LEADER na Kresach

Lokalna Grupa Działania – Puszcza Knyszyńska (LGD Puszcza Knyszyńska) to stowarzyszenie powstałe w 2008 r. w ramach inicjatywy europejskiej LEADER. Stowarzyszenie składa się z przedstawicieli trzech sektorów: publicznego, społecznego i gospodarczego, a w jego skład wchodzi m.in. siedem gmin: Czarna Białostocka, Gródek, Juchnowiec Kościelny, Michałowo, Supraśl, Wasilków, Zabłudów oraz powiat białostocki.

Krajobraz i nowe technologie

Program LEADER w Unii Europejskiej działa od początku lat 90. XX w. Jego nazwa to skrót z języka francuskiego, który można przetłumaczyć jako „powiązania pomiędzy działaniami na rzecz rozwoju gospodarczego obszarów wiejskich". Powstanie programu LEADER wiązało się z tworzeniem nowej koncepcji rozwoju obszarów wiejskich i samego rolnictwa.

Nastąpiło zerwanie z obrazem wsi jako miejscem, w którym przede wszystkim produkuje się żywność, bez uwzględnienia efektów środowiskowych i społecznych. LEADER to pomysł na nowoczesną europejską wieś rozwijającą się w sposób zrównoważony i trwały przy pełnym uwzględnieniu lokalnej specyfiki.

Miarą sukcesu podejścia LEADER jest fakt, iż uruchomiono trzy następujące po sobie edycje tego programu: LEADER I (1991 – 1993), LEADER II (1994 – 1999), LEADER+ (2000 – 2006), a w latach 2007 – 2013 został on włączony do głównego nurtu polityki UE w zakresie rozwoju obszarów wiejskich.

W Polsce program LEADER po raz pierwszy był realizowany w latach 2004 – 2006, jako Pilotażowy Program LEADER+. Ze względu na brak doświadczenia w jego realizacji był on wdrażany tylko w dwóch etapach (schematach). Etap I miał na celu stworzenie lokalnych grup działania i opracowanie ich strategii rozwoju (powstało ich 167), a etap II dotyczył już ich wdrożenia (dofinansowano 149 projektów).

W nowym okresie programowania 2007 – 2013 LEADER przestał być osobnym programem. Stał się zarówno w Europie, jak i w Polsce, częścią programów finansowanych ze środków Europejskiego Funduszu Rolnego na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich (EFRRROW), w Polsce jest to Program Rozwoju Obszarów Wiejskich 2007 – 2013 (PROW). W naszym kraju lokalne grupy działania mają status stowarzyszeń lub fundacji, a dodatkowo ich działanie regulowane jest ustawą z 7 marca 2007 roku o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich z udziałem środków EFRROW (DzU nr 64, poz. 427).

Wielka księga celów

LGD Puszcza Knyszyńska jest jedną z 337 lokalnych grup działania w Polsce powstałych w ramach programu LEADER.

Celami stowarzyszenia są działania wpływające na stymulowanie zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i miejsko-wiejskich, w tym efektywne wykorzystanie potencjału rozwojowego, poprawę jakości życia społeczności lokalnej, wzrost konkurencyjności miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej, a także aktywizacja oraz współpraca lokalnych środowisk.

Stowarzyszenie w realizacji swoich celów kieruje się zasadami wynikającymi z ochrony oraz promocji środowiska naturalnego, krajobrazu i zasobów historyczno-kulturowych oraz popularyzacji i rozwoju przedsiębiorczości. W szczególności stowarzyszenie LGD Puszcza Knyszyńska realizuje swoje cele poprzez:

-  zachowanie lub odtworzenie, zabezpieczenie i oznakowanie cennego dziedzictwa przyrodniczego i krajobrazowego ze szczególnym wskazaniem na obszary chronione, w tym obszary objęte siecią Natura 2000;

-  budowanie świadomości wspólnoty terytorialnej w odniesieniu do elementu łączącego, jakim jest Puszcza Knyszyńska;

-  podnoszenie świadomości mieszkańców wsi, w tym poprzez organizację szkoleń i innych przedsięwzięć o charakterze edukacyjnym i warsztatowym;

-  podejmowanie działań w zakresie pozaszkolnych form edukacji.

Motto lokalnej strategii rozwoju najlepiej charakteryzuje naszą wizję rozwoju obszaru: (...) Region LGD Puszcza Knyszyńska stanie się popularnym i jeszcze bardziej atrakcyjnym turystycznie miejscem, oferującym spokój i bezpieczeństwo mieszkańcom, stwarzającym warunki do pracy, odpoczynku, rozwoju zainteresowań, regionem z łatwym dostępem do nowoczesnych technologii, warunkujących dostęp do świata oraz wpływających na zwiększenie zainteresowania aktywnych turystów z Polski i zagranicy (...).

Wielka księga projektów

LGD Puszcza Knyszyńska, podobnie jak wszystkie lokalne grupy działania, realizuje w ramach osi 4 PROW 2007 – 2013 trzy podstawowe działania:

-  Wdrażanie lokalnych strategii rozwoju. W jego ramach organizujemy konkursy i doradzamy beneficjentom w następujących działaniach „Odnowa i rozwój wsi"; „Różnicowanie w kierunku działalności nierolniczej", „Tworzenie i rozwój mikroprzedsiębiorstw" oraz „Małe projekty";

-  Wdrażanie projektów współpracy. W ramach tego działania realizujemy projekt współpracy międzynarodowej z lokalną grupą działania z Francji (GAL Pays de la Bresse Bourguignonne);

-  Funkcjonowanie lokalnej grupy działania, nabywanie umiejętności i aktywizacja. W ramach tego działania realizujemy zadania m.in. z zakresu doskonalenia zawodowego osób uczestniczących w przygotowaniu i wdrażaniu lokalnej strategii rozwoju (LSR); informowania o obszarze działania LGD oraz o LSR; promocji obszaru LGD Puszcza Knyszyńska; szkoleń lokalnych liderów i animowania społeczności lokalnych.

LGD realizuje także inne projekty, dofinansowywane ze środków Unii Europejskiej oraz ze środków krajowych, które pozwalają na osiąganie ambitnych celów postawionych w lokalnej strategii rozwoju. W latach 2009 – 2011 zrealizowaliśmy bądź realizujemy następujące projekty:

-  „Koń w sztuce, zabawie i terapii – aktywna integracja dzieci niepełnosprawnych i ich rodziców w lokalnej społeczności na obszarze gmin Lokalnej Grupy Działania Puszcza Knyszyńska", realizowany w ramach PO kapitał ludzki;

-  „Rozwój infrastruktury turystycznej w Druskiennikach i na obszarze Lokalnej Grupy Działania Puszcza Knyszyńska". Projekt współfinansowany z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Budżetu Państwa – Program Współpracy Transgranicznej Litwa – Polska 2007 – 2013. Fundusz Małych Projektów;

-  „Poznajemy siebie, promujemy siebie – nowoczesna kampania promocyjna obszaru LGD Puszcza Knyszyńska". Projekt współfinansowany z RPO województwa podlaskiego, działanie 3.1 „Rozwój atrakcyjności turystycznej regionu";