Czy spóźnialskie gminy podniosą opłaty

Najwyższa Izba Kontroli opublikowała 11 marca 2010 r. raport dotyczący stopnia zaawansowania realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych.

Kontrola została przeprowadzona w związku z upływem połowy okresu przewidzianego na realizację tego programu oraz zbliżającym się terminem osiągnięcia przez Polskę drugiego z celów pośrednich wdrażania [b]dyrektywy 91/271/EWG z 21 maja 1991 r. w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych[/b].

Upływa on zgodnie z podpisanym 16 kwietnia 2003 r. w Atenach traktatem o przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej 31 grudnia 2010 r. Niewywiązanie się do tej daty z nałożonych na nasz kraj zobowiązań zagrożone jest sankcjami finansowymi ze strony UE. Kontrola była prowadzona od 9 września 2008 r. do 3 kwietnia 2009 r.

[srodtytul]Wnioski ogólne[/srodtytul]

Pomimo stwierdzonych nieprawidłowości realizacja Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych (dalej – KPOŚK) została przez Najwyższą Izbę Kontroli oceniona pozytywnie. W opublikowanym raporcie zwrócono przede wszystkim uwagę, że w połowie skontrolowanych urzędów gmin wiodących – czyli takich, na których terenie zaplanowano budowę oczyszczalni ścieków z obszaru wyznaczonej aglomeracji – prace inwestycyjne są zaawansowane.

To samo dotyczy 3/4 gmin w zakresie prac związanych z budową niezbędnej sieci kanalizacyjnej. Jednocześnie Najwyższa Izba Kontroli zwróciła uwagę na to, że w 10 proc. skontrolowanych gmin wiodących do dnia zakończenia kontroli, czyli do 3 kwietnia 2009 r., w ogóle nie rozpoczęto prac związanych z realizacją zadań wynikających z założeń KPOŚK, natomiast mniejsze opóźnienia w stosunku do wynikającego z programu harmonogramu zostały stwierdzone w co drugiej skontrolowanej gminie.

Najwyższa Izba Kontroli zwróciła również uwagę na to, że w gminach odpowiedzialnych za realizację zadań ujętych w KPOŚK nie nadzorowano i nie monitorowano postępu prac. Brak było również przepływu informacji o stanie realizacji programu pomiędzy gminami wiodącymi a pozostałymi gminami aglomeracji.

Również niekompletne i nierzetelne były informacje, do których sporządzania i przekazywania wojewodom były zobowiązane władze lokalne. Konsekwencją tego – jak stwierdziła NIK – sporządzone na ich podstawie dla ministra środowiska informacje za lata 2006 – 2007 nie odzwierciedlały stanu rzeczywistego.

[srodtytul]Możliwe kary finansowe[/srodtytul]

Najwyższa Izba Kontroli zwraca uwagę, że niezrealizowanie bądź nieterminowe wykonanie zadań ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych może spowodować niewywiązanie się Polski ze zobowiązań wynikających z traktatu akcesyjnego. Konsekwencją tego będzie konieczność zapłacenia nałożonych przez Unię Europejską kar finansowych.

Podwyższone opłaty – wraz z odsetkami – będą musiały płacić również spóźnialskie gminy. Przede wszystkim te samorządy, które skorzystały z możliwości zawieszenia opłat na czas realizacji Krajowego Programu Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Konsekwencją tych zaniedbań na poziomie lokalnym może być wzrost opłat za zbiorowe odprowadzanie ścieków, do których uiszczania zobowiązani są mieszkańcy.

[srodtytul]Wnioski ogólne[/srodtytul]

Raport nie ogranicza się tylko i wyłącznie do wytykania popełnionych błędów. Wskazuje również na konkretne rozwiązania, których podjęcie ma doprowadzić do eliminacji nieprawidłowości w realizacji programu i jego terminowe zakończenie. Sugestie te są skierowane do wszystkich odpowiedzialnych za wdrażanie KPOŚK organów administracji publicznej. Skupmy się jednak nad wskazówkami adresowanymi do gmin.

Po pierwsze NIK sugeruje, aby każdy wójt (burmistrz, prezydent) zwiększył nadzór nad realizacją programu na swoim terenie. Po drugie, aby organy wykonawcze ustaliły zasady współpracy z pozostałymi jednostkami tworzącymi aglomerację. Trzecią wskazówką jest rzetelne zweryfikowanie danych dotyczących ilości ścieków dostarczanych z obszarów nieskanalizowanych oraz liczby mieszkańców gromadzących ścieki w zbiornikach bezodpływowych.

Najwyższa Izba Kontroli wskazuje również na konieczność rzetelnego i terminowego sporządzania i przekazywania marszałkom województw sprawozdań z realizacji programu, wymaganych przepisami art. 43 ust. 3c [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=279CABD5C47161C739FB8E7EC44451AD?id=180140]ustawy – Prawo wodne[/link].

[ramka][b]Uwaga[/b] Nieprawidłowości lub uchybienia w realizacji programu NIK stwierdziła w 52,6 proc. skontrolowanych gmin.

W 10,5 proc. NIK dokonała negatywnej oceny jego realizacji, stwierdzając, że poziom zaawansowania prac stwarza zagrożenie dotrzymania terminu redukcji poziomu zanieczyszczeń w odprowadzanych ściekach.[/ramka]