wymienionych w tym przepisie straży przysługuje prawo do obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych.

Kompetencja ta przysługuje wyłącznie wtedy, gdy jest to niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu:

utrwalenia dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania przypadkom naruszenia spokoju i porządku w miejscach publicznych, ochrony obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej. W jaki sposób straże będą mogły np. prowadzić monitoring, rozstrzygnie Rada Ministrów w rozporządzeniu.

Nowelizacja określa na nowo zasady używania przez strażników środków przymusu bezpośredniego. Wyjaśnia, w jakich sytuacjach strażnik może stosować siłę fizyczną, kajdanki, pałkę obronną wielofunkcyjną, psy i konie służbowe, a także paralizatory i ręczne miotacze gazu. Przepisy określają również, jak należy się konkretnymi środkami przymusu posługiwać.

[srodtytul]Uprzywilejowane pojazdy[/srodtytul]

Nowością jest to, że strażnicy zyskali możliwość stosowania na służbie nie tylko paralizatorów, na które wymagane jest pozwolenie na broń w rozumieniu przepisów [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=172752]ustawy z 21 maja 1999 r. o broni i amunicji (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 52, poz. 525 ze zm.)[/link], ale również takich, na które pozwolenie takie nie jest wymagane.

Warto również pamiętać, że zgodnie z nowym art. 14f ust. 2 przedmiotów służących do obezwładniania energią elektryczną używa się zgodnie z instrukcją obsługi producenta wyłącznie na umięśnione części ciała.

[b]Nie mogą być one stosowane na klatkę piersiową w okolicach serca, jak również w okolicach stawów.[/b] Czas użycia paralizatora powinien wynosić około jednej sekundy.

Straż może zostać również wyposażona w broń palną bojową na zasadach określonych w ustawie .

Uchwalona 22 maja ustawa zmieniała również prawo o ruchu drogowym, dodając do zawartej w jego art. 53 listy pojazdów, które mogą być uprzywilejowane w ruchu drogowym, samochody straży gminnych.

[srodtytul]Opinia w ciągu 14 dni[/srodtytul]

Od 24 grudnia obowiązują również nowe zasady tworzenia straży gminnych. Co prawda nadal są one powoływane uchwałą właściwej rady, po uzyskaniu opinii właściwego terytorialnie wojewódzkiego (stołecznego) komendanta policji, ale przepisy określiły termin, w jakim uchwała może być podjęta w przypadku, gdy komendant zwleka z jej wydaniem.

Wynosi on 14 dni liczonych od dnia przedstawienia wniosku o wydanie opinii. Ponadto o utworzeniu takiej formacji należy zawiadomić właściwego wojewodę.

Na takich samych zasadach możliwe jest rozwiązanie uchwałą rady gminy istniejącej straży gminnej.

Nowelizacja utrzymała także możliwość utworzenia wspólnej straży przez sąsiadujące ze sobą gminy położone w granicach tego samego województwa. Przepisy precyzują jednak, jaką treść powinno mieć zawarte w tej sprawie porozumienie.

Zgodnie z nowym brzmieniem art. 3 ust. 2 powinno ono określać w szczególności:

- zasięg terytorialny działania wspólnej straży;

- sposób jej finansowania;

- radę gminy, która nada wspólnej straży regulamin i która może ją rozwiązać;