Oceny okresowe sędziów: profil kompetencyjny niezbędny do oceny

Jak dowiedziała się „Rz", w Ministerstwie Sprawiedliwości specjalny zespół złożony z ekspertów i sędziów pracuje nad projektem rozporządzenia w sprawie ocen okresowych sędziów. Jest ono konieczne, bo uchwalona w sierpniu nowela ustawy o ustroju sądów powszechnych przewiduje, że od 28 marca 2013 r. praca wszystkich sędziów ma być oceniana.

Grzegorz Wałejko, wiceminister sprawiedliwości, uspokaja, że na przygotowanie rozporządzenia jest sporo czasu.

Wzór do porównania

Ministerstwo chce, żeby zestaw kompetencji, tj. wiedza plus umiejętności, był szczegółową podstawą oceny każdego sędziego. Najkrócej mówiąc, to tak, jakby ustalić wzorcowy model sędziego i zestawiać z nim ocenianego. Podczas wystawiania ostatecznej oceny konkretnego sędziego będzie się brać pod uwagę obciążenie pracą, specjalizację (np. z prawa karnego czy cywilnego), jakość spraw (np., czy są one skomplikowane prawnie, czy występuje w nich wielu oskarżonych i świadków itp.) i sprawność postępowania (jak szybko sędzia wydaje wyroki). W tym ostatnim wypadku jednak obciążenie sędziego będzie miało wpływ na ostateczną ocenę, czy pracuje sprawnie.

Krytyka środowiska

Krytycznie o pracach resortu nad ocenami mówi sędzia Maciej Strączyński, prezes Stowarzyszenia Sędziów Polskich Iustitia.

Po ocenie prezes sądu przygotuje dla sędziego plan rozwoju

– Sam fakt, że w rozporządzeniu mają się pojawić tak niejasne określenia jak „profil kompetencyjny" jest dowodem na to, iż szczegóły ocen powinna regulować ustawa – twierdzi. Przypomina też, że Krajowa Rada Sądownictwa określiła kiedyś w uchwale sposób oceniania kandydatów na sędziów. Wtedy jednak Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że to niezgodne z konstytucją, gdyż takie zasady powinny się znaleźć w ustawie.

Irena Kamińska, prezes Stowarzyszenia Sędziów Themis, proponuje, by ministerstwo skupiło się głównie na obciążeniu pracą sędziów.

– Resort powinien zatrudnić firmę, która starannie policzy czas pracy nad jedną sprawą – uważa. Potem obliczy czas pracy w miesiącu, uwzględniając prawo do odpoczynku, weekendów, urlopu itp. Dopiero mając takie dane, będzie można w każdym indywidualnym wypadku sędziego z Warszawy, Radomia czy Olsztyna sprawiedliwie ocenić jego pracę. – Nikt bowiem nie będzie pracował należycie, jeśli ma do załatwienia zbyt dużo spraw. Ilość nijak się ma do jakości – podkreśla Kamińska. Oceny okresowe będą przeprowadzane co cztery lata i zostaną połączone z wizytacją wydziałów. Każdy sędzia dostanie po niej ocenę opisową (będzie miała wpływ na awans) i plan usuwania braków.

– Czasem będą to konkretne zalecenia szkoleniowe, np. ogólne wieloosobowe, samodoskonalenie, a czasem wystarczy wręcz zmiana organizacji pracy w wydziale, w którym orzeka sędzia – wyjaśnia „Rz" Martyna Bogucka, specjalistka od organizacji pracy.

Sędziowie pod lupą

Oceny będzie się dokonywać z punktu widzenia:

? sprawności i efektywności podejmowanych czynności i organizowania pracy przy rozpoznawaniu spraw i wykonywaniu obowiązków,

? kultury urzędowania (kultura osobista, organizacja pracy oraz poszanowanie praw stron lub uczestników postępowania),

? sposobu formułowania wypowiedzi podczas wydawania i uzasadniania orzeczeń,

? procesu doskonalenia zawodowego.

Zakres oceny nie może wkraczać w dziedzinę, w której sędziowie są niezawiśli. Ocenę przeprowadza się w trybie wizytacji wydziału, a każdy oceniany sędzia wraz z „cenzurką" dostanie indywidualny plan rozwoju, który ma uzupełnić ujawnione braki.

Masz pytanie, wyślij e-mail do autorki a.lukaszewicz@rp.pl