Jak się rozwijają polskie regiony

Samorządy stoją przed ogromnym wyzwaniem. Z jednej strony kończy się poprzedni budżet: 2004 – 2006, w którym regiony z programu ZPORR z powodzeniem wykorzystały już 98 proc. funduszy. Z drugiej zaś – rozpędu nabiera nowa perspektywa.

O tym, że w minionej dekadzie regiony dobrze wykorzystały swoją szansę, świadczy ostatni raport Ministerstwa Rozwoju Regionalnego „Rozwój regionów w Polsce. Raport 2009”.

Dokument przedstawia kompleksową analizę zjawisk i trendów rozwojowych, jakie zachodziły w województwach w głównych obszarach życia społecznego i gospodarczego od ich utworzenia w 1999 r. Wynika z niego, że regiony są coraz bardziej świadome, w co należy inwestować i jak wykorzystywać swój potencjał, by wydawane fundusze, w tym pomoc unijna, przynosiły optymalne rezultaty.

[srodtytul]Wzrost gospodarczy[/srodtytul]

Najważniejsze wnioski płynące z raportu dotyczą wzrostu gospodarczego, który – na różną skalę – nastąpił we wszystkich województwach. Regiony najszybciej rozwijały się w okresie poakcesyjnym. Zmiany, które zaszły w ostatnim dziesięcioleciu, nie były jednak na tyle silne, by spowodować istotne przesunięcia w rankingu województw.

[wyimek]Zapisy w ewidencji mają znaczenie, gdy chodzi o opodatkowanie samych gruntów[/wyimek]

Czołową pozycję zajmują regiony z dużymi aglomeracjami miejskimi o wysokim poziomie rozwoju generującymi szybszy wzrost gospodarczy. Charakteryzują się one zróżnicowaną strukturą gospodarki, lepszą dostępnością komunikacyjną, bogatszy-

mi zasobami i większą atrakcyjnością inwestycyjną. Zdecydowanym liderem jest Mazowsze, które już w 2006 r. osiągnęło 84 proc. średniej unijnej. Wskaźnik ten dla kolejnych czterech województw: dolnośląskiego, pomorskiego, śląskiego i wielkopolskiego, znacznie przekroczył 50 proc.

Na przeciwległym biegunie znajduje się pięć województw wschodniej Polski. Żadne nie przekroczyło 40 proc. średniej unijnej. Zasadniczym problemem polityki rozwoju w Polsce jest zatem wciąż dystans między regionami, a jednocześnie duże zróżnicowanie wewnątrz województw.

[srodtytul]Rynek pracy[/srodtytul]

W latach 2005 – 2007 utworzono ok. 1350 tys. nowych miejsc pracy, a w I półroczu 2008 r. prawie 295 tys. Szacuje się, że 20 proc. z nich powstało dzięki wsparciu funduszy unijnych. Najwyższy wskaźnik zatrudnienia (ponad 60 proc.) odnotowano w 2007 r. w woj. mazowieckim, przede wszystkim w Warszawie. Najniższy zaś występował w woj. zachodniopomorskim i kujawsko-pomorskim. W ostatniej dekadzie następował również bardzo znaczący spadek stopy bezrobocia – z 20 proc. w 2002 r. do 7,1 proc. w 2008 r., poziomu bliskiego ówczesnej średniej unijnej wynoszącej 7 proc.

[srodtytul]Nowoczesne technologie[/srodtytul]

Biorąc pod uwagę nowoczesne technologie, przeważająca część nakładów na badania i rozwój oraz zatrudnienie w tej sferze koncentruje się w kilku ośrodkach (mazowieckie, małopolskie, śląskie i wielkopolskie). W województwach o mniejszym potencjale sfery badawczo-rozwojowej istotną rolę w jej finansowaniu odgrywają środki unijne.

Główną bolączką regionów pozostaje dostęp gospodarstw domowych i przedsiębiorstw do łącz szerokopasmowego Internetu, a także zapóźnienie w rozwoju e-administracji. Z drugiej strony dostęp do sieci jest już standardem dla większości polskich przedsiębiorstw. Niemal wszystkie firmy wyposażone w komputery mają również dostęp do Internetu.

[srodtytul]Bariery i zadania[/srodtytul]

Barierę rozwoju przedsiębiorczości i gospodarki w regionach stanowią trzy główne słabości infrastruktury transportowej: niewystarczająca sieć połączeń między południem a północą kraju, brak dróg umożliwiających sprawne przejazdy w miastach i ich otoczeniu oraz zła jakość połączeń między miastami wojewódzkimi.

Infrastruktura oraz edukacja znajdują się wśród zasadniczych elementów przesądzających o rozwoju. Szczególny nacisk należy jednak położyć na potencjał wewnętrzny regionów i rozwijanie specjalizacji regionalnej, rozwój innowacji oraz zdolności instytucjonalnej administracji do zarządzania rozwojem. Dostęp do środków unijnych stwarza szanse znacznego zwiększenia inwestycji publicznych służących wsparciu procesów rozwojowych.