Sędziowie niechętni procesom przez internet

W połowie marca, kiedy sądy w całej Polsce przestały orzekać na zwykłych zasadach, zastanawiano się, co zrobić, by wymiar sprawiedliwości nie przestał funkcjonować. Jeden ze sposobów na przeciwdziałanie zatorom w sądach miały być rozprawy zdalne. Po pół roku widać, to efektu nie dało. Dlaczego? Główny powód to niechęć sędziów.

Strach przed nowym

Rafał Terlecki, prezes Sądu Okręgowego w Gdańsku, przyznaje:

– Takich rozpraw jest rzeczywiście niewiele – kilkanaście, kilkadziesiąt tygodniowo. Powodów jest kilka – tłumaczy i wylicza: – Brak przyzwyczajenia zarówno sędziów, jak i stron, niedostatek sal przystosowanych do prowadzenia takich rozpraw czy nawet sprzętu oraz oprogramowania. Mam jednak nadzieję, że w sprawach cywilnych czy gospodarczych taka formuła prowadzenia procesu będzie zyskiwała na popularności.

Czytaj także: Nie ma szansy na poprawę w sądach

Podobnie jest w sądach warszawskich. Dwa tygodnie temu na ok. 1 tys. rozpraw w tygodniu 50–80 prowadzi się zdalnie, a 300 spada z wokandy (z powodu Covidu i innych).

Sędziowie w stolicy zostali jednak wyposażeni w służbowe laptopy i przeszkoleni. Są też sale rozpraw, na których można takie sprawy prowadzić. Czemu jest więc ich tak mało? Sędziowie ich nie lubią.

Ryszard Sadlik, prezes Sądu Okręgowego w Kielcach, twierdzi, że w jego sądzie rozpraw zdalnych jest kilkanaście tygodniowo. Główna przeszkoda to niechęć sędziów, ale bywają też kłopoty techniczne – połączenie się zrywa lub system się zawiesza i pojawia się kłopot.

Nie jest źle

W Sądzie Okręgowym we Wrocławiu rozprawy zdalne stanowią od jednej szóstej do jednej piątej wszystkich.

– To naprawdę nieźle – mówi „Rzeczpospolitej" sędzia Wojciech Łukowski, prezes SO. Przyznaje, że patrzy na to optymistycznie, bo nigdy nie zakładał, że zdalny proces rozwiąże problem rozpraw w czasie pandemii. Wylicza, że mogą się one odbywać tylko w niektórych kategoriach spraw – jak cywilne, gospodarcze czy penitencjarne. Bez spraw karnych. W grę wchodzi także opór stron czy niechęć przed nowością. Nie pomagają kłopoty techniczne, nieprzygotowanie stron do zdalnej rozprawy – testy są przeprowadzane w ostatniej chwili – itd.

Prezes Łukowski zwraca też uwagę, że zdalnych rozpraw nie przybywa, bo mają one najczęściej zastosowanie w postępowaniach odwoławczych. A w ich przypadku idealnie zadziałały posiedzenia niejawne. Nie ma więc potrzeby organizować rozpraw zdalnych.

Wszyscy prezesi liczą, że z czasem rozpraw zdalnych będzie przybywało. Tym bardziej że nie wiadomo, co dalej z pandemią. I jakie polski rząd zastosuje obostrzenia. Premier w środę ogłosił kolejne. Zachęca w nich do pracy zdalnej tam, gdzie to tylko jest możliwe. W rozporządzeniu dotyczącym pracy urzędów wyłączył jednak sądy i prokuratury.