W hołdzie Pendereckiemu i Zagajewskiemu

Wybitny rzeźbiarz Krzysztof M. Bednarski na wystawie w krakowskim MOCAK-u prezentuje modele rzeźb-sarkofagów, poświęconych Krzysztofowi Pendereckiemu i Adamowi Zagajewskiemu, zrealizowanych dla Panteonu Narodowego w kościele św. Apostołów Piotra i Pawła w Krakowie.

Publikacja: 24.08.2021 15:04

Foto: Fotorzepa/Monika Kuc

Rzeźba dla Pendereckiego z ciemnego granitu szwedzkiego ma kształt klepsydry, odmierzającej czas, a stoi na postumencie z białego marmuru kararyjskiego. Forma stożkowej wciętej klepsydry narzuca skojarzenie z zegarem piaskowym, a także z kształtem wierszy Dylana Thomasa. Rzeźbiarz odnosi ją bezpośrednio do muzyki Krzysztofa Pendereckiego, do jej transcendentalnego wymiaru. Jednocześnie projekt wskazuje na wcześniejsze inspiracje Bednarskiego – rzeźbiarski cykl „Vision&Prayer”, powstały pod wpływem poematu Dylana Thomasa pod tym tytułem.

Sam artysta opisuje dzieło dedykowane Pendereckiemu następująco: „Sarkofag w formie klepsydry odnosi się do przemijania i wieczności, jest zespoleniem nieba z ziemią, pomiędzy którymi przejście umożliwiają schody. Wchodzenie i schodzenie nawiązuje do psalmów gradualnych, które stanowiły dla kompozytora inspiracje do wielu utworów sakralnych. Światło skierowane na górną płaszczyznę formy odbija się na sklepieniu krypty i symbolizuje iluminacyjny charakter muzyki zmarłego. Inny element jego utworów, jakim jest wyczuwalne napięcie, oddany został przez zestawienie ze sobą kontrastowych materiałów – ciepłego włoskiego marmuru z chłodnym granitem szwedzkim.”

W rzeźbie-sarkofagu poety Adama Zagajewskiego główna bryła z białego marmuru kararyjskiego przypomina kartki papieru, bo jak mówi Bednarski: „Kiedy myślę o poecie, narzuca i się obraz człowieka pochylonego nad kartką, która oślepia go bielą.”

Na marmurowych kartkach wygrawerowany został wiersz „Spróbuj opiewać okaleczony świat” z autografu napisanego ręką poety. Po zamachu 11 września powstały wcześniej wiersz opublikował tygodnik „The New Yorker”, o czym Adam Zagajewski mówił w wywiadzie dla „Tygodnika Powszechnego”: - Myślę, że ten wiersz wybrano, bo jest w nim paradoksalne połączenie impulsu opiewania świata z żałobą z powodu faktu, że ten świat został jednak zraniony. Dla mnie on jest zawsze trochę okaleczony i przez komunizm, i, wcześniej, przez wojnę i różne nasze niedostatki historyczne. Dla Amerykanów świat stał się okaleczony dopiero od 11 września. Wcześniej już zdołali zapomnieć o innych okaleczeniach.


 

Rzeźbę-sarkofag dla poety Bednarski ustawił na kontrastowym bloku czarnego granitu.

Na wystawie „Symbole życia po śmierci. Rzeźba komemoratywna Krzysztofa M. Bednarskiego” w Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie MOCAK można obejrzeć także projekty i dokumentację innych rzeźb funeralnych artysty, m.in. dla Krzysztofa Kieślowskiego, Tomasza Stańki, Wojciecha Fangora - na warszawskich Powązkach, Ryszarda Cieślaka (aktora Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego, który zasłynął rolami w „Księciu Niezłomnym i „Apocalypsis cum figuris”) – na nagrobku na cmentarzu we Wrocławiu oraz Krzysztofa Krauzego - w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą. Każda jest innym symbolem życia po śmierci, odwołującym się do osobowości zmarłego.

Prezentowana jest również rzeźba „Thanatos polski” (1984) – zadedykowana zmarłym przyjaciołom, członkom zespołu Teatru Laboratorium Jerzego Grotowskiego. Przepołowiona łódź ze spopielonym drzewem jest w niej symbolem drogi, przejścia na drugą stronę.

Krzysztof M. Bednarski jest rzeźbiarzem, twórcą obiektów, instalacji, filmów video i plakatów. Absolwent ASP w Warszawie. Od 1986 roku mieszka w Rzymie. Laureat m.in. nagrody im. Katarzyny Kobro oraz Franco Cuomo International Award. Do jego ikonicznych dzieł należą rzeźby „Portret totalny Karola Marksa”, „Victoria-Victoria”, instalacja „Moby Dick”.,

 

Wystawa w programie ekspozycji na 10-lecie MOCAK-u, czynna do 13 marca 2022 roku

26 sierpnia 2021 można zobaczyć filmową rozmowę z Krzysztofem M. Bednarskim w ramach cyklu „Czwartki z artystami z Kolekcji MOCAK-u”.

Rzeźba dla Pendereckiego z ciemnego granitu szwedzkiego ma kształt klepsydry, odmierzającej czas, a stoi na postumencie z białego marmuru kararyjskiego. Forma stożkowej wciętej klepsydry narzuca skojarzenie z zegarem piaskowym, a także z kształtem wierszy Dylana Thomasa. Rzeźbiarz odnosi ją bezpośrednio do muzyki Krzysztofa Pendereckiego, do jej transcendentalnego wymiaru. Jednocześnie projekt wskazuje na wcześniejsze inspiracje Bednarskiego – rzeźbiarski cykl „Vision&Prayer”, powstały pod wpływem poematu Dylana Thomasa pod tym tytułem.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sztuka
Omenaa Mensah i polskie artystki tworzą nowy rozdział Biennale na Malcie
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Rzeźba
Rzeźby, które przeczą prawom grawitacji. Wystawa w Centrum Olimpijskim PKOl
Rzeźba
Trzy skradzione XVI-wieczne alabastrowe rzeźby powróciły do kościoła św. Marii Magdaleny we Wrocławiu
Rzeźba
Nagroda Europa Nostra 2023 za konserwację Ołtarza Wita Stwosza
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Rzeźba
Tony Cragg, światowy wizjoner rzeźby, na dwóch wystawach w Polsce