Trzynastki: ile, kiedy i dla kogo

Pracownicy, którzy przepracowali u danego pracodawcy co najmniej sześć miesięcy, mają prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego. Niezależnie od wymiaru etatu, rodzaju umowy o pracę i wysokości zarobków

Aktualizacja: 18.01.2011 03:55 Publikacja: 18.01.2011 02:00

Trzynastki: ile, kiedy i dla kogo

Foto: www.sxc.hu

Red

Pracodawcy ze sfery budżetowej do 31 marca powinni wypłacić dodatkowe roczne wynagrodzenie, czyli tzw. trzynastki.

Tak wynika z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=14FF0EF90A63F7DFA4D20BFC8F17BF8E?id=75875]ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (DzU nr 160, poz. 1080 z późn. zm.[/link]; dalej ustawa). Prawo do trzynastki mają jednak tylko ci pracownicy, którzy w danym roku kalendarzowym przepracowali w danej jednostce w ramach stosunku pracy co najmniej sześć miesięcy.

Należność liczona jest proporcjonalnie do okresu przepracowanego w trakcie roku. Pracownicy, którzy przepracowali w danym zakładzie cały rok kalendarzowy, dodatkowe wynagrodzenie otrzymują w pełnej wysokości.

Na roczną nagrodę nie może więc liczyć osoba, która w 2010 r. przez siedem miesięcy była zatrudniona na podstawie umowy-zlecenia, a przez pozostałe pięć miesięcy na podstawie umowy o pracę.

Prawo do trzynastki nie jest także uzależnione od wymiaru etatu, rodzaju umowy o pracę i wysokości wynagrodzenia.

Pracownik zatrudniony na część etatu, na okres próbny, na zastępstwo, na czas określony, o ile przepracował w danym roku i w danej jednostce co najmniej pół roku, powinien otrzymać dodatkowe roczne wynagrodzenie.

[srodtytul]Lista wyjątków[/srodtytul]

Jednak są wyjątki od tej zasady. Sześciomiesięczny okres pracy nie jest wymagany w przypadku:

- nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem,

- zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące,

- powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej,

- rozwiązania stosunku pracy w związku

– z przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne,

– z przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem,

– z likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy,

– z likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją,

- podjęcia zatrudnienia

– w wyniku przeniesienia służbowego,

– na podstawie powołania lub wyboru,

– w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy,

– w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją,

– po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej,

- korzystania

– z urlopu wychowawczego,

– z urlopu dla poratowania zdrowia,

– przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego,

- wygaśnięcia stosunku pracy

w związku ze śmiercią pracownika.

Zatem trzynastkę, w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu, otrzyma nauczyciel, który rozpoczął pracę w szkole 1 września 2010 r., a także kobieta, która wróciła do pracy w sierpniu po urlopie wychowawczym.

[srodtytul]Dwie interpretacje[/srodtytul]

Nie ma znaczenia, czy ktoś przepracował minimum sześć miesięcy bez przerwy, czy też na okres ten składało się kilka umów o pracę zawartych z tą samą jednostką, nawet jeśli między poszczególnymi umowami występowały przerwy.

Tak orzekł [b]Sąd Najwyższy w uchwale z 7 września 1995 r. (I PZP 23/95).[/b]

Ważne jest jednak, że do okresu zatrudnienia gwarantującego nabycie trzynastej pensji wlicza się czas, jaki osoba faktycznie przepracowała w ciągu roku. Wynika tak z [b]uchwały Sądu Najwyższego z 25 lipca 2003 r. (III PZP 7/03). [/b]

Oznacza to, że okresy nieświadczenia pracy są traktowane jako okresy nieprzepracowane, niezależnie od tego, czy pracownik zachowuje za nie prawo do wynagrodzenia, np. choroba, czy nie, np. świadczenie rehabilitacyjne, urlop macierzyński, urlop bezpłatny.

Zatem do okresu uprawniającego do otrzymania rocznej nagrody zaliczany jest tylko ten czas, w którym pracownik stawiał się do pracy, podpisywał listę obecności i wykonywał swoje zwykłe obowiązki pracownicze.

Ale jest też interpretacja korzystniejsza dla pracowników, według której wystarczy pozostawać w zatrudnieniu przez wymagany czas. Jej orędownikiem jest resort pracy.

W efekcie urlopu macierzyńskiego nie wlicza się do tego okresu (ale wg resortu pracy tak), natomiast wychowawczy już tak, ponieważ jest to wyraźnie zapisane w ustawie.

Dlatego też kobieta przebywająca na urlopie macierzyńskim od 5 lipca do 5 listopada 2010 r., która następnie do 31 grudnia przebywała na urlopie wypoczynkowym, trzynastkę otrzyma tylko za okres od 1 stycznia do 4 lipca i od 6 listopada do 31 grudnia.

Okres korzystania z urlopu wypoczynkowego jest traktowany bowiem na równi z okresem świadczenia pracy. Z kolei nauczycielowi, który przebywał od 1 stycznia do 31 sierpnia 2010 r. na urlopie dla poratowania zdrowia a następnie od 1 września wrócił do pracy, przysługuje trzynastka w wysokości proporcjonalnej do przepracowanego okresu.

[srodtytul]Wartość jednakowa dla wszystkich[/srodtytul]

Trzynasta pensja stanowi

8,5 proc. sumy wynagrodzeń otrzymanych przez pracownika w roku kalendarzowym, za który to świadczenie przysługuje. Przy ustalaniu jej wysokości uwzględnia się:

- wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,

- wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy,

- wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy.

Natomiast do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego nie wlicza się:

- jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie,

- wynagrodzenia za czas gotowości do pracy i niezawinionego przez pracownika przestoju,

- nagród jubileuszowych,

- wynagrodzenia za czas innej niż urlop wypoczynkowy usprawiedliwionej nieobecności w pracy,

- ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy,

- dodatkowego wynagrodzenia radcy prawnego za zastępstwo sądowe,

- wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy wskutek choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną,

- kwoty wyrównania do wynagrodzenia za pracę do wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę,

- nagród z zakładowego funduszu nagród, dodatkowego wynagrodzenia rocznego, należności z tytułu udziału w zysku lub nadwyżce bilansowej,

- odpraw emerytalnych lub rentowych albo innych odpraw pieniężnych,

- wynagrodzenia i odszkodowania przysługującego w razie rozwiązania stosunku pracy.

Do ustalenia podstawy wymiaru trzynastki nie wlicza się zatem wynagrodzenia za urlopy okolicznościowe oraz za dni wolne na opiekę nad dzieckiem do lat 14, wynagrodzenia chorobowego i zasiłków: chorobowego, opiekuńczego, macierzyńskiego i świadczenia rehabilitacyjnego.

Tak wynika z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=634B4183FF777A4850A0F34243EBD396?id=74468]rozporządzenia ministra pracy i polityki socjalnej z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop (DzU nr 2, poz. 14 z późn. zm.)[/link].

Listy wyłączeń w przypadku nauczycieli są nieco inne. Można je znaleźć w rozporządzeniach:

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=BAF8A82AB1D17E79C843CC57C220E4A5?id=161981]ministra edukacji narodowej z 26 czerwca 2001 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania wynagrodzenia oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy nauczycieli (DzU nr 71, poz. 737 ze zm.)[/link],

- [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=FEB3B69A84EE486D446424699316F836?id=183928]ministra nauki i szkolnictwa wyższego z 2 listopada 2006 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy oraz ekwiwalentu pieniężnego za okres niewykorzystanego urlopu wypoczynkowego nauczycieli akademickich (DzU nr 203, poz. 1499 ze zm.)[/link].

W przypadku nauczycieli pomijamy także wynagrodzenie, które jest wypłacane w czasie urlopu dla poratowania zdrowia [b](wyrok SN z 10 października 2000 r., III ZP 22/00)[/b].

[srodtytul]Kto nie otrzyma [/srodtytul]

Pracownik sfery budżetowej traci prawo do trzynastki w przypadku:

- nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż dwa dni,

- stawienia się do pracy lub przebywania w pracy w stanie nietrzeźwym,

- wymierzenia mu kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby,

- rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z jego winy.

[srodtytul]Terminy wypłaty[/srodtytul]

Dodatkowe wynagrodzenie roczne wypłaca się nie później niż w ciągu pierwszych trzech miesięcy roku kalendarzowego następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie.

Pracownikowi, z którym rozwiązano stosunek pracy w związku z likwidacją pracodawcy, wynagrodzenie roczne wypłaca się w dniu ustania zatrudnienia.

Pracodawcy ze sfery budżetowej do 31 marca powinni wypłacić dodatkowe roczne wynagrodzenie, czyli tzw. trzynastki.

Tak wynika z [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=14FF0EF90A63F7DFA4D20BFC8F17BF8E?id=75875]ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (DzU nr 160, poz. 1080 z późn. zm.[/link]; dalej ustawa). Prawo do trzynastki mają jednak tylko ci pracownicy, którzy w danym roku kalendarzowym przepracowali w danej jednostce w ramach stosunku pracy co najmniej sześć miesięcy.

Pozostało 93% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara