Czasem zastępca rządzi w gminie

Wójt, burmistrz, prezydent miasta mogą w celu usprawnienia kierowania gminą przybrać sobie do pomocy zastępcę albo zastępców. W zależności od wielkości jednostki samorządu terytorialnego przepisy ustawy określają maksymalną ich liczbę. I tak, w gminie liczącej do 20 tys. mieszkańców zastępca może być tylko jeden. W jednostkach największych, liczących powyżej 200 tys. mieszkańców, maksymalnie może być czterech zastępców (art. 26a ust. 2 pkt 1 – 4 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=C76E769755209B03E3E7E30123E20193?id=163433]ustawy o samorządzie gminnym[/link]).

Dokładną ich liczbę określa wójt, wydając zarządzenie.

W przypadku gdy określona w nim liczba zastępców jest większa niż jeden, należy w tym akcie wskazać imiennie pierwszego zastępcę i kolejnych.

[srodtytul]Przemijające przeszkody[/srodtytul]

Zastępca nie posiada żadnych własnych zadań ani kompetencji. Wszystkie, jakie mogą się wiązać z tym stanowiskiem, pochodzą od wójta. Zgodnie bowiem z art. 33 ust. 4 wójt może powierzyć prowadzenie określonych spraw gminy w swoim imieniu zastępcy. Natomiast stosownie do art. 39 ust. 2 wójt może upoważnić swoich zastępców do wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.

Co prawda zastępcy wójta nie posiadają żadnych własnych kompetencji, ale ustawodawca przewidział sytuacje, w której przynajmniej jeden z nich może przejąć zadania wójta i jego kompetencje. Przewiduje je art. 28g gminnej ustawy ustrojowej obowiązujący od 1 września 2006 r.

Zgodnie z jego treścią w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca. W gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę – ten, który w zarządzeniu został wskazany jako pierwszy.

Przejęcie zadań i kompetencji wójta przez pierwszego zastępcę nie uzasadnia każda przemijająca przeszkoda w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta, a jedynie te, które zostały wymienione w art. 28g ust. 1 pkt 1 – 4. Nastąpi to wtedy, gdy wójt:

- zostanie tymczasowo aresztowany;

- odbywa karę pozbawienia wolności wymierzonej za przestępstwo nieumyślne;

- odbywa karę aresztu;

- jest niezdolny do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni.

[srodtytul]Zawiadomienie, wezwanie, zaświadczenie[/srodtytul]

Przejęcie zadań i kompetencji organu wykonawczego gminy następuje z mocy ustawy. Oznacza to, że zastępca (wyznaczony pierwszy zastępca) staje się de facto wójtem, pomimo że osoba, która została na to stanowisko wybrana, nie traci swego mandatu. Mandat ten nie ulega również zawieszeniu.

Zastępca taki przejmuje wszelkie kompetencje organu wykonawczego, w tym również do stanowienia – na zasadach i w trybie określonym w ustawach dla wójta – aktów prawa miejscowego. Do wykonywania zadań i kompetencji wójta – w sytuacjach określonych w przepisie art. 28g ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym – zastępcy nie jest potrzebne żadne upoważnienie.

Ustawodawca określił również jakiego rodzaju dokumenty stanowią potwierdzenie, że określone w omawianym przepisie okoliczności zaistniały. Są nimi sądowe zawiadomienie pracodawcy o zastosowaniu wobec wójta środka zapobiegawczego, jakim jest tymczasowe aresztowanie, wezwanie do obycia kary pozbawienia wolności lub aresztu oraz zaświadczenie lekarskie wystawione zgodnie z przepisami [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=176768]ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa.[/link]

[srodtytul]Maksymalnie do końca kadencji[/srodtytul]

Zastępca wójta wykonuje jego obowiązki przez cały czas trwania przemijającej przeszkody. W przypadku tymczasowego aresztowania trwa to zatem od dnia zatrzymania wójta do dnia jego zwolnienia. Podobnie jest w sytuacji odbywania kary pozbawienia wolności lub aresztu.

W tym wypadku dniem, w którym zastępca zaczyna wójtować, jest określony w wezwaniu dzień rozpoczęcia odbywania kary. Okres ten kończy się w dniu zwolnienia wójta. Nie jest natomiast jasne, czy w przypadku przerwy w odbywaniu kary wójt może wrócić do wykonywania swoich obowiązków.

W przypadku nieobecności wójta spowodowanej chorobą trwającą powyżej 30 dni zastępstwo trwa przez okres wskazany w zwolnieniu. Jeżeli jednak wójt wyzdrowieje wcześniej, to nie ma przeszkód, aby powrócił na swe stanowisko wcześniej, na podstawie zaświadczenia lekarskiego o zdolności do podjęcia pracy.

[b]Uwaga![/b] Pierwszy zastępca nie może wykonywać obowiązków nieobecnego wójta (burmistrza, prezydenta miasta) dłużej niż do końca kadencji i objęcia obowiązków wójta[/b] przez osobę wybraną na to stanowisko w powszechnych wyborach.

[srodtytul]Zadania przewodniczącego rady[/srodtytul]