Krajowa Administracja Skarbowa ma skuteczniej ściągać podatki

Celem reformy jest lepsze wykorzystanie kadry i zasobów finansowych, by w efekcie uszczelnić system podatkowy i poprawić obsługę podatników.

Obecnie każda ze służb, która wejdzie w skład Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), tworzy trzy niezależne od siebie piony:

- administracja podatkowa – 16 izb skarbowych oraz 400 urzędów skarbowych,

- Służba Celna – 16 izb celnych i 45 urzędów celnych wraz ze 143 oddziałami celnymi,

- kontrola skarbowa – 16 urzędów kontroli skarbowej (UKS), 8 zamiejscowych ośrodków UKS.

Oznacza to, że w resorcie finansów funkcjonuje na poziomie regionalnym 48 jednostek (izby skarbowe, izby celne, urzędy kontroli skarbowej), którym podlegają dalsze 594 jednostki lokalne (urzędy skarbowe, urzędy celne, oddziały celne oraz oddziały zamiejscowe UKS). Działania tych służb regulują odrębne akty prawne. Podmioty te prowadzą również kontrole na odmiennych zasadach.

Podział kompetencji

1 marca 2017 r. wejdzie w życie ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej, która połączy funkcje sprawowane dziś przez administrację podatkową, celną i kontrolę skarbową. Nadzór nad działaniem KAS będzie sprawował jej szef, który podlega ministrowi finansów. Zgodnie z ustawą, szefem KAS jest sekretarz stanu w MF, powoływany przez premiera na wniosek ministra.

9 grudnia 2016 r. premier Beata Szydło powołała na to stanowisko wiceministra Mariana Banasia. Szef KAS będzie realizował zadania, które obecnie wykonuje szef Służby Celnej, generalny inspektor kontroli skarbowej, generalny inspektor informacji finansowej, a także dotychczasowe zadania ministra do spraw finansów publicznych, w szczególności w zakresie nadzoru nad administracją podatkową.

Po konsolidacji w skład KAS wejdzie 16 izb administracji skarbowej, którym podlegać będzie:

- 400 urzędów skarbowych

- 16 urzędów celno-skarbowych wraz z 45 delegaturami i 143 oddziałami celnymi.

Nadzór nad nową administracją będzie sprawować 16 dyrektorów izb administracji skarbowej, którzy będą podlegać szefowi KAS. Z kolei dyrektorom izb administracji skarbowej podlegać będą naczelnicy 400 urzędów skarbowych i naczelnicy 16 urzędów celno-skarbowych.

Podatnie i deklaracja w centrum obsługi

Co istotne, dla podatników, ich obsługą nadal będą się zajmować się urzędy skarbowe, które pozostaną w dotychczasowej lokalizacji. Naczelnicy urzędów skarbowych przejmą kompetencje obecnie funkcjonujących naczelników urzędów skarbowych i urzędów celnych, związane m.in. z poborem podatków, należności celnych, opłat oraz niepodatkowych należności budżetowych. Zapewnią też podatnikom obsługę i wsparcie w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych. Zadanie to będzie realizowane w centrach obsługi, w których przyjmowane będą podania i deklaracje oraz wydawane zaświadczenia. Centra obsługi będą również udzielać wyjaśnień w zakresie przepisów prawa podatkowego, w tym także podmiotom, które zamierzają podjąć działalność gospodarczą.

Podatnicy uzyskają też informacje w zakresie sposobu wypełniania zeznań i deklaracji podatkowych. Skorzystają z komputera z dostępem do portalu podatkowego. A podatnik będzie mógł składać podania i deklaracje podatkowe oraz otrzymywać zaświadczenia i wyjaśnienia w każdym centrum obsługi, niezależnie od terytorialnego zasięgu działania naczelnika urzędu skarbowego. Urzędnicy nie wypełnią jednak zeznania ani deklaracji za podatnika.

Mniej kontroli

Po konsolidacji zniknie natomiast wyodrębniona administracja celna z urzędami celnymi. Powstaną nowe urzędy celno-skarbowe, które będą funkcjonować równolegle z nowymi urzędami skarbowymi. Do ich zadań należeć będzie m.in. kontrola celno- skarbowa, ustalanie i określanie podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych oraz obejmowanie towarów procedurami celnymi.

Ministerstwo Finansów zapewnia, że powierzenie urzędom celno-skarbowym walki z oszustwami i przestępczością podatkową pozwoli na sprawne przygotowanie i przeprowadzenie kontroli. Ma to sprawić, że samych kontroli będzie mniej, będą za to skuteczne i przeprowadzane tam, gdzie rzeczywiście występują nieprawidłowości.

Wątpliwości co do odwołań

Zgodnie z nowymi przepisami, dyrektor izby administracji skarbowej będzie organem odwoławczym w sprawach, które należą w pierwszej instancji do naczelników urzędów skarbowych lub naczelnika urzędu celno-skarbowego. Wyjątek będą stanowiły decyzje podatkowe wydawane przez naczelnika urzędu celno-skarbowego w ramach przeprowadzonej kontroli celno-skarbowej. W tym przypadku organem odwoławczym będzie ten sam naczelnik urzędu celno-skarbowego. W praktyce oznacza to, że podatnik niezadowolony z wymiaru daniny będzie składał odwołanie do tego samego urzędu, który wydał decyzję. Kwestia ta budzi wiele wątpliwości.