Informacja publiczna: sprawozdania wyborcze pod obywatelską kontrolą

Informacji dotyczących wyborów można się domagać zarówno na podstawie przepisów wyborczych, jak i ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Aktualizacja: 18.02.2015 19:27 Publikacja: 18.02.2015 18:27

Przepisy wyborcze nie regulują wszystkich zagadnień kompleksowo i szczegółowo – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny.

Przemysław Żak z Fundacji Instytut Myśli Obywatelskiej im. Stańczyka w Krakowie mówi, że taka interpretacja ułatwi kontrolę obywatelską czynności Państwowej Komisji Wyborczej. Chociaż wyrok dotyczy wyborów samorządowych w 2010 r., może mieć zastosowanie do tych z 2014 r. i do wyborów prezydenckich oraz parlamentarnych. Podobne przepisy znajdują się bowiem w kodeksie wyborczym.

Po wyborach samorządowych w 2010 r. Fundacja wniosła do PKW zastrzeżenia i uwagi do sprawozdań finansowych komitetów wyborczych PO i SLD. Komisja poinformowała, że rozpatrzy je w trybie ówczesnej ordynacji wyborczej do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, a Fundacja otrzyma odpowiedź. Po pół roku Fundacja zapytała o stan rozpatrzenia zgłoszonych zastrzeżeń oraz o ewentualne kroki i wnioski PKW. Z powodu milczenia Komisji wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny oddalił skargę. Wskazał, że wnoszenie zastrzeżeń do sprawozdań finansowych komitetów wyborczych reguluje ordynacja wyborcza. Ustawa o dostępie do informacji publicznej nie ma zastosowania. Poza tym PKW ogłosiła w Biuletynie Informacji Publicznej łączne sprawozdanie o przyjętych i odrzuconych sprawozdaniach finansowych komitetów wyborczych.

W 2013 r. NSA uchylił ten wyrok, bo nie wyjaśniono, czy zastrzeżenia zgłoszono w terminie określonym w przepisach wyborczych. Wówczas sprawa powinna się toczyć w trybie wyborczym. Ale gdyby było po terminie, do żądania informacji o stanie sprawy i sposobie jej załatwienia miałaby zastosowanie ustawa o dostępie do informacji publicznej.

WSA, który w wyniku wyroku NSA powtórnie zajął się sprawą, znowu oddalił skargę Fundacji, wspartej przez Stowarzyszenie Sieć Obywatelska Watchdog. Opierając się na oświadczeniu PKW, sąd ustalił, że zastrzeżenia złożono po terminie, ale ze względu na niezakończenie procedur rozpatrzono je w trybie wyborczym. Jeżeli zastosowano przepisy wyborcze, to nawet gdy wnioskujący nie został usatysfakcjonowany, nie ma podstaw do zastosowania ustawy o dostępie do informacji publicznej – orzekł WSA.

W wyniku skargi kasacyjnej Watchdog sprawą ponownie zajął się NSA. I stwierdził, że o regulacji szczególnej (lex specialis) można mówić, jeżeli całkowicie i kompleksowo reguluje ona określoną materię.

– Znajduje więc zastosowanie do zgłaszania i rozpatrywania zastrzeżeń w terminie określonym w przepisach wyborczych – wyjaśniła sędzia Małgorzata Jaśkowska. – Jeżeli zastrzeżenia zostaną zgłoszone po tym terminie, nie ma podstaw do ich rozpoznawania w trybie wyborczym. Mogą być jednak oceniane według przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Orzeczenie NSA będzie wiążące dla WSA, do którego ponownie wraca sprawa.

Matura i egzamin ósmoklasisty
Egzamin 8-klasisty: język polski. Odpowiedzi eksperta WSiP
Prawo rodzinne
Rozwód tam, gdzie ślub. Szybciej, bliżej domu i niedrogo
Nieruchomości
Czy dziecko może dostać grunt obciążony służebnością? Wyrok SN
Prawo w Polsce
Jak zmienić miejsce głosowania w wyborach prezydenckich 2025?
Prawo drogowe
Ważny wyrok dla kierowców i rowerzystów. Chodzi o pierwszeństwo