Kryzys dosięga sądów

W części sądów, zwłaszcza prowadzących różne inwestycje, kryzys finansów publicznych stał się faktem.

Tak jest m.in. w największych sądach warszawskich. Sąd Okręgowy w Lublinie ma obecnie na swoim koncie 53 zł, na rachunku SO Warszawa-Praga było jeszcze mniej: 3 zł. [b]W sądach apelacji rzeszowskiej na koniec roku zabrakło 8,7 mln zł. [/b]Z tego tytułu powstały zobowiązania na 7,2 mln zł, w tym 600 tys. zł wymagalnych.

[srodtytul]Za co nie płacą[/srodtytul]

– Są to m.in. odszkodowania za niesłuszne skazanie, wypłaty odszkodowań osobom represjonowanym w stanie wojennym – mówi rzecznik Sądu Apelacyjnego w Rzeszowie Roman Skrzypek.

Kierownictwa sądów natychmiast wystąpiły o przekazanie brakującej kwoty z budżetu państwa, ale dotychczas pieniądze nie wpłynęły. Jeżeli ich nie otrzymają, to zobowiązania z zeszłego roku będą musiały pokryć z tegorocznego budżetu. Część zrobiła już to ze środków, które dostały na bieżącą działalność sądów w styczniu. Najpierw musiały jednak zabezpieczyć wypłaty dla sędziów i pracowników. Przybywa jednak zobowiązań: za prąd, wodę, gaz.

– Ta sytuacja trwa krótko i jeszcze nie spowodowała wstrzymania rozpraw – dodaje rzecznik rzeszowskiej apelacji.

– Mamy płynność finansową, płace nie są zagrożone, ale pieniędzy jest rzeczywiście na styk. Musimy bardzo racjonować zakupy i rezygnować z wielu rzeczy – przyznaje Wiesław Bryżys, wiceprezes Sądu Okręgowego w Olsztynie. Dodaje, że rok sąd zamknął 2 mln zł długu. – Obawialiśmy się, że nie zdołamy spłacić tej kwoty, ale dostaliśmy fundusze, więc nasza sytuacja nie jest najgorsza w porównaniu z tym, o czym słyszę od kolegów z innych województw – dodaje sędzia Bryżys.

[srodtytul] W innych nie jest najlepiej [/srodtytul]

Aż 1,7 mln zł – tyle wynosi dziura w budżecie SO w Poznaniu.

– Dostaliśmy mniej pieniędzy, niż zakładaliśmy – mówi Jarema Sawiński, rzecznik sądu. Pensje dla pracowników oraz składki na ZUS wypłacane są terminowo. – Do tej pory nie zapłaciliśmy podatku od nieruchomości. Jednak ostateczny termin mija 10 lutego – wyjaśnia Sawiński. 29 stycznia na konto sądu ministerstwo powinno przelać 1,2 mln zł. – Pozostałe pieniądze otrzymamy w kolejnym, miejmy nadzieję niedługim terminie – wyjaśnia Sawiński.

[b]Niestety, brak płynności finansowej sądów mogą odczuć też adwokaci, radcowie, biegli i kuratorzy oraz tysiące firm, które świadczą różnego rodzaju usługi dla sądów.[/b]

– Mam 60 urzędówek rocznie, co stanowi 10 proc. dochodów, więc ewentualne opóźnienia nie wstrząsną moją kancelarią, ale są adwokaci, zwłaszcza ci na początku kariery, dla których urzędówki to 100 proc. dochodów. Oni byliby w trudniejszej sytuacji – mówi Artur Pietraszkiewicz, adwokat z Suwałk.

– Dla biegłych opóźnienia wynagrodzeń z sądów nie są nowością. Wystawione rachunki nagminnie obcinają księgowi – mówi Romuald Tomczyk, prezes Stowarzyszenia Rzeczoznawców Ekonomicznych.

– Jeśli będzie jeszcze gorzej niż jest teraz, biegli będą zawieszać działalność. A to może doprowadzić do zawieszania procesów – dodaje Krzysztof Makowski, biegły kardiolog.

Lepsza sytuacja jest w prokuraturach. Otrzymają one 7,5 mln zł mniej, niż planowano. Priorytetem pozostaną wydatki na prowadzone śledztwa. Ograniczone będą wydatki niezwiązane z postępowaniami – mówi Katarzyna Szeska, rzecznik prokuratora generalnego.

Sytuację komentuje dr Wojciech Misiąg z Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową.

– Wszystkie dochody budżetu trafiają na centralny rachunek bieżący budżetu państwa, a z niego wyznaczony przez MF urzędnik przesyła pieniądze na rachunki poszczególnych dysponentów I stopnia. A więc np. Trybunałowi Konstytucyjnemu czy ministrowi sprawiedliwości. Ten pierwszy sam je wydaje, zwykle zaś, i tak jest w MS, pieniądze są przesyłane dysponentom II stopnia, np. sądom okręgowym, a te dysponentom III stopnia – sądom rejonowym.

Jest wprawdzie harmonogram przelewów, ale niewiążący. Jeśli dysponent wyższego stopnia nie ma pieniędzy, to ich po prostu nie prześle. Odbiorcy mogą telefonować, prosić, ale nie ma żadnych prawnych form nacisku na spóźniającego się „dostawcę” pieniędzy – tłumaczy Misiąg.

[ramka][b]Wyjaśnienia ministerstwa dla „Rz”[/b]

[b]W związku z trudną sytuacją finansową budżetu państwa w grudniu 2008 r. minister finansów podjął decyzję o zablokowaniu części środków na wydatki budżetowe [/b]

W rezultacie w części 15 „Sądy powszechne” wielkość przekazywanych przez MF środków w okresie styczeń – grudzień 2008 r. była niższa od wielkości wynikających z planu rocznego o 208 652 tys. zł. Nastąpiło przy tym ograniczenie wysokości przekazywanych środków w stosunku do zgłoszonego zapotrzebowania.

Ograniczenia mają miejsce również w 2009 r., w rezultacie do sądów przekazywanych jest mniej środków. MS jednocześnie podkreśla, że ograniczenia limitu wydatków w 2008 i 2009 r. nie stanowią zagrożenia dla bieżącej działalności sądów.