Jakich metropolii potrzebuje Polska

Zespół ustrojowy komisji rozpatrzy 16 lipca kolejną wersję rządowego projektu ustawy metropolitalnej, po uzgodnieniach międzyresortowych. Projekt miał trafić na posiedzenie KWRiST już rok temu, ale zastrzeżenia organizacji samorządowych do wersji rządowej wydłużyły negocjacje. O kompromis jednakże nadal będzie trudno.

[srodtytul]Duże miasta krytykują[/srodtytul]

Obecnie jest to projekt ustawy o polityce miejskiej i współpracy jednostek samorządu terytorialnego. Podstawowe zmiany w ostatniej wersji uelastyczniają stanowienie obszaru metropolitalnego w rozporządzeniu Rady Ministrów. Dopisano także możliwość wyboru marszałka województwa na przewodniczącego zarządu zespołu metropolitalnego. Na wyłączność pozostawiono zespołowi uchwalanie strategii rozwoju i zagospodarowania przestrzennego obszaru metropolitalnego. W kwestii finansowania wykreślono udział zespołu metropolitalnego w VAT i CIT. Zniknęła też możliwość utworzenia z sąsiadujących ze sobą miast związku międzygminnego, którego statut przewidywał ustalanie wspólnej strategii rozwoju oraz innych zadań publicznych, w związku z czym mogłyby korzystać z uprawnień zespołu metropolitalnego.

Jednak pierwotna idea projektu, czyli powołania zespołu metropolitalnego na obszarze ustanowionym w rozporządzeniu Rady Ministrów, pozostaje ta sama. Ustawa mówi, iż zespół posiadający osobowość prawną wykonuje zadania publiczne, nie stanowiąc odrębnej jednostki samorządowej. Zespół podejmuje różnorodne działania koordynacyjne na rzecz swoich jednostek samorządowych, ale tylko w tych dziedzinach, dla których zostaną opracowane programy lub plany metropolitalne. Istotą projektu jest więc raczej harmonijny rozwój metropolii przez koordynację działań.

Metropolie nie tego oczekiwały. Według prezydentów największych miast to one stanowią o potencjale rozwojowym kraju. Dlatego Unia Metropolii Polskich uchwaliła 7 kwietnia 2009 r. deklarację, w której podkreśliła, że „konieczne jest utworzenie silnych metropolitalnych władz (…) które zastąpią powiaty wchodzące w skład obszaru metropolitalnego, a których organy będą obdarzone mandatem demokratycznym. Jednostki te muszą wykonywać zadania o charakterze regionalnym, w dziedzinie planowania strategicznego, przestrzennego, środowiskowego i transportowego oraz sieciowe zadania powiatowe”. W ten sposób UMP ponownie odwołuje się do projektu prof. Henryka Izdebskiego przewidującego powołanie dodatkowej jednostki samorządowej w postaci powiatu metropolitalnego.

[srodtytul]Projekt marszałkowski[/srodtytul]

Idei rządowego projektu sprzeciwiają się też marszałkowie, którzy opracowali własny projekt ustawy. Opowiadają się w nim za ustanowieniem zespołów wielkomiejskich przy udziale samorządu województwa. Zespół wielkomiejski powstałby na mocy porozumienia jednostek samorządowych. Pracami zespołu pokierowałby marszałek województwa, a za całość polityki miejskiej w regionie odpowiedzialny byłby zarząd województwa.

– Faktem pozostaje, że do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji wpłynął przygotowany przez marszałków projekt ustawy o polityce miejskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Niemniej jednak wypracowywanie wspólnego stanowiska odbywa się przede wszystkim w ramach współpracy w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego. Przedłożony przez Konwent Marszałków projekt ustawy w wielu kwestiach pozostaje zbieżny z projektem rządowym, ale jego szczegółowa ocena nie należy do urzędu administracji rządowej.

W raporcie „Polska 2030” przypisuje się metropoliom rolę „lokomotyw rozwoju” i zakłada podjęcie działań dynamizujących rozwój polskich aglomeracji. Założenie to na razie nie przystaje do proponowanego przez rząd modelu rozwoju metropolii.

[ramka][b]Wioletta Paprocka, rzecznik MSWiA[/b]

Przedmiotem uzgodnień międzyresortowych oraz prac w Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego pozostaje projekt ustawy opracowany w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji. Przedstawiciele samorządu terytorialnego zgłaszają uwagi w KWRiST, a one mogą być uwzględnione w kształcie projektu, lecz nie mają charakteru wiążącego. Przedkładany pod obrady parlamentu projekt ma charakter rządowy.[/ramka]