Wydatkowanie środków publicznych cechuje się pewnymi zasadami, których każdy zamawiający musi przestrzegać. Dwie najważniejsze z nich, z punktu widzenia niniejszego artykułu, to uzyskiwanie najlepszych efektów z poniesionych nakładów oraz optymalny dobór metod i środków służących osiągnięciu założonych celów. Przekładając te zasady na grunt zamówień publicznych, na zamawiającego zostaje nałożony obowiązek ustalenia takich kryteriów oceny ofert, które nie tylko pozwolą na realizację przedmiotu zamówienia, ale również celu dla którego to zamówienie jest przeprowadzane. Jednym z takich celów może i powinna być realizacja potrzeb zamawiającego w zgodzie z wymogami ochrony środowiska naturalnego. Skoro tak, to optymalną metodą na osiągnięcie tego celu może być ustalenie „zielonych" kryteriów oceny ofert.
Czytaj także: Dlaczego warto stosować zielone zamówienia publiczne
Polityka Zakupowa Państwa
Dokumentem, który może wpłynąć na bardziej powszechne stosowanie ekologicznych kryteriów oceny ofert w zamówieniach publicznych, może być Polityka Zakupowa Państwa. Zgodnie z opublikowanymi założeniami do tego strategicznego dokumentu jedną z naczelnych zasad polityki zakupowej ma być zasada preferencji dla rozwiązań innowacyjnych i ekologicznych. Zasada ta ma oznaczać, że planując i przygotowując zamówienia, zamawiający mają preferować produkty innowacyjne i ekologiczne, zmniejszające niekorzystne oddziaływanie na środowisko.
Natomiast, w części opisowej założeń do Polityki Zakupowej Państwa znajduje się uzasadnienie do korzystania z ekologicznych (zielonych) kryteriów oceny ofert – „wykorzystując swoją siłę nabywczą do zakupu towarów, usług i robót budowlanych, których wpływ na środowisko jest ograniczony, organy publiczne mogą w istotnym stopniu przyczynić się do realizacji celów w zakresie zrównoważonego rozwoju. Włączenie zielonych kryteriów do przetargów publicznych stanowić będzie zachętę do stopniowego przechodzenia w kierunku bardziej ekologicznych produktów i procesów. Będzie to impuls do podnoszenia jakości produktów i usług oraz samych procesów ich wytwarzania. Wymusi to także nowe podejście do zarządzania jakością w przedsiębiorstwie. Jednocześnie, zastosowanie kryterium kosztu w cyklu życia umożliwi osiąganie korzyści ekonomicznych przez zamawiającego". Autorzy dokumentu zwracają zatem dużą uwagę na dwie ważne kwestie – po pierwsze, „zielone" kryteria pozwalają na podnoszenie jakości produktów i usług, a po drugie koszt cyklu życia danego zamówienia, przy uwzględnieniu tych kryteriów, może być niższy.
Choć powszechnie podkreśla się, że ekologiczne kryteria oceny ofert przynoszą zdecydowanie więcej korzyści niż tradycyjne kryteria, to są niestety rzadko stosowane w krajowych zamówieniach.