Przyjaciel Picassa

Wystawa Braque'a w Wiedniu. 80 obrazów wybitnego francuskiego artysty, współtwórcy kubizmu z wielkich galerii Nowego Jorku, Londynu i Bazylei

Publikacja: 08.01.2009 19:08

Georges Braque Landschaft in der Provence, L’Estaque (Paysage de Provence, l’Estaque), 1907 Privatbe

Georges Braque Landschaft in der Provence, L’Estaque (Paysage de Provence, l’Estaque), 1907 Privatbesitz, Deutschland © VBK, Wien, 2008/09

Foto: Materiały Promocyjne

25-letni Braque poznał starszego o rok Picassa w 1907 r. w Paryżu. Wielkie wrażenie zrobiły na nim "Panny z Avignon" hiszpańskiego malarza. "To tak, jakby ktoś pił naftę i łykał pakuły, żeby wypluć ogień" – opowiadał o tych geometryzowanych kobiecych aktach z twarzami jak afrykańskie maski. W jego ustach był to szczery komplement.

Wkrótce przyjaźń Braque'a i Picassa nabrała intensywności. W latach 1908 – 1913 malowali jak bliźniacy, pogłębiając studia nad kubizmem – największą rewolucją w sztuce XX wieku. Ich obrazy miały wówczas podobnie wyciszoną kolorystykę. Geometryzacja graniczyła z abstrakcją. Tradycyjną perspektywę zastępowała prezentacja obiektu z wielu punktów widzenia równocześnie. To po wystawie Braque'a w 1908 r. krytycy po raz pierwszy zaczęli używać ironicznego wówczas terminu kubizm.

Wiedeńska retrospektywa w Kunstforum pokazuje sławne płótna Braque'a z tego okresu, m.in. "Skrzypce i paletę" i "Domy w Estaque" oraz późniejsze powtórzenia podobnych tematów: "Kobietę z mandoliną" czy "Gitarę i kieliszek". Warto przypomnieć, że Picasso w tym samym czasie chętnie podejmował motywy muzyczne, malując np. "Dziewczynę z mandoliną" czy "Gitarę". Od 1911 r. pracowali wspólnie nad kolejnym "wynalazkiem" – pierwszymi kolażami klejonymi z gazet, tektury, ścinków kolorowych papierów.

Kubistyczne dzieła twórców czasem trudno odróżnić. Nic w tym dziwnego. Jak opowiadał Picasso, który żartem zwał Braque'a "moją kobietą": "Niemal każdego wieczoru szedłem do studia Braque'a albo on odwiedzał moje. Każdy z nas chciał zobaczyć, co drugi zrobił w ciągu dnia. Obraz uważaliśmy za nieskończony, dopóki obaj nie czuliśmy, że nie ma tam nic więcej do dodania". Z kolei Braque mawiał, że byli wówczas jak alpiniści spięci jedną liną.

Artystyczne eksperymenty przyjaciół przerwała I wojna. Braque został zmobilizowany i ruszył na front, gdzie w 1915 r. został ciężko ranny. Do malarstwa wrócił w 1917 r. Z Picassem pozostawał w kontakcie, lecz odtąd pracowali osobno. Przesądziły o tym odmienne losy i temperamenty. "Picasso był Hiszpanem, ja Francuzem, stąd brały się między nami różnice" – tłumaczył Braque po latach.

Wiedeńska wystawa obejmuje wszystkie artystyczne poszukiwania Braque'a, pokazując, że jego twórczość to nie tylko kubizm. W młodości, gdy malarskie pasje dzielił z boksem, fascynowała go "dzika" kolorystyczna energia fowistów. I sam malował jak Raoul Dufy czy André Derain. Jego pejzaże z tego czasu krzyczą ostrą zielenią, czerwienią, błękitem.

Dojrzała twórczość Braque'a – po kubizmie – może się wydawać mniej rewolucyjna. Artysta porzucił abstrakcję i zaczął malować martwe natury, stylizowane ptaki, kompozycje o tematyce mitologicznej. Ale i te prace ujawniają jego talent. Braque konsekwentnie wystrzegał się pełnej iluzji rzeczywistości. Modernistyczną dekoracyjność łączył z przemyślaną kompozycją podkreślającą umowność malarskiej przestrzeni.

Po II wojnie zaczął tworzyć fantazyjną serię "Ateliers" – wielką syntezę wszystkich wcześniejszych doświadczeń. A gdy w latach 50. osiadł w rodzinnej Normandii, oddał się malowaniu refleksyjnych pejzaży. Jego sztukę zawsze kontrolował intelekt.

[link=http://www.bankaustria-kunstforum.at/en/exhibitions/current]http://www.bankaustria-kunstforum.at[/link]

[i]Wystawa w Kunstforum czynna do 1 marca[/i]

Rzeźba
Ai Weiwei w Parku Rzeźby na Bródnie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Rzeźba
Ponad dwadzieścia XVIII-wiecznych rzeźb. To wszystko do zobaczenia na Wawelu
Rzeźba
Lwowska rzeźba rokokowa: arcydzieła z muzeów Ukrainy na Wawelu
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl