Taki może być rezultat zmian w ustawie o VAT, które przygotowuje Ministerstwo Finansów. Z pozoru w projekcie założeń reformy nie ma bezpośredniego nawiązania do sytuacji samorządów, ale kierunek zmian jest wyraźnie widoczny. MF chce dość precyzyjnie uregulować przypadki odzyskiwania podatku przez podmioty, których tylko część działalności podlega VAT. W takiej sytuacji jest wiele gmin, których jednostki organizacyjne prowadzą działalność gospodarczą.
Na pierwszy rzut oka projekt wprowadza od 2015 r. zmiany przyjazne dla podatników będących w podobnej sytuacji. Nadal będą mogli oni odzyskiwać VAT adekwatnie do proporcji działalności opodatkowanej i innej. Ma się pojawić też możliwość uzgadniania konkretnej wysokości współczynnika tej proporcji z naczelnikiem właściwego urzędu skarbowego. Niezadowolony z tych ustaleń podmiot będzie mógł nawet wnieść zażalenie na stosowne postanowienie naczelnika w tej sprawie.
„Dotychczas obowiązujące przepisy nie dawały wprawdzie wskazówek co do sposobu określania proporcji, jednakże wykładnia prounijna powinna w tym zakresie prowadzić do określenia takiego sposobu, który jest najbardziej reprezentatywny dla podatnika" – argumentuje MF.
Takie rozwiązanie może być korzystne np. dla banków czy firm ubezpieczeniowych, które dokonują zakupów związanych równocześnie z działalnością opodatkowaną i zwolnioną. Sytuacja samorządów jednak jest nieco inna. Dziś mogą odliczać cały VAT od zakupów, co gwarantują im zarówno przepisy ustawy, jak i wyroki sądów (np. uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego, sygn. I FPS 9/10). W związku z tym nie korzystają z odliczenia proporcjonalnego. Teraz mogą zostać postawione wobec konieczności takiego rozwiązania, co w praktyce sprawi, że odzyskają mniej podatku.
Propozycję MF krytycznie ocenia Rafał Pogorzelski, doradca podatkowy z PwC. – Planowane zmiany oznaczają odejście od dotychczasowej praktyki, usankcjonowanej m.in. w orzecznictwie NSA, zgodnie z którą prowadzona przez samorządy działalność niepodlegająca VAT zasadniczo nie wpływa negatywnie na zakres prawa do odliczenia VAT naliczonego – zauważa.
